واکنش‌ها به بازرسی اماکن عامه از سوی گروه امر بالمعروف و نهی از منکر در هرات

بازرسی اماکن عامه توسط گروهی از روحانیون در هرات، خاطرات دوران حکمرانی طالبان را زنده کرده است.

این گروه که مانند پولیس مذهبی طالبان، امر بالمعروف و نهی عن المنکر نامیده شده، به ابتکار ریاست حج و اوقاف هرات ایجاد شده است. این گروه از فعالیت شفاخانه‌ها، رستورانت‌ها و کافه‌ها نظارت می‌کنند و تاکید آنان بیشتر در شفاخانه‌ها به سونوگرافی زنان توسط زنان است. این در حالی است که در شرایط کنونی نیروی متخصص زن در این بخش به حد کافی وجود ندارد و به گفته‌ی داکتران، این درخواست ملا ها زندگی مریضان را تهدید می‌کند.

نظارت گروه امر بالمعروف و نهی از منکر ریاست حج و اوقاف هرات در ناحیه سوم شهر هرات. دو فرد کهن سال با دو مرد جوان، تشکیل گروه امر بالمعروف و نهی از منکر است. ملاها سوار بر موتر، با عجله وارد محوطه شفاخانه آریا آپولو شده و سر راست وارد هلیز ورودی می‌شوند.

یکی از ملاها به دنبال سوال‌های مکرر مسئولین، مکتوبی را بدون تأییدی ریاست صحت عامه به آنان نشان می‌دهد و این موضوع جنجالی می‌شود، اما ویشال قادری، یکی از مسئولان شفاخانه آریا اپولو به آنان دیدار می‌کند.

آقای قادری می‌گوید که سونوگرافی یا معاینه تلویزیونی زنان توسط زنان یکی از خواسته‌های اصلی گروه امر بالمعروف و نهی از منکر بوده، اما این درخواست در شرایط کنونی به دلیل کمبود شدید متخصصان صحی زن امکان پذیر نیست و جان مریضان را به خطر می‌اندازد.

او گفت: "از آمدن این تیم ما خوشحال هستیم که به شکل بسیار مهربانانه ارشاد کردند و ما کوشش می‌کنیم که داکتر سونوگرافی کننده زن پیدا کنیم، اما نیست در سطح هرات تا به حالا هنوز آن قدر داکتران زیادی از بخش سونوگرافی خلاص نشده‌اند که ما بتوانیم در شفاخانه کار بگیریم."

آنچه که مسئولان و کارمندان شفاخانه آریا اپولو را برای لحظاتی در شوک فرو برد، نظارت نخستین‌بار کارمندان امر بالمعروف و نهی از منکر از کارکردشان است که هیچ‌گونه دانشی در بخش طب ندارند.

تأکید بر حفظ حجاب زنان و مبارزه با اضافه‌ستانی و رعایت اصول اخلاقی از خواسته‌های دیگر گروه امر بالمعروف و نهی از منکر از مسئولان شفاخانه آریا اپولو بوده است. ویشال قادری اطمینان می‌دهد که در این شفاخانه ارشادات اسلامی از گذشته‌ها تاکنون مراعات شده است.

او افزود: "کشور ما کشور اسلامی است و هر کدام ما تلاش می‌کنیم که به ارشادات دینی پاییند باشیم و امورات اسلامی هم مراعات می‌کنیم. مخصوصاً اماکن عمومی مثل شفاخانه‌ای که ما داریم ۱۰۰ فیصد شما بخواهید و نخواهید ما این چیزها را مراعات می‌کنیم. منتهی باور بکنید که ما امربالمعروف به زور باشد و به همان شکل سابق باشد، کسی خوش نیست، باور کنید همان باعث شد که خیلی مردم از دین فاصله بگیرند."

گروه امر بالمعروف و نهی از منکر در حدود ۱۵ دقیقه در شفاخانه آریا اپولو حضور داشته و از آمدن دوباره‌شان به این شفاخانه جهت نظارت چیزی نگفته‌اند.

حدوداً سه هفته پیش گروه امربالمعروف و نهی از منکر به «رستورانت نوید» در گرده پارک ترقی در مرکز شهر هرات سر زدند. ناصر حکیمی، مدیر این رستورانت می‌گوید که آنان در کنار اینکه به بررسی مشروبات غیر الکلی پرداخته‌اند، از بخش‌های مختلف این رستورانت نیز نظارت کرده‌اند.

او می‌گوید که گروه امر بالمعروف و نهی از منکر با مشتریان‌شان نیز مبنی بر فروش مشروبات الکلی و رعایت حجاب اسلامی زنان صحبت کرده است.

به گفته او، نظارت گروه امر بالمعروف و نهی از منکر از رستورانت‌شان باعث شک و شبهه نزد مشتریان‌شان خواهد شد و بر کار و بارشان تاثیر منفی خواهد گذاشت: «این‌ها [امر بالمعروف نهی از منکر] بیامدند گفتند که شما این‌جا مشروبات می‌فروشید و یا شما اتاق‌های دارید سر بسته و پرده زده است، بیامدند محیط از نزدیک می‌بینند و شاید برای مشتریان شکی باشد و شک کنند و بی‌اعتماد برای آینده به ما رستورانت‌ها باشند."

گروه امر بالمعروف و نهی از منکر، آمار دقیق از مکان‌های که تاکنون نظارت کرده، ارائه نمی‌کند. غلام حضرت حنفی، یکی از اعضای ارشد این گروه است. او تجربه کار در ریاست حج و اوقاف هرات در دوران امارت اسلامی طالبان دارد.

او می‌گوید که آنان بر خلاف دوره طالبان تنها برای مبارزه با منکرات به شفاخانه‌ها، رستورانت‌ها، کافه‌ها و کلپ‌های ورزشی ارشاد می‌کنند. او فعالیت این گروه را مبتنی بر آموزه‌های دین اسلام و صلاحیت وزارت حج و اوقاف می‌داند: "وظیفه ما نصحیت کردن و ما به اقامه حد کاری نداریم و مسئولیت ما نصحیت و ارشاد است و از محاکم تطبیق احکام است. ما تشبث به برنامه‌های محاکم نمی‌کنیم، محاکم خودشان می‌دانند و کارشان. این واقعیت است که در زمان امارت اسلامی طالبان تطبیق احکام به همین استدیوم انجام می‌دادند."

فعالیت گروه امر بالمعروف و نهی از منکر ریاست حج و اوقاف هرات در سطح شهر بیش از یک ماه می‌گذرد و برای برخی از هراتیان حساسیت برانگیز و در عین حال تداعی‌گر خشونت رژیم طالبان قلمداد می‌شود.

حلیمه سلیمی یکی از فعالان حقوق زن، فعالیت این گروه را گامی بسوی محدود ساختن حضور زنان در اجتماع به شدت سنتی و محافظه کار هرات می‌داند، که به عقیده او از ضعف نظام نشأت کرده است. او تداوم فعالیت این گروه را ضعف حکومت مرکزی و اداره محلی هرات عنوان می‌کند: "یک عده سوء استفاده گران و یا فرصت طلبان از این فرصت استفاده کنند و حضور زن در اجتماع برای خود چالش محسوب می‌کنند، از این فرصت استفاده بکنند و بتوانم بر ضد زنان کارهای انجام بدهند و زنان محدود بکنند."

مقام‌ها در اداره محلی هرات می‌گویند که تمام فعالیت گروه امر بالمعروف و نهی از منکر جنبه تبلیغی و توصیه‌ای دارد و به هیچ عنوان از خشونت و زور استفاده نخواهد شد.

جیلانی فرهاد، سخنگوی والی هرات می‌گوید که حفظ حریم خصوصی افراد خط سرخ فعالیت این گروه تلقی می‌شود.