امریکا حدود ۱۹ سال پیش به هدف از بین بردن القاعده به افغانستان حمله کرد.
حالا که نزدیک به دو دهه از حضور امریکا در افغانستان میگذرد و گفتوگوهای صلح هم قرار است فردا آغاز شود، آیا القاعده از بین رفته است؟
امروز جمعه یازدهم سپتمبر سالروز بزرگترین حملههای تروریستی در نیویارک امریکاست.
۱۹ سال پیش در این روز دو طیارۀ مسافربری مرکز تجارت جهانی در نیویارک و ساختمان وزارت دفاع امریکا یا پنتاگون کوبیده شد.
بر بنیاد گزارش دولت امریکا، این هواپیماها را شبکهی القاعده ربوده و این حملهها را انجام داد.
در این رویدادها حدود ۳ هزار تن کشته شدند.
در آن زمان، اسامه بن لادن، رهبر و بنیانگذار شبکه القاعده زیر حمایهی رژیم طالبان، در افغانستان زندگی میکرد.
گروه طالبان درخواست امریکا برای سپردن اسامه بن لادن به کشور را نپذیرفت. جورج بوش، رئیس جمهور وقت امریکا پس از این حملهها نیروهای نظامیاش را به هدف نابودی گروه القاعده به افغانستان اعزام کرد.
حالا از حضور امریکا در افغانستان نزدیک به ۱۹ سال میگذرد. یکی از اهداف مهم این حضور مبارزه با هراسافگنی و نابودی شبکۀ القاعده خوانده شده است.
ارگ ریاست جمهوری افغانستان زمان حضور مرکز القاعده را در افغانستان یک شرم تاریخی عنوان میکند.
صدیق صدیقی، سخنگوی ریاست جمهوری به رادیوی آزادی گفت: "افغانستان پیش از سال ۲۰۰۱ به مرکز تروریستی مبدل شده بود که القاعده و طالبان هم در آن شامل بودند. این گروه نه تنها برای افغانستان بلکه برای جهان به یک تهدید مبدل شده بود. شما حملههای یازدهم سپتمبر را دیدید که این وضعیت برای مردم کشور یک شرم تاریخی بود."
به تازگی جنرال فرانک مکنزی، فرمانده مرکزی قوای امریکایی به روز چهارشنبه در نشستی با خبرنگاران در پاسخ به پرسشی گفته است که طالبان هنوز هم به گونۀ قطعی ثابت نکرده است که روابطش را با القاعده قطع کرده و هنوز هم به حملاتش بالای نیروهای امنیتی افغانستان میدهد.
بر بنیاد توافقنامۀ صلح امریکا با طالبان که به تاریخ ۲۹ فبروری امضا شد، این گروه باید روابطش با القاعده و دیگر گروههای تروریستی را قطع کند.
باوجود ۱۹ سال مبارزه جهانی در برابر القاعده در افغانستان هنوز هم جنگجویان این گروه به گونۀ مشترک با گروه طالبان در ۱۳ ولایت این کشور فعالیت میکنند.
یک منبع امنیتی در حکومت افغانستان که اجازۀ صحبت با رسانهها را ندارد، به شرط فاش نشدن هویتاش به رادیوی آزادی میگوید، باوجود تعهد طالبان با امریکا برای قطع رابطهی این گروه با القاعده، هنوز هم افراد القاعده با گروه طالبان و شبکۀ حقانی در این ولایتها روابط دارند، و با هم در مسایل سیاسی، نظامی و مالی همکاری دارند.
این منبع میگوید، در حال حاضر گروه القاعده در تلاش گسترش همکاریاش با لشکر طیبه است. منبع میافزاید، شبکۀ القاعده در حال حاضر حدود ۵۰۰ جنگجو در افغانستان دارد.
بر اساس معلومات این منبع، رهبری گروه القاعده را در منطقه ایمنالظواهری و در افغانستان شیخ فاروقالمصری به عهده دارد.
حال پرسش اینجاست که آیا گروه القاعده در افغانستان نابود شده است یا نه؟
سازمان ملل متحد و مقامهای امریکایی بارها گفته اند که گروه طالبان روابطش را گروه القاعده قطع نکرده است.
افضل امان، معاون پیشین وزارت دفاع افغانستان به رادیوی آزادی گفت که با گذشت ۱۹ سال القاعده هنوز هم یک تهدید بزرگ برای افغانستان به شمار میرود.
آقای امان میگوید: "این گونه پیشبینی شده بود که با مرگ اسامه بن لادن گروه القاعده از بین میرود. در آن زمان جامعۀ جهانی به همین منظور به افغانستان آمد. اما نه تنها که القاعده بلکه دیگر گروههای تروریستی هم به نام القاعده فعالیتشان را به پیش میبرند. این گروه ها تنها جامه مبدل کردند و در کنار طالبان میجنگند."
آقای امان میگوید، زمانی که جهان برای نابودی این گروه و یا در کل هراسافگنی به افغانستان آمده بود، انتظاری که میرفت برآورده نشد.
اما وزارت دفاع افغانستان از نابودی گروه القاعده خبر میدهد. فواد امان، معاون سخنگوی این وزارت به رادیوی آزادی گفت: "در کل گروه القاعده در افغانستان نابود شده و فرماندهان و مقامهای این گروه که در افغانستان بودند، تمامشان از سوی نیروهای امنیتی افغانستان از بین برده شدند، اما در حال حاضر هم در برخی مناطق کشور فعالیت کند دارد.
گروه طالبان تا به حال در این باره چیزی نگفته است.
این در حالیست که امنیت ملی افغانستان سال گذشته اعلام کرد که عاصم عمر، رهبر القاعده برای قارۀ هند به تاریخ هفدهم میزان این سال در هلمند از سوی نیروهای امنیت ملی از بین برده شد.