امروز شنبه چهاردهم نومبر برابر است با روز جهانی مبارزه با بیماری شکر. در این روز در سراسر جهان و از جمله تلاش‌ها برای جلب توجه به این بیماری صورت می‌گیرد.
حلیمه ۶۷ ساله هفت سال با بیماری قند دست و پنجه نرم کرده است.
او می‌گوید که این بیماری باعث زخم عمیقی در پاشنه پایش شده و او را مجبور کرده با پسرش برای درمان از غزنی به کابل بیاید: "پایم پندیده و بغلش هم کمی زخم شده، چیز دیگری ندارد، فقط بسیار درد دارد. شب تا صبح بیدار بودم. از غزنی به مشکلات زیاد آمدم. راه جنگ بود. هفت سال شد از این بیماری‌ام."
افغانستان یکی از کشورهای رو به توسعه است که در آن ابتلا به بیماری شکر یا قند در سال‌های اخیر رو به افزایش گذاشته است.
با وجود افزایش مبتلایان به این بیماری، "مرکز کنترل بیماری شکر" تنها مرکز تشخیص و درمان در پایتخت است. بیماران زیادی از کابل و ولایت‌های همجوار به این مرکز مراجعه می‌کنند.
یکی از آنها میرآقا است: "ده سال است مرض قند دارم. خیلی رنج می‌برم از این مرض. گاهی پایین است؛ گاهی بالا. در صورتی که پرهیز هم می‌کنم."
بی‌بی حلیمه هم ده سال است که درگیر این بیماری است: "نقص این است که بسیار آدم تشنه می‌شود. تشناب رفتن زیاد است. حالی که تداوی کردم، بسیار خوب شدم."
تغذیه ناسالم، چاقی و فعالیت فیزیکی کم از عوامل عمده بالا رفتن میزان قند در بدن انسان است.
محمدایمل منیب، متخصص بیماری شکر، می‌گوید در حالت عادی میزان قند در بدن انسان از ۸۰ تا ۱۱۰ واحد است، اما بالاتر از آن باعث بیماری می‌شود.
آقای منیب این بیماری را سومین بیماری کشنده در جهان می‌داند. او فقدان انسولین در حجرات را علت اساسی بالا رفتن قند در بدن می‌داند.
کمبود انسولین سبب مختل شدن سوخت‌وساز مواد غذایی در بدن می‌شود: "برخی اعضای بدن را تخریب می‌کند و حتی سبب مرگ هم شده می‌تواند. اعصاب، چشم، قلب، گرده، اعضای جنسی و پاها را تخریب می‌کند."
اکمل سمسور سخنگوی وزارت صحت عامه کشور می‌گوید ابتلا به این بیماری در افغانستان رو به افزایش است: "از هر ده نفر یک نفر. اگر از نگاه جنسیت ببینیم، خانم‌ها بیشتر از آقایان به قند مبتلا استند، ۱۱.۴ درصد خانم‌ها به اساس سروی و هفت درصد مردها به قند مبتلا بودند."
مقام‌های صحی در افغانستان راهکارهایی برای بالابردن آگاهی مردم برای کنترل قند و تغذیه سالم روی دست گرفته‌اند.
آمارهای جهانی مبتلایان به بیماری قند نیز در حال افزایش است. در سال ۲۰۱۹ سازمان جهانی بهداشت گزارش داد که ۴۶۳ میلیون تن در سراسر جهان به این بیماری مبتلا هستند.
فریبا آرام
