محرومیت دختران از میراث خانوادگی در افغانستان به بحث عمده اجتماعی و حقوقی تبدیل شده است.
روشن‌گل ۵۱ ساله خانم خانه است و در روستای قلعه صحرای ولسوالی جبل‌السراج ولایت پروان زندگی می‌کند. او یکی از زنانی است که به دلیل محرومیت از میراث پدر، لب شکایت و اعتراض گشوده است.
خانم روشن‌گل باور دارد که مردان خانواده حق دختران از میراث پدر را نقض می‌کنند.
او می‌گوید: "ما دو خواهر بودیم و دو برادر داشتیم. یک خواهرم فوت کرد و یکی خودم هستم. دو برادرم هم زنده هستند. پدرم چهار سیر تخم‌ریز زمین و یک حویلی داشت. آنها را برادرهایم گرفتند. به من چیزی ندادند. پدرم را روس‌ها شهید کردند. برادرانم طرف پلخمری کوچ کردند. چند سال بعد که آمدند، جای حویلی را فروختند و زمین باقی مانده. حالا به ریاست امور زنان مراجعه کرده‌ام تا حقی را که در زمین دارم، به من بدهند."
مسئولان ولایت پروان می‌گویندند ۹۰ درصد زنان و دختران این ولایت از میراث محروم هستند.
شاه‌جان یزدانپرست، رئیس امور زنان ولایت پروان می‌گوید:"اگر یک خانم حق میراث را از پدر، مادر و برادر بخواهد، مورد خشونت قرار می‌گیرد. در مجموع حدود ۹۰ در صد خانم‌ها از حقوق میراث برخوردار نیستند. ما در هر سال بیش ۱۵۰ قضیه داریم. از این جمله، ۳۰ یا ۴۰ موضوع میراث و حق مهر می‌باشد."
خانم یزدانپرست می‌گوید اداره تحت امر او تلاش‌هایی کرده تا آگاهی مردم را در این زمینه بالا ببرد، اما هنوز هم چالش‌های فراوانی بر سر راه تأمین حقوق دختران وجود دارد.
با این حال کارشناسان مسایل حقوقی می‌گویند عوامل نقض حقوق دختران ریشه در عرف دارد با احکام شرعی و قانونی مغایر است.
اورنگ آذرخش، استاد حقوق می‌گوید: "از نگاه قانون و شریعت اسلامی، برای زنان سه حق مالی در نظر گرفته شده که عبارت است از حق نفقه، حق مهر و حق میراث. این که در اکثر خانواده‌ها در افغانستان جایداد و ملکیت به پسران داده می‌شود و اکثر دختران محروم دانسته می‌شوند، ریشه در عرف ناپسند و حاکم بر جامعه دارد. باید در مقابل این عرف ناپسند مبارزه صورت بگیرد و ذهنیت‌سازی شود به اقشار مختلف جامعه تا ما بتوانیم در این وضعیت تغییر وارد کنیم."
نقض حقوق زنان و دختران در مورد دسترسی به حق میراث وعدم پرداخت این حق بخشی از فرهنگ افغانی است. این موضوع در سال‌های اخیر توجه زنان و نهادهای مدافع حقوق زنان را جلب کرده است. تلاش‌ها برای تأمین حقوق دختران در این زمینه ادامه دارد.
