صنعت کفشدوزی سنتی در شمال افغانستان با رکود مواجه است

صنعت کفشدوزی یکی از کهن‌ترین صنایع سنتی است که در افغانستان بخشی از صنایع دستی شمرده می‌شود. با ورود صنایع مدرن در عرصۀ تولید کفش، کفشدوزی نه تنها به عنوان یک حرفه سنتی در حال نابودی است، بلکه به عنوان گوشه‌ای از فرهنگ محلی هم در حال فراموش شدن است.

کفاشی در ولایت جوزجان شمال افغانستان برای مدت طولانی از صنایع پررونق بوده، اما حالا در حال از دست رفتن است.

عبدالقدیر کفاش با سابقه شهر شبرغان در شمال افغانستان هنوز چکش و سندان کفاشی خود را کنار نگذاشته است. او کفاشی را به عنوان صنعت محلی از پدرش آموخته است. کفاشی شغل خانوادگی او بوده است.

عبدالقدیر حتی وسایل کارش را از پدرش به ارث برده است. ماشین کهنه‌ای که از پدرش مانده، چرخ روزگار خانواده او را به گردش در می‌آورد. با این ماشین چرم کفش‌ها را می‌دوزد. این کفاش کهنه‌کار با وجود کار سخت و درآمد کم، به کارش عشق می‌ورزد. او نگران پایان شغلی است که منبع درآمد چندین نسل بوده است.

او افزود: "ما این کسب را از پدر خود یاد گرفتم. هنوز هم کفشدوزی می‌کنم. قبلاً همه چیز مهیا بود، ولی با شیوع ویروس کرونا و قرنطینه دروازه تورخم پاکستان بسته شد و مواد ضرورت ما نمی‌آید از این لحاظ دست به الاشه نشسته‌ایم و بیکار هستیم."

عبدالوهاب کفشدوز دیگر می‌گوید در صورت حمایت دولت کفاشان کارهای بیشتری را در عرصه صنعت کفشدوزی روی دست خواهند گرفت: "وضعیت کفشدوزی ما برای فعلاً رو به سقوط است، چون‌که مواد از پاکستان نمی‌آید راه ها بند است. اگر دولت ما را حمایت کند، ما می‌توانیم که دوباره به پا ایستاده شویم."

عبدالمعروف آذر، سخنگوی والی جوزجان می‌گوید حکومت محلی در تلاش زنده نگهداشتن صنعت کفاشی است: "همان وسایل و تجهیزاتی که صنعتکاران ما نیاز دارند ما تلاش داریم تا از یک طریقی بتوانیم در این ولایت صنعت کفاشی را گسترش و رشد بدهیم و مردم ما بتوانند فرهنگ خودسازی که از دل یک جامعه مخصوصاً از خود ولایت ما برخیزد و این فرهنگ نهادینه شود تا شهریان ما از هنر دست داشته و تولید خودشان استفاده نمایند."

کفاشان در گذشته کفش‌های مردانه و زنانه تولید می‌کردند. تولید کفش‌های عروس و داماد به مهارت‌های زیادی نیاز داشت. این نوع کفش‌ها به دلیل ظرافت و مهارتی که در ساخت آن‌ها به کار می‌رفت و تزئین می‌شد، گرانبها بود.

تا چند دهه پیش صنعت کفاشی و همچنین چرمدوزی شبرغان و مناطق اطراف آن مانند سرپل، اندخوی، تاشقرغان رونق خوبی داشت. حالا صنایع ماشینی جای کفاشی سنتی را گرفته است. دیگر کمتر کسی دوست دارد که بجای انواع کفش‌های ماشینی در بازار، کفش‌های تولید دست را بخرد، چیزی که باعث نگرانی کفاشان محلی جوزجان شده است.