کمین گل استاد موسیقی در ننگرهار: غریب را بکش اما نانش را نگیر

استاد کمین گل رئیس اتحادیۀ هنرمندان ننگرهار که ۶۰ سال عمر دارد پس از حاکمیت طالبان در شهر جلال‌آباد کار و بار جدیدی را در مقابل خانه‌اش آغاز کرده است.

او که زمانی با دستانش از تارهای رباب صدای‌های دلنواز می‌کشید، حالا به دلیل افزایش فقر و بیکاری منتو می‌فروشد. او می‌گوید درآمد روزانه‌اش به گونۀ اوسط ۱۰۰ تا ۱۵۰ افغانی است.

شاید استاد کمین گل پیش از تسلط طالبان بر افغانستان هیچگاهی هم به این گونه کار و بار فکر نکرده بود، اما تغییر ناگهانی وضعیت شغل اصلی هزاران افغان را به مانند استاد کمین گل از آنها گرفت.

پس از حاکمیت طالبان بر افغانستان فعالیت هنری آوازخوان‌ها و نوازندگان با محدودیت‌هایی همراه شده است.

استاد کمین گل می‌گوید، کار و بار متوقف شده و اکنون برای فراهم کردن نفقۀ خانوادۀ ۲۰ نفری‌اش به این کار و بار کوچک منتو فروشی روی آورده است.

او با چشمان پر از اشک داستان برادرزاده‌اش را که با شکم گرسنه ۳ روز روزه گرفته بود بازگو می‌کند: "من چه می‌کردم که دو فرزند خانوادۀ حاجی چمن کار می‌کنند و در خانه ۴۰ نفر نان می‌خورند، او یک روزی به من گفت که کاکا، سه روز است که روزه گرفتیم، من فکر کردم که روزۀ ثوابی گرفته، پرسیدم که چطور و چگونه؟ به من گفت که کاکا چه کار کنم در خانه چیزی نیست."

او می‌گوید که این داستان بازتاب دهنده سرنوشت نزدیک به ۴۵۰ خانوادۀ هنرمند در ننگرهار است که از بی‌کاری و فقر رنج می‌برند.

او می‌گوید که تعلیماتش در بخش نواختن تبله گسترده است، اما تقریباً با تمام آلات موسیقی آشنایی دارد.

کمین گل می‌گوید که هنرمندی شغل خانوادگی‌شان است، اما به دلیل تحولات سیاسی اخیر ۴ عضو دیگر خانواده‌اش نیز بیکار شده اند.

او گفت که در حال حاضر ۲۵ آوازخوان ننگرهاری و بیش از ۱۰۰ نوازنده به دلیل فقر به پیشاور پاکستان رفته اند و اگر وضعیت همین گونه ادامه یابد، شاید به شمار هنرمندان مهاجر افزوده شود: "غریب را بکش و اما نانش را نگیر، این گونه هم نیست که ما غریبی را ندیدم، اما در این ۴۰ سال کدام تحولاتی که می‌آید، اولین کارش با موسیقی است و بالایش محدودیت وضع می‌شود، حال که این موسیقی این قدر کار بد باشد، پس چرا در دیگر کشورهای اسلامی است؟ در آنجاها هم باید بند شود."

او می‌گوید که امیدوار بود با آمدن صلح سفرهای هنری‌اش را به ولسوالی‌ها تنظیم کند، اما حالا نظام حاکم حتی اجازۀ موسیقی در داخل شهر را نمی‌دهد.

هر چند طالبان گفته که در کل برای مردم فرصت‌های کاری را فراهم می‌کند، اما می‌گوید که به موسیقی اجازه نخواهد داد.

ذبیح‌الله مجاهد معین وزارت اطلاعات و فرهنگ و سخنگوی حکومت طالبان به رادیو آزادی گفت، به تمام موسیقی‌هایی که در تضاد با شریعت اسلامی است، اجازه داده نمی‌شود: "در اسلام به هنری که اجازه است ما با آن مشکل نداریم، اما به چیزهایی که شریعت اسلامی اجازه نمی‌دهد، اکنون اجازه دادن به آن موضوع روی دست ما نیست و افغانان هم باید در این کار با ما موافق باشند، چون که مردم در اینجا برای نافذ کردن شریعت اسلامی قربانی داده اند."

اما استاد کمین گل از حکومت طالبان می‌خواهد که حداقل به موسیقی افغانی اجازۀ فعالیت دهد و نباید در راستای محو این بخش از فرهنگ افغانستان تلاش شود.

ایجاد محدودیت بر موسیقی تازگی ندارد. پس از سقوط حکومت داکتر نجیب، حکومت مجاهدین به رهبری استاد برهان الدین ربانی بر پخش موسیقی محدودیت وضع کرده بود، پس از آنکه طالبان برای نخستین بار بر افغانستان حاکم شدند، این محدودیت‌ها شدیدتر شد. اما پس از حملۀ ناتو به رهبری امریکا در سال ۲۰۰۱ محدودیت‌ها بر موسیقی برداشته شد.

در ۲۰ سال گذشته مرکزهای مختلف آموزش موسیقی و آوازخوانی ایجاد شد که هزاران آوازخوان و نوازنده را تقدیم جامعه کردند.