اقدام طالبان به ممنوع اعلام کردن استفاده از اسعار خارجی در افغانستان با نظریات متفاوت روبهرو شده است.
طالبان در اعلامیهای ارسالی توسط یکی از سخنگویان آنها گفته اند که وضعیت اقتصادی و منافع ملی افغانستان ایجاب میکند که همه افغانها در تجارت، معاملات و داد و ستد شان از واحد پولی "افغانی" استفاده کنند.
به اساس خبرگزاری رویترز، اقدام دیروز(سهشنبه ۱۱ عقرب) طالبان مطمئناً باعث بحران بیشتر اقتصادی در افغانستان خواهد شد، اقتصادی که با خروج ناگهانی نیروهای بینالمللی به رهبری امریکا و قطع حمایتهای اقتصادی جامعۀ جهانی در حال فروپاشی قرار دارد.
آذرخش حافظی کارشناس مسائل اقتصادی و عضو هیئت مدیره اتاق تجارت و سرمایه گذاری افغانستان نیز میگوید که پول ملی هر کشور جزء حق حاکمیت ملی آن است و ترویج پول ملی، باعث قوت پول در داخل کشور میشود: "در صورتی که اسعار خارجی در عوض پول ملی در داخل قلمرو اقتصادی در چلند باشد، عرصه برای پول ملی تنگ میشود. در گذشته هم در ولایات همسرحد با پاکستان کلدار پاکستانی و در ولایات همسرحد با ایران تومان ایرانی در چلند بود و سبب تضعیف عرصۀ فعالیت پول ملی شده بود. در داد و ستد های بزرگ هم اکثراً از دالر، گاهی هم از یورو و پوند استرلینگ استفاده میشود و این سبب ضعف افغانی میشد، ما بار ها تقاضا کرده بودیم که داد و ستد های داخلی طوریکه در همۀ کشورها مروج است، باید با پول ملی صورت بگیرد."
اما حافظی میگوید که این اقدام نقطه ضعفی هم دارد: "کسانیکه تاجر هستند، مال وارد میکنند و میفروشند، پول خود را از روی قیمت اسعار سنجش میکنند. وقتیکه افغانی در برابر اسعار خارجی بی ثبات باشد و هر روز قیمت آن کاهش یابد، فروشنده، قیمت را که به اساس ارزش افغانی در برابر اسعار خارجی تعیین شده، پوره نمیتواند و از فروش اموال به افغانی میترسد که به جای فایده، ضرر خواهد کرد."
به گفتۀ آقای حافظی، اگر طالبان بتوانند پول ملی را به قیمت ثابت نگهدارند و از سقوط آن جلوگیری کنند، اقتصاد ملی افغانستان تقویت خواهد شد.
گزارشها میرساند که در مناطق سرحدی ولایات ننگرهار، خوست، پکتیکا و کندهار در بازارهای داخلی با روپیۀ پاکستانی و در ولایات نیمروز و فراه با تومان ایرانی داد و ستد میشود.
فرید بهادر یک تاجر باشندۀ کندهار میگوید که همۀ اجناس به این ولایت از پاکستان وارد میشود و همۀ داد و ستد هم به روپیۀ پاکستانی صورت میگیرد.
آقای بهادر در مورد ممنوعیت استفاده از اسعار خارجی در افغانستان به رادیو آزادی گفت: "اگر این تصمیم حکومت جدید عملی شود تا حدی ارزش افغانی حفظ خواهد شد، ولی پاکستان هم به تجار خود اطلاعیه صادر کرده که هر چه را به هر کشوری که میفروشند باید دادوستد آن به کلدار باشد. چون از یک طرف وضعیت اقتصادی پاکستان خوب نیست و از جانب دیگر ارزش کلدار به زمین خورده است."
یار محمد یک تاجر میوۀ خشک در ولایت کندهار از این تصمیم طالبان استقبال میکند. اما او نگران هم است: "این فرمان باید زمانی صادر میشد که پول کافی افغانی در بازار وجود میداشت. از یکطرف پول موجود افغانی فرسوده شده و تازه چاپ نشده، از جانب دیگر اگر به اندازۀ کافی پول افغانی نداشته باشیم و این فرمان در حرف تطبیق شود، شاید به جای نفع، زیان آن بیشتر باشد و باعث افزایش بیشتر قیمتها شود."
حکومت طالبان همچنان برای آزاد کردن میلیاردها دالر از ذخایر بانک مرکزی افغانستان تلاش میکند، زیرا این کشور با خشکسالی، بحران کمبود پول نقد، قحطی گسترده و بحران مهاجرتهای جدید، مواجه است.
از تسلط طالبان بر افغانستان در ماه اگست و سقوط حکومت طرفدار غرب، میلیاردها دالر دارایی افغانستان در خارج از این کشور عمدتاً در ایالات متحده امریکا منجمد شده است.
خروج نیروهای تحت رهبری ایالات متحده امریکا و بسیاری کمککنندگان بینالمللی از افغانستان، این کشور را از کمک مالی جامعه بینالمللی که سه چهارم مصارف آرا تأمین میکرد، محروم ساخته است.
وزارت مالیه طالبان گفته که عواید افغانستان از مالیات، روزانه ۴۰۰ میلیون افغانی است، اما مقامهای سرپرست طالبان از قدرتهای غربی خواسته اند که برای جلوگیری از فاجعه بشری در افغانستان اقدام کنند.
جامعۀ جهانی تا هنوز از به رسمیت شناختن حکومت طالبان خودداری کرده است.
اما برخیها مثل اتحادیه اروپا گفته اند که میخواهند برای کمک با مردم افغانستان با طالبان تعامل کنند.
اتحادیه اروپا وعده کرده که بیش از یک میلیارد یورو با افغانها کمک و هم در مورد ازسرگیری حداقل مأموریتش در افغانستان غور خواهد کرد.