'زنان افغانستان به عقب بر نمی‌گردند'

"زنان افغان به عقب بر نمی‌گردند- به این معنی است که زنان دوست ندارند از تعلیم، تحصیل و کار دور بمانند."

این سخن شکریه بارکزی سفیر پیشین افغانستان در ناروی است که اخیراً به هشتگ "زنان افغان به عقب برنمی گردند" پیوسته است.

این کمپاین را شبکۀ زنان افغان راه‌اندازی کرده است.

خانم بارکزی از احتمال از دست رفتن دستاورد‌های نزده سالۀ پس از سقوط رژیم طالبان در افغانستان نگران است، مخصوصاً که اکنون بحث آغاز مذاکرات بین افغان‌ها در میان است.

خانم بارکزی افزود:"آنچه که بسیار مهم است، زنان افغان دوست ندارند که {در مورد} دستاورد‌های‌شان و ارزش‌های مردم افغانستان که در جریان نزده سال گذشته به آن قربانی داده اند، معامله سیاسی صورت گیرد. مردم افغانستان صلحی را نمی‌خواهند که در آن عدالت و قانونیت نباشد و فقط به زور و جبر تأمین شود."

زنان در افغانستان شاهد زور و جبر بوده اند.

در رژیم طالبان از سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ میلادی زنان افغان از حق آموزش و کار بیرون از خانه بی‌بهره بودند و حتی نمی‌توانستند بدون حضور محرم مرد از خانه بیرون شوند. طالبان در دوران حاکمیت‌شان قوانین شرعی سخت‌گیرانه‌ای را اعمال می‌کردند از جمله مجازات سنگین مانند قطع دست سارق.

اما پس از ۲۰۰۱ میلادی بعد از سقوط رژیم طالبان، صفحۀ جدید به روی افغانستان باز شد.

افغانستان شاهد برگزاری انتخابات، ایجاد پارلمان، رشد رسانه‌ها و رشد آزادی بیان شد که از جمله ارزش‌های عمدۀ جامعۀ دیموکراتیک است.

افغانستان همچنان شاهد حضور نسل نو است که با فناوری روز آشناست و از شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک و توییتر استفاده می‌کنند.

اکنون که تلاش‌های ملی و بین‌المللی برای آغاز مذاکرات بین حکومت افغانستان و گروه طالبان شدت گرفته، سؤال اینجاست که آیا دیدگاه گروه طالبان نسبت به افغانستان امروز به خصوص در بارۀ حقوق زنان در نزده سال گذشته تغییر کرده؟

سهیل شاهین سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر است.

او به رادیو آزادی گفت: "ما در روشنایی اصول اسلامی به حقوق زنان احترام قائل هستیم که در آن حق تعلیم و کار آنها شامل است که تفصیل آن در جریان گفت‌وگوهای صلح براساس سفارشات علمای کرام ارائه خواهد شد."

اما برخی‌ها مثل شکریه بارکزی هنوز هم شک دارند.

خانم بارکزی می‌گوید: "دوست دارم بدانم طالبان در مناطقی که تحت تسلط‌شان است چند مکتب و لیسه دخترانه دارند، آیا زنان حق کار را دارند و آیا زنان مصون اند، به دلیل اینکه طالبان با امریکا توافق صلح امضاء کرده و گویا همه چیز درست شده، نمی‌توانم خوشبین باشم."

شبنم صالحی مسئول بخش حمایت زنان کمیسیون حقوق بشر افغانستان هم نگرانی مشابهی دارد.

بانو صالحی می‌گوید: "اگر به مناطق تحت حاکمیت طالبان دیده شود، در آنجا مکاتب دخترانه وجود ندارند، زنان حق کار را ندارند و بدون مرد از خانه بیرون شده نمی‌توانند و حقایق و تجارب ما نشان می‌دهد که در افکار این گروه اصلاً تغییری نیامده. بناءً این باعث شده که نگرانی زنان در مورد آیندۀ آنها در برگشت احتمالی طالبان به حد اعظمش برسد."

صالحی می‌افزاید که براساس یافته‌های کمیسیون حقوق بشر افغانستان، در سال ۲۰۱۹ میلادی هفده محکمه صحرایی، همه در مناطق تحت تسلط طالبان صورت گرفته که به گفتۀ او نشان می‌دهد که در دیدگاه طالبان هیچ تغییری نیامده.

اما ذبیح‌الله مجاهد یک سخنگوی گروه طالبان بی‌آنکه از محل مشخصی نام ببرد به رادیو آزادی گفت: "در مناطق تحت تصرف این گروه در صورت اجازۀ خانواده‌ها، دختران حق رفتن به مکتب‌ها را دارند."

او همچنان افزود که "زنان می‌توانند به بخش‌های زنانه کلینیک‌هایی که کارمندان آن زنان است برای تداوی بروند."

"حق شکایت نداری" عنوان گزارشی دیدبان حقوق بشر است که در ۳۰ جون امسال میلادی نشر شد.

در این گزارش به نقل از پتریشا گاسمن معاون بخش آسیای این سازمان آمده که، گروه طالبان ادعای آوردن اصلاحات می‌کنند، اما مردم در مناطق تحت حاکمیت این گروه آزادی انتقاد و پرسش از عملکرد طالبان را ندارند.

در ادامه آمده که حقوق زنان و دختران در مناطق تحت تصرف طالبان شدیداً نقض می‌شود و آزادی بیان و رسانه‌ها هم با محدودیت روبه‌رو است، مواردی که از دستاورد‌های کلیدی نزده سال گذشته محسوب می‌شوند.

در افغانستان امروز زنان در بخش‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نقش چشم‌گیری دارند.

رادیو آزادی اخیراً در مورد روند صلح افغانستان با ۱۰۱ زن در سرتاسر افغانستان صحبت کرده که بسیاری‌شان ضمن استقبال از هر حرکت برای برقراری صلح در کشور به یک صدا می‌گویند: به عقب بر نمی‌گردند.