هزاران معتاد مواد مخدر روزهای عید را به دور از اعضای خانواده، در کنار جادهها و ویرانه ها سپری میکنند و این درد دوری از خانواده روان آنان را سخت آزار میدهد.
پردیس که چندین عید را به دور از آغوش پر مهر خانواده در ویرانه ها و در میان تجمع معتادان سپری کرده، در این اواخر در یکی از مراکز ترک اعتیاد بستری شده است.
پردیس روزهای را به یاد میآورد که صحتمند بود و عید را با خانوادهاش یکجا تجلیل میکرد، اما اعتیاد صحت و خوشی هایش را از وی گرفت: "در گذشته وقتی صحتم خوب بود در روزهای عید چکر میرفتم، خواهران و برادرانم خوشحال بودند. حال به مرضی دچار شدیم که خیلی آزارم میدهد، چون همانند یک بندی در بند استم. در این عید به خانوادهام زنگ زدم و گفتم که روز اول عید من را از مرکز بیرون کنید تا با شما به میله بروم، خانواده و داکتران اجازهام نه دادند، خیلی زیاد ناامید شدم، بعد با خود گفتم که خودت بالای خود کردی، حال خودت آنرا تحمل کن."
تجارب علمی در بخش وقایه از مواد مخدر نشان میدهد که گوشه نشینی افراد و عدم توجه و نظارت خانواده سبب میشود تا افراد به مواد مخدر معتاد شوند.
تجارب روانشناسی در بخش اعتیاد نشان میدهد که اکثراً بی مهری خانواده سبب میشود تا فرد معتاد خودش را تنها و مقصر احساس کند و با وجود درک اهمیت تداوی، تا آخر عمر حاضر به بستری شدن در شفاخانه نشود.
واحدالله که در شفاخانه بستری است و پس از ده سال نشه، حال روزهای پایانی تداوی ترک اعتیاد را سپری میکند میگوید، همین که نشه را ترک کرد و پس به آغوش خانوادهاش بر می گردد، همین برایش عید است: " ۹ عید دیگر را در بیرون سپری کردم و جور نبودم، البته آن برایم عید نبود زهر بود، اما حال در مرکز تداوی بستری استم و خوش استم که صحتمند شوم و بیرون بروم، همین برای من عید است. عیدی را من چه کنم که در آن صحتمند نباشم."
تعداد زیادی از معتادان بی سرپناه در افغانستان کسانی اند که خانوادههای آنان در کشورهای همسایه به سر میبرند و خود آنان با زور از این کشورها اخراج شده اند.
کارمندان ساحوی مراکز ترک اعتیاد اما میگویند، اکثریت معتادان بی سرپناه کسانی اند که از خانواده رانده شده اند و اعضای خانواده بجای این که با آنان در ترک اعتیاد کمک کنند، اعضای معتاد خانواده را مایه شرم میدانند.
احمد تمیم سنجنی روانشناس در یکی از مراکز ترک اعتیاد در کابل میگوید، به هر اندازه که توجه خانواده به معتاد بیشتر شود، به همان اندازه ترک اعتیاد و تداوی یک معتاد بیشتر امکان پذیر میشود: "بازتوانایی مرحله دوم تداوی است، در این مرحله معتاد به این نتیجه میرسد که عید یک ارزش است و برای تجلیل از این ارزش باید در کنار خانوادهاش باشد و این یک نقطهای است که میتواند مریض را به بهبودی سوق بدهد. معتادانی که خانواده دارند و پایواز شان به مرکز میآید و از مریض خود دیدن میکند، مریض به این نتیجه میرسد که فامیل در کنارش است و فامیل وی را ترک نکرده، بناءً، انگیزه مریض برای ترک اعتیاد بیشتر میشود."
معتادان بی سرپناه در افغانستان بر علاوه روبرو بودن با دشواریهای اعتیاد، با کمبود جدی مواد خوراکی نیز روبرو اند و اکثریت آنان با جمع آوری غذاهای پسمانده از روی کثافات، نیازهای غذایی شان را تامین میکنند.
از همینرو، به اساس ارزیابی وزارت صحت عامه از جریان جمع آوری معتادان، اکثریت معتادان مواد مخدر در افغانستان با سوءتغذیه و ناتوانی جدی فزیکی روبرو اند.