حکومت طالبان دیروز جمعه (۳ جدی ۱۴۰۰) اعلام کرد که در کنار دو وزارت خانه، کمیسیونهای مستقل انتخابات و رسیدگی به شکایات انتخاباتی نظام پیشین منحل شده اند.
این اقدام طالبان واکنشهای گستردهیی را در سطح سیاسی و مردمی داشته است.
شفیق همدم آگاه سیاسی و کارمند ارشد پیشین ناتو در افغانستان در صحبت با رادیو آزادی، منحل ساختن نهادها و اساسات دموکراتیک چون کمیسیونهای دوگانه انتخابات را یک لطمه بزرگ برای به رسمیت شناختن طالبان توسط مردم و جامعۀ جهانی میداند.
به باور او، طالبان برای جلب اعتماد مردم افغانستان و جامعۀ جهانی باید برای اصلاح و موثریت این کمیسیونها اقدام میکردند نه منحل کردن آنها: "اقدام اخیر طالبان یک پیام واضح علیه دموکراسی و نهادهای دموکراتیک در افغانستان است که این موضوع نه تنها مردم افغانستان را از آینده دموکراتیک مایوس میسازد، بلکه جامعه جهانی را بیشتر از طالبان منتفر میسازد. طالبان باید برای اصلاح و موثریت این کمیسیون اقدام میکردند نه منحل کردن آن"
این اقدام طالبان شهروندان کشور را نیز نسبت به آیندۀ حکومتداری آنان ناامید کرده است.
راضیه بارکزی، باشنده کابل که از آغاز حکومت طالبان جز نخستین زنانی بود که علیه محدودیتهای زنان از سوی طالبان صدا بلند کرده، میگوید طالبان به حق انتخاب مردم و اراده مردم باورمند نیستند: "طالبان به چیزی بهنام آزادی بیان و آزادی اجتماعی، چیزی بهنام حق انتخاب، حکومت و دولتداری مدرن باور ندارد. آنها علاقهمند حکومت دیکتاتورانه استند و به اراده مردم باورمند نیستند."
زهرا محمدی، دیگر باشنده کابل نیز در باره این اقدام طالبان چنین میگوید: "اینها {طالبان} وقتی کمیسیون انتخابات و کمیسیون شکایات انتخاباتی را حذف کنند، به این معنی است که حق انتخاب را از تمام مردم گرفتند."
حکومت طالبان با آنکه در باره واکنشهای مردم به تصمیمشان چیزی نگفته اند، اما فعالیت کمیسیونهای انتخاباتی و وزارتهای دولت در امور پارلمانی و صلح را در این شرایط لازم نمیداند.
بلال کریمی، معاون سخنگوی حکومت طالبان دلیل این اقدام را بحران اقتصادی موجود و عدم سودمندی این ادارهها خواند و گفت که در صورت نیاز دوباره تشکیل خواهند شد: "به دو وزارت و فعالیت این دو کمیسون نیاز نیست، هر زمان اگر نیاز دیده شد دوباره فعال شده میتواند به همین خاطر فعالیت کاری آنان برای فعلاً متوقف گردیده است."
آنچه کابینه طالبان تصمیم گرفته است، قرار است در عوض وزارتخانهها و کمیسیونهای لغو شده، شورای بزرگان و شورای عامه تشکیل شود، اما اینکه هدف از شورای عامه ولسی جرگه است یا شورای جدید دیگری، حکومت طالبان توضیح بیشتری نداده است.
اما سخنگوی حکومت طالبان پیشتر به رادیو آزادی گفته بودند که شورای علما را تشکیل خواهد داد تا برای حل موضوعات مختلف کشور مشوره بدهد.
حکومت طالبان در حالی لغو فعالیت دو وزارتخانه و دو کمیسیون را اعلام کرد که پیش از این وزارت امور زنان نظام پیشین را به وزارت امر به معروف و نهی از منکر تبدیل کردند.
علاوه بر این، چندی پیش گزارشهایی مبنی بر لغو کمیسیون مستقل حقوق بشر منتشر شد که اعتراض بینالمللی را برانگیخت، اما ذبیح الله مجاهد گفت که کمیسیون حقوق بشر سر جایش است و به فعالیت خود ادامه خواهد داد.
کمیسیون انتخابات افغانستان برای نخستین بار در سال ۱۳۸۳ بر مبنای مادۀ ۱۵۶ قانون اساسی افغانستان به منظور مدیریت و نظارت هر نوع انتخابات ایجاد شد.
اما در سالهای بعد از آن با حمایت جامعۀ جهانی به ویژه امریکا کمیسیونهای مستقل انتخابات و شکایات انتخاباتی به منظور برگزاری و مدیریت بهتر روندهای انتخابات فعالیتشان را ادامه دادند.
این کمیسیونها به شمول برگزاری انتخابات ولسی جرگه و شوراهای ولایتی، برگزاری و نظارت از ۴ انتخابات ریاست جمهوری را در کارنامۀ خود داشتند.