بِنَق روستای دوردستی در ولسوالی کهمرد ولایت بامیان، در مرکز افغانستان، جایی فراموششده و دور از خدمات درمانی.
مادری در این روستا از سرگذشت تلخ دخترش در این منطقه سخن میگوید.
او بخاطر فشار سنتهای اجتماعی حاضر نیست نامش را بگوید. خودش را مادر سیاهموی معرفی میکند. میگوید دختر ۳۵ سالهاش دو سال پیش هنگام زایمان جانش را از دست داد.
سیاهموی شش فرزند بجا گذاشته که بزرگترین آنها دهساله است.
مادر سیاهموی میگوید دخترش هنگام زایمان خونریزی کرد و به او رسیدگی نشد؛ مادر و نوزاد همزمان مردند: "سیاهموی جان همین که ما بردیم، عملیات کردند. دوباره عملیاتش کردند؛ ما خبر نشدیم. در اتاق دیگر بودیم. شوهرش هم خبر نشد. در موتر که او را بار کرد، گفتم این را کجا میبرید؟ فهمیدند که او میمیرد. خوب او کمبخت روشن گپ میزد. گفت کجا مرا بالا میکنید. کجا میبرید. گفتند بامیان. گفت نبرید، من چیر چیر (پارهپاره) هستم؛ زنده نیستم؛ زنده نمیشوم. مرا بالا نکنید. باز در کدام منطقه بود؛ هوش در سرم نبود، همانجا جان داد."
زنان روستای بِنَق در شرایطی همانند کابوس به سر میبرند.
این مرد در این روستا بهنام معلم احسان شهرت دارد. میگوید که این ولسوالی همانند انگشت ششم دست، اضافهاست.
به گفته او، تنها در چند ماه گذشته چندین خانم از نزدیکانش در وضعیت مشابه یا درگذشتهاند یا طفلشان را از دست دادهاند: "مردمهای بیاسناد، کسانی که ۶ ماه یا چهار ماه (درس خواندهاند)، پیچکاری را یاد ندارند. به نام قابله فرستادند. شما میفهمید که تعلیمات قابله حداقل باید متوسط بوده باشد."
از سوی دیگر، در گوشه دیگری افغانستان - ارزگان، ولایتی ناامن با امکان دسترسی محدود به خدمات درمانی.
مهتاب باشنده این ولایت میگوید در ولایت او مرگ و میر مادران به دلیل جنگ و خرابی جادهها بالا است: "ولایت ارزگان خانمهایی که مثلاً باردار هستند، با مشکلات زیادی مواجه هستند؛ بهخاطر اینکه در اطراف ولایت ارزگان همه ولسوالیها جنگ است. امنیت بسیار خراب است. راهها بند است و هم خراب است. بهخاطر همین مشکل دسترسی درست به شفاخانهها ندارند که خود را به زودترین وقت به شفاخانهها برساند. به همین دلیل، بیشتر خانمها یا بیشتر مادران که وقت زایمان میخواهند خود را به شفاخانه برسانند، بهخاطر خرابی راه و نبود ترانسپورت بیشتر در راه جان خود را از دست میدهند یا اولادشان مرده به دنیا میآید."
شاید سرنوشت، زنان زیادی در افغانستان مانند سرنوشت مادران ارزگانی و بامیانی باشد.
بربنیاد آمارهای وزارت صحت، در افغانستان در هر دو ساعت یک مادر هنگام زایمان جانش را از دست میدهد.
نفیسه حامد فاریابی سرپرست ریاست صحت باروری وزارت صحت عوامل مرگومیر مادران در هنگام زایمان را چنین میداند: "عوامل مستقیم است یکی عوامل غیر مستقیم که زمینهساز فوت مادر میشود. خونریزیهای پس از ولادت، زردی سیاه، فشار خون، امراض قلبی و ریهوی، از نظر اقتصادی و جغرافیایی در مناطق دور دست و صعبالعبور زندگی میکنند، زودتر به مراکز صحی رسیدگی نمیتوانند. حمل متعدد میگیرند. ازدوجهای قبل از ۱۸ سالگی باعث فوتشان میشود."
خانم فاریابی افزود ارقام مرگومیر مادران ۱۹ سال پیش در سال ۲۰۰۲ به مراتب بیشتر از حالا بود.
به گفته او، در آن زمان در هر ۲۷ دقیقه یک مادر در وقت زایمان جانش را از دست میداد و در ۷۵ درصد از این واقعات نوزاد نیز جان میباخت.
هرچند که نبود تسهیلات درمانی و داکتران در مرکزهای درمانی از مشکلات اساسی دانسته میشود اما به باور خیلیها این مشکلات میراث جنگهای چندین ساله است که هنوز هم ادامه دارد.