دیدبان حقوق بشر به تاریخ ۲۷ اپریل گزارشی را تحت عنوان "زنان معلول در افغانستان در بخش‌های صحی و تعلیمی با تبعیض سیستماتیک مواجه اند" منتشرکرده است.
در این گزارش ۳۱ صفحه‌یی، بیشتر روی این تمرکز شده که زنان دارای معلولیت در افغانستان، حین به دست آوردن کمک‌های حکومتی با روش تبعیض آمیز و آزار و اذیت‌های جنسی مواجه می‌شوند.
در گزارش گفته شده با وجودیکه معلولیت فزیکی به معنای ناتوانی نیست ولی در افغانستان زنان معلول واقعاً در حالت ناتوان به سر می‌برند.
در ویدیویی که دیدبان حقوق بشر یکجا با گزارش جدیدش منتشر کرده، یک زن معلول افغان دیده می‌شود که از تجربه‌اش در بخش به دست آوردن سند معلولیت در یک اداره حکومتی حکایت می‌کند.
معلولین در افغانستان با داشتن سند معلولیت امتیازات اندکی به دست می‌آورند.
این زن که در گزارش دیدبان حقوق بشر به نام مریم معرفی شده است در ویدیو می‌گوید، مامور وزارت در بدل دادن تصدیق معلولیت به وی، از او خواهان رابطه جنسی شده بود.
مریم می‌گوید زمانی‌که وارد دفتر شد مامور برایش گفت "تصدیق را به شرطی نهایی می‌سازم که با من بخوابی."
مریم که در یک انفجار زخمی و معلول شده بود می‌گوید با گریه از دفتر برآمد ولی می‌شنید که مردان نشسته در دفتر می‌خندیدند.
به گفته مریم چند زن دیگر معلول نیز عین سخنان را از مامورین حکومتی شنیده اند.
یک زن دیگر معلول که نامش در گزارش گرفته نشده به دیدبان حقوق بشر گفته است، مامور وزارت از وی پرسیده بود که آیا عروسی کرده است؟ وقتی گفته بود نه، مامور برایش گفته بود "اگر با من رابطه جنسی داشته باشی تصدیق ات را می‌دهم."
پتریشا گاسمن مسئول بخش آسیای دیدبان حقوق بشر می‌گوید با تمام معلولین افغان در هنگام اخذ کمک از ادارات به نحوی تبعیض صورت می‌گیرد، ولی زنان قربانیان خشونت و اذیت‌های اند که کسی آنرا نمی‌بیند. خانم گاسمن به رادیو آزادی گفت: "زنان معلول با تبعیض دو چند روبه‌رو اند. بر علاوۀ تبعیض جنسیتی به خاطر معلولیت‌شان نیز با آن‌ها تبعیض می‌شود. یکی از تکان دهنده‌ترین نکات در این گزارش این است که زنان معلول هنگامی که برای دریافت کمک به دولت مراجعه می‌کنند با آن‌ها بدرفتاری جنسی می‌شود. این چیزیست که دولت باید به آن توجه کند.
در گزارش از قول خانم گاسمن آمده که می‌گوید زنان معلول در اخذ کمک‌های صحی به دلیل گسترش ویروس کرونا نیز با مشکلات زیاد مواجه اند.
حکومت افغانستان با آنکه می‌پذیرد زنان با مشکلات زیاد در سطوح مختلف جامعه در افغانستان مواجه اند، ولی از پیشرفت‌های نیز یاد می‌کنند که در پنج سال گذشته به هدف تقویت موقف زنان صورت گرفته است.
مروه امینی معاون سخنگوی وزارت داخله گفت: "زنان هنوزهم در رگ رگ جامعه و در سطوح مختلف با مشکلاتی زیاد مواجه اند و با ما به حیث اتباع درجه دوم برخورد می‌شود ولی در پنج سال گذشته شاهد تحولات مثبت در بخش تقویت حقوق زنان بوده ایم."
جنگ چهل ساله در افغانستان میلیون‌ها معلول بجا گذاشته است. بر اساس گزارش دیدبان حقوق بشر، در نقاط دور دست افغانستان وضعیت زنان معلول خیلی بدتر است. سرک‌های خامه، راه‌های نامناسب، امکانات بد ترانسپورتی همه مشکل آفرین اند و در محلاتی‌که کلینیک‌های صحی نیست زنان معلول در صورت نیاز با مشکل می‌توانند به مراکز شهر‌ها بروند.
دیدبان حقوق بشر تخمین می‌کند که ۸۰ درصد دخترانی که در افغانستان معلول می‌شوند دیگر به مکتب نمی‌روند زیرا میل مکاتب به جذب شاگردان معلول کم است و امکانات ترانسپورتی رفت و آمد شاگردان به مکاتب نیز فراهم نیست و به همین سبب اکثر خانوداه‌ها اطفال معلول‌شان مخصوصاً دختران را شامل مکتب نمی‌سازند.
گاسمن حتی از عدم حضور نمایندگان معلولین افغان در تلاش‌های صلح افغانستان نیز یاد می‌کند و می‌گوید، حکومت باید کاری کند که حقوق معلولین در هر تحول احتمالی سیاسی در افغانستان حفظ شود.
