آیا کشته شدن رهبر داعش در سوریه، شاخۀ خراسان در افغانستان را تضعیف خواهد کرد؟
پس از سال‌ها جنگیدن در برابر طالبان و ضربه خوردن در عملیات نظامی نیروهای افغان و ایالات متحده در مناطق کوهستانی شرق افغانستان، شاخۀ وابسته به گروه افراطی دولت اسلامی (داعش) در این کشور همچنان مقاوم مانده است.
حال این پرسش مطرح است که، آیا این گروه که، خود را ولایت خراسان داعش می‌نامد، می‌تواند پس از آفتابی شدن خبر قتل ابوبکر البغدادی بنیانگذار دولت اسلامی در عملیات تازۀ نظامی ایالات متحده در شمال غربی سوریه، در افغانستان دوام آورد.
جنگجویان شاخۀ خراسان داعش از زمان ظهور در افغانستان در اوائل سال ۲۰۱۵ در بخش‌های ولایات شرقی ننگرهار و کنر لانه کرده و حتٰی از پرتاب بزرگترین بمب غیرهسته‌ای ایالات متحده معروف به مادر بمب‌ها در سال ۲۰۱۷در ولسوالی اچین ننگرهار جان به در برده اند.
عبدالستار میرزکوال، والی کنر به این باور است که، نبود بغدادی چرخ جنگی داعش در افغانستان را سست می‌کند. او به رادیو آزادی گفت:"كشته شدن او بر روحیۀ جنگجویان داعش تأثیر خواهد گذاشت و باعث اختلال در توانایی‌های رهبری و مدیریتی آنها در منطقه خواهد شد."
عارف سحر، مشاور ارشد پیشین حکومت افغانستان، هم می‌گوید مرگ بغدادی از دید روانی بر جنگجویان وابسته به این گروه در افغانستان تأثیر می‌گذارد.
او به رادیو آزادی گفت:"{خبرمرگ بغدادی} ساختارهای سیاسی از قبل پارچه شدۀ این گروه را بیش از پیش دچار از هم گسیختگی می‌کند. این خبر، کار فرماندهی ارشد سیاسی و نظامی داعش را برای حفظ تحرک این گروه و توان بخشی به نیروی بشری‌اش را نهایت دشوار می‌سازد."
اما، عارف سحر که، اکنون در بخش امنیت بین‌المللی و مبارزه با تروریسم در بریتانیا سرگرم کار پژوهشی است، گفت: "نمی‌توان بیش از حد خوش‌بین بود. او با اشاره به شبکۀ تروریستی القاعده که، بارها از بحران رهبری رهیده، گفت: " تاریخ بارها این درس را به ما آموختانده که، جابه‌جایی رهبری لزوماً نمی‌تواند دنیای امنی را به ما تضمین کند."
برای حکومت افغانستان، قتل بغدادی خبر خوشایندی است. عبدالله عبدالله رئیس اجرائیه در توییتر خود نوشت: "[افغانستان] از خبر کشته شدن او استقبال می‌کند. افغانستان - کشوری که از تصورات دروغین مورد حمایت ابوبکر البغدادی بی‌رحم رنج می‌برد."
جنرال اسکات میلر، فرمانده عمومی نیروهای امریکایی و ناتو در افغانستان، بر لزوم گوش به زنگ بودن در برابر این گروه تأکید دارد.
او در جریان مباحثه با خبرنگاران افغان در ۲۵ اکتوبر در بروکسل پایتخت بلجیم گفت: "داعش در افغانستان با داعش در سوریه در ارتباط بوده. این گروه تروریستی بسیار خطرناک است. این ایده خطرناک است."
میلر می‌گوید که نگران تلاش این گروه برای جذب جوانان در افغانستان هستند.
او افزود: "ما همیشه علیه داعش عمل می‌کنیم، هر جا که ببینیم‌شان..."
پیش از این سخنان میلر، ینس استولتنبرگ، سرمنشی ناتو در جریان نشست دو روزۀ وزیران دفاع این پیمان در بروکسل گفت، سعی می‌کنند، مطمئن شوند كه، "خلافت فیزیکی داعش که، در عراق و سوریه شکست خورده، در افغانستان احیا نشود."
در طول چهار سال گذشته، جنگجویان وابسته به داعش، سعی کرده اند، کنترل مناطقی را در شرق و شمال افغانستان در دست گیرند.
در حالی که نیروهای افغان و طالبان مناطقی زیادی را از داعش پس گرفته اند، این گروه همچنان به حمله‌های هراس افگنانۀ گسترده و سرخط ساز دست زده است.
مقام‌های افغان و ناتو این گروه را به حملۀ مرگبار در هجدهم اکتوبر بر مسجدی در روستای جودره در ولسوالی دور افتادۀ هسکه مینه در ولایت شرقی ننگرهار مقصر دانسته اند. در آن رویداد، ۶۹ غیرنظامی کشته شدند.
در اثر انفجار در یک مسجد در "هسکه مینۀ" ننگرهار، حداقل ۶۰ تن کشته شدند
داعش در پایتخت کابل هم بارها مسئولیت حمله‌های مرگبار، از جمله چندین حملۀ خونین بر اقلیت شیعیان، را پذیرفته است.
آنتونیو گوترش، سرمنشی سازمان ملل متحد در گزارشی عنوانی شورای امنیت این سازمان در ماه سپتمبر گفت كه، از اواسط ماه جون تا اوائل سپتمبر، ۱۸۳ رویداد به جنگجویان داعش نسبت داده شده است كه، تقریباً دو برابر ۹۳ موردی است كه در مدتی مشابه در سال گذشته ثبت شده است. گمان می‌رود که، این گروه فرماندهی هزاران جنگجوی، از جمله برخی از شرق میانه و آسیای میانه، را برعهده دارد.
مایکل کوگلمن، کارشناس ارشد امور آسیای جنوبی در مرکز پژوهشی وودرو ویلسون در واشنگتن، می‌گوید که، داعش در افغانستان با طالبان در رقابت سخت و تنگاتنگ قرار دارد.
او گفت: "طالبان، به عنوان نیرومندترین قوت جنگی، با داعش می‌جنگند. هرچند که، داعش در مناطقی از افغانستان پایگاهی برای خود ساخته و توانایی حمله را حفظ کرده، برای مبدل شدن به‌نیروی بزرگی مثل آنچی که، زمانی در شرق میانه بود، با دشواری رو‌به‌رو بوده."
اما او از احتمال پیوستن دوبارۀ القاعده و داعش سخن می‌گوید. "در صورت اتحاد مجدد، دولت اسلامی مورد استقبال همه گروه‌های تروریستی در افغانستان قرار می‌گیرد و این می تواند چالش بزرگی برای مأموریت مبارزه با تروریسم ایالات متحده در آنجا باشد."
سحر مواردی پیشگیرانۀ را پیشنهاد می‌کند. او می‌گوید، فشار پایدار نظامی و شفافیت بیشتر در اهداف ضد تروریسم ایالات متحده و اقدامات پایدار برای خشکانیدن منابع مالی، نظامی و سیاسی شورش در افغانستان در جلوگیری از رشد این گروه و ادامه تهدید آن در افغانستان مهم است.
نیکولاس کی نمایندۀ ارشد غیرنظامی ناتو به تازگی در گفتگوی ویژه به رادیو آزادی در بروکسل گفت:" ایجاد خلافت داعش در افغانستان بسیار بعید به نظر می‌آید و اینکه، هیچ کسی در افغانستان خواهان آن نیست."
اما برخی از ناظران به این باورند که، تشدید درگیری بین طالبان و نیروهای دولتی یا تضعیف کنترل دولت بر حومه شهرها ممکن است به داعش فرصت انجسام دوباره و تلاش برای احیای خلافت در این کشور را فراهم کند.
