با سقوط دولت پیشین، شمار قابل توجهی از کارمندان نهادها و موسسات افغانستان نیز بیکار شده اند.
کسانی چون نظامیان پیشین، خبرنگاران و آموزگاران که با حاکمیت طالبان کارهای‌شان را از دست داده اند و اکنون برای پیدا کردن مخارج زندگی، به کارگری و دست فروشی روی آورده اند.
خبرنگاری که حالا جواری فروشی می‌کند.
نامش مصطفی جعفری است درهشت سال گذشته خبرنگار بود، در رسانه‌های متعدد همچو فیلم‌بردار کار کرده، اما اکنون دستانش در عوض کمره، دسته‌های کراچی جواری را هرسو می‌کشاند.
او در سه ماه پسین کارش را از دست داده و فقر مجبورش کرده در گوشه ای از شهر کابل بساط جواری فروشی هموار کند.
روزانه صد تا دوصد افغانی درامد دارد، می‌گوید، از هیچ بهتر است و لقمه نانی برای شب به زن و دو فرزندش می‌برد، اما در کرایه خانه و دیگر مصارف آب و برق درمانده است.
او گفت: "به رسانه‌های مختلف تماس گرفتم، با دوستانی که در آن رسانه‌ها داشتم اما نشد که به‌جایی وظیفه پیدا کنم بلاخره مجبور شدم بگردم و جایی برای دست‌فروشی پیدا کنم یک کراچی بمانم تا از آن یک لقمه نان پیدا کنم."
قصه مصطفی شاید درد مشترک این روزهای شماری از زنان و مردان تحصیل کرده باشد که با از دست دادن کارهای شان، روی به کارگری و دست فروشی آوردند.
فرزانه ایوبی که در هشت سال پسین مجری برنامه‌های زنده در رسانه‌های متعدد بود، اما اکنون در گوشه خیابان بخشی از کابل لباس دست دوم می‌فروشد.
او مسوولیت خانواده نه نفری را بر دوش دارد.
می‌گوید با حاکمیت طالبان رسانه ای که در آن کار می‌کرد، از فعالیت باز ماند و کهنه فروشی تنها کاری بود که توانست در این شرایط برای تامین مخارج زندگی انجام دهد.
او می گوید: "دلیل اینکه کنار جاده لباس کهنه می‌فروشم، بیکاری است، رسانه‌هایی که من در آن کار کردم بسته شده و خبرنگاران را جواب دادند، یکی هم خودم بودم. من نان آور خانه هستم و بسیار برایم مشکل بود که بیکار باشم، لباس‌های دست دو است که ما با پول بسیار کم می‌خریم و به پول کم هم می‌فروشیم."
قصه فقر و بیکاری به این دو خلاصه نمی‌شود، پس از حاکمیت طالبان و براساس آخرین یافته‌های اتحادیه ملی ژورنالیستان افغانستان، ۷۰ درصد خبرنگاران کارهای شان را از دست دادند.
این اتحادیه همچنان از بسته شدن هفتاد درصد رسانه‌های آزاد پس از فروپاشی نظام پیشین خبر داده است.
طالبان پیش از این گفته اند که زمینه را برای رشد دوبارۀ رسانه‌ها فراهم خواهند کرد، اما تاکنون برنامۀ عملی ای در این راستا اعلام نکرده اند.
بسته شدن این شمار رسانه‌ها سبب شده که شماری از خبرنگاران و مسوولان رسانه‌ها در کابل و ولایت‌ها به کارهای شاق کمر ببندند.
عبدالرزاق صدیقی یک دیگر از این شمار است.
او که مدیر مسوول رادیو صدای بادغیس بود، نیز مانند صدها خبرنگار دیگر کارش را از دست داده و اکنون به کارگری روزانه در ساختمان‌ها روی آورده است.
صدیقی چنین روایت می‌کند: "هفت هشت کارمند داشتم به شمول خانم‌ها که کار می‌کردند و حقوق می‌گرفتند و خرج و مصرف روزگار شان می‌شد، حالا متاسفانه اونها هم بیکار شدند، خودم هم بیکار هستم ما هشت نفر نفوس هستیم و مسوولیت تمام خانه به دوش من است."
این تنها خبرنگاران نیستند که پس از حاکمیت طالبان، کارهای شان را از دست داده اند.
ممکن افراد زیادی باشند که در بیست سال پسین در بخش‌های متعدد نظامی و غیرنظامی مشغول کار بودند که با سقوط دولت پیشین وضعیت کاری و اقتصادی آنان نیز سقوط کرده است.
برخی از آنان از ترس شناخته شدن حاضر به مصاحبه نیستند و برخی دیگر نیز دور از دسترس ما.
خواستیم برنامه طالبان را برای مبارزه با فقر و بیکاری داشته باشیم اما با تلاش زیاد ذبیح‌الله مجاهد، بلال کریمی و احمدالله وثیق سخنگویان حکومت طالبان به پرسش‌های ما پاسخ ندادند.
اتحادیه ژورنالیستان افغانستان می‌گوید، با آنکه بارها از سوی نهادهای بین‌المللی حمایت از خبرنگاران و حکومت طالبان، وعده کمک به این قشر داده شده اما تا کنون اقدام عملی در این زمینه نشده است.
مسرور لطفی سنخگوی اتحادیه ملی ژورنالیستان گفت: "کار بنیادی که خبرنگاران کار بکنند و از طریق آن امرار حیات کنند و از کارهای شاقه دست بردارند و مصروف کار حرفه‌یی شان شوند، تا کنون از سوی هیچ نهادی نشده. آمار کسانی‌که دست به کارهای شاقه می‌زنند با گذشته هر روز متاسفانه افزایش میابد و این واقعاً مایه نگرانی است."
فقر و بیکاری همواره دامن‌گیر افغانستان بوده، حالا اما این چالش جدی‌تر شده است.
بر اساس یافته‌های اداره خوراک و غذای سازمان ملل که چندی پیشی منتشر شد، ۹۵ درصد مردم افغانستان به غذای کافی دسترسی ندارند و از جمله حدود ۹ میلیون افغان با قحطی مواجه هستند.
برنامه جهانی غذا و ادارۀ خوراک و زراعت سازمان ملل متحد چندی پیش در اعلامیه‌ای مشترک همچنان هشدار داده اند که حدود ۲۳ میلیون افغان در زمستان امسال در معرض خطر جدی عدم مصونیت غذایی قرار خواهند داشت.
