لینک‌های قابل دسترسی

خبر تازه
یکشنبه ۲۰ عقرب ۱۴۰۳ کابل ۱۱:۰۸

گروه طالبان از عدم مشروعیت تا مشروعیت بین‌المللی


هیئت گروه طالبان مسلح در جریان مذاکره با هیئت امریکایی در دوحه. March 12, 2019
هیئت گروه طالبان مسلح در جریان مذاکره با هیئت امریکایی در دوحه. March 12, 2019

انتظار می‌رود، ایالات متحده و طالبان به روز شنبه ۲۹ ماه فبروری توافقی را امضاء کنند، چیزی که می‌تواند زمینه را برای خروج هزاران نیروی امریکایی از افغانستان پس از بیش از ۱۸ سال حضور در این کشور فراهم کند.

پیشاپیش، دونالد ترمپ رئیس جمهوری ایالات متحده گفته در صورت مؤثر بودن هفتۀ کاهش خشونت، او آمادۀ امضای توافق‌نامه صلح با طالبان است.

هفته کاهش خشونت‌ها از نیمه شب شنبه آغاز شد و تا شنبه پیشرو که روز امضای توافق‌نامه میان دو طرف خوانده شده، دوام خواهد کرد.

گروه طالبان هم در اعلامیۀ روز شنبه خود گفت که این توافق‌نامه در حضور جهانیان به امضاء خواهد رسید.

امضای توافق‌نامه صلح میان واشنگتن و گروه طالبان پس از نزدیک به دو سال چانه زنی، نقطۀ عطف برای افغانستان است.

گروه طالبان در دوران حاکمیت‌شان در افغانستان در سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ میلادی در انزوای بین‌المللی بود. تنها چند کشور محدود از جمله پاکستان و عربستان سعودی رژیم طالبان را به رسمیت شناخته بودند.

اکنون، پرسش اصلی این است که توافق احتمالی، طالبان را از لحاظ سیاسی در چه جایگاهِ می‌تواند قرار دهد؟

علی امیری استاد یک پوهنتون خصوصی در کابل و تحلیلگر مسائل سیاسی در افغانستان در پاسخ می‌گوید: "واقعیت این است که گروه طالبان از یک گروه جنگی و خشن به یک گروه سیاسی مبدل می‌شود و این توافق میان طالبان و امریکا بخاطر مشروعیت بخشیدن طالبان در سطح منطقه و جهان بسیار اهمیت زیاد نزد این گروه دارد."

امیری بدین باور است که در گام‌های بعدی پس از امضای توافق میان طالبان و امریکا که مرحله آغاز گفت‌وگو‌های بین‌الافغانی خوانده شده، طالبان دست بالا خواهند داشت.

هنوز روشن نیست که گفت‌وگو‌های بین‌الافغانی چه وقت آغاز خواهد شد؟

پیشاپیش ناروی و جرمنی گفته اند که این گفت‌وگو‌ها را تسهیل خواهند کرد.

حکومت افغانستان در حال حاضر گفته که در پی ایجاد یک هیئت همه شمول برای مذاکرات بین‌الافغانی با طالبان است.

اما طالبان تا کنون هر نوع گفت‌وگوی مستقیم با حکومت افغانستان را رد کرده اند و این حکومت را دست نشانده امریکا خوانده اند.

این هم تا هنوز روشن نیست که مذاکرات بین‌الافغانی، با نماینده‌های حکومت افغانستان انجام خواهد شد یا هیئت سیاسیون که پیش از این هم دو بار در مسکو و یکبار دیگر در قطر با طالبان رو در رو نشسته و روی صلح افغانستان صحبت داشتند.

آرشیف، شماری از جنگجویان طالبان در ولایت غزنی
آرشیف، شماری از جنگجویان طالبان در ولایت غزنی

عارف سحر کارشناس امنیت بین‌المللی و مبارزه با تروریزم مستقر در لندن است.

او بدین باور است که مردم افغانستان با یک گروه شورشی طرف اند و حکومت به نمایندگی از مردم باید با موقف جدی در برابر این گروه در میز مذاکرات حضور یابد: "موضوع مذاکرات بین‌الافغانی گمراه کننده است زیرا مردم افغانستان در میان هم جنگ ندارند بلکه آن‌ها در برابر یک گروه شورشی بنام طالب قرار دارند مردم افغانستان دارای یک حکومت است و طالبان باید در میز مذاکرات با حکومت حضور بیابند."

آقای سحر برحفظ ارزش‌های ۱۸ ساله هم تأکید کرد، از جمله دموکراسی، حقوق زن و آزادی بیان.

زمانیکه بحث روی ارزش‌ها و دستاورد‌ها به میان می‌آید حکومت افغانستان همواره گفته که روی دستاورد‌های ۱۸ سال اخیر در گفت‌وگو با طالبان معامله نخواهد کرد.

مثل عارف سحر، امین الله حبیبی مشاور ارشد پیشین نیرو‌های بین‌المللی در افغانستان هم بر حفظ ارزش‌ها موافق است و می‌گوید: "ایالات متحده در صورتی که امتیازات را به طالبان در گفت‌وگو به این گروه قایل شده حکومت افغانستان هم باید امتیاز خواهی کند و امتیاز‌هایش باید مبنی بر حفظ جمهوریت و دستاور‌ه باشد و روی تغییراتی که پس از توافق میاید باید جدی بحث کند."

اما در کنار امیدواری، نگرانی‌های هم وجود دارد، به خصوص زنان.

بسیاری از زنان نگران اند که مبادا در هر نوع معامله احتمالی صلح حقوق اساسی‌ شان از دست رود.

یکی از این زنان فوزیه کوفی رهبر حزب موج تحول است.

فوزیه کوفی
فوزیه کوفی

اما خانم کوفی که در چندین نشست بین الافغانی در مسکو و قطر با نماینده‌های گروه طالبان رو در رو نشسته بدین باور است که افغانستان دیگر به دهه نود برنخواهد گشت: "با گروه‌های مختلف زنان بحث کرده‌ایم و نگرانی زنان همین است که باید در مورد آن‌ها در گفت‌وگو‌های صلح پرداخته شود و نگرانی آن‌ها بجا هم است، اما تصور این که افغانستان به زمان رژیم طالبان برخواهد گشت، درست نیست، براساس پیشرفت‌ها و دستاور‌های که صورت گرفته هیچ گروهی توانایی آنرا ندارد که افغانستان را به آن دور بکشاند."

در زمان رژیم طالبان، مکاتب و دفتر‌ها به روی دختران و زنان افغان بسته بودند.

رسانه‌های آزاد فعالیت نداشتند، نهاد‌های حقوق بشری و حقوق زنان موجود نبودند، قصاص، سنگسار و قطع کردن دستان سارقین در محضر عام صورت می‌گرفت.

اما با گذشت بیش از ۱۸ سال، اکنون چهره افغانستان تغییر کرده، برخی به شمول خانم کوفی به این باور اند که طالبان باید خود را با شرایط فعلی افغانستان عیار سازند.

هرچند در مورد توافق صلح میان امریکا و طالبان جزئیات بیشتر در دست نیست اما پیش از این زلمی خلیلزاد نماینده خاص وزارت خارجه امریکا برای صلح افغانستان گفته بود که در اصول روی چهار نکته توافق شده است. خروج نیروها، تضمین در کار مبارزه با تروریزم، مذاکرات بین‌الافغانی و آتش‌بس دایمی.

اما خلیلزاد گفته بود تا بر همه اینها توافق نشود، هیچ چیز نهایی نیست.

XS
SM
MD
LG