به اساس گزارش تازۀ سازمان مللمتحد، از میان هر ۷ معتاد به مواد مخدر در جهان، تنها یکتن از آنان به تداوی دسترسی دارد.
گزارش تازۀ اداره مبارزه علیه مواد مخدر و جرایم سازمان مللمتحد نشان میدهد که ۲۷۱ میلیون تن در جهان به مواد مخدر معتاد اند و ۳۵ میلیون تن دیگر از مواد مخدر متأثر استند.
به اساس این گزارش، تنها در سال ۲۰۱۷ میلادی پنج لک و ۸۵ هزار تن در جهان به دلیل اعتیاد به مواد مخدر و عدم دسترسی به خدمات صحی و تداوی جان دادهاند.
عبدالشکور حیدری معاون تخنیکی ریاست کاهش تقاضا به مواد مخدر وزارت صحت عامه به رادیو آزادی گفت، در افغانستان نیز تعداد معتادین با گذشت هر سال افزایش میابد، اما در مقایسه به تعداد معتادین امکانات تداوی خیلی اندک است و به تمامی متقاضیان رسیدهگی صورت نمیگیرد.
آقای حیدری میافزاید: "در مجموع ۱۰۷ مرکز از طریق برنامه ملی کاهش تقاضا مدیریت میشود که از جمله ۱۰۷ مرکز، ۷۳ مرکز مستقیماً تحت مدیریت وزارت صحت عامه میباشد و متباقی آن از سوی مؤسسات مدیریت میشود. همچنان در کنار این ۱۰۷ مرکز، بعضی مراکز و کمپهای تداوی معتادین در شماری از ولایات داریم که کاملاً توسط سکتور خصوصی تمویل و مدیریت میشود. ظرفیت در مقایسه به مشکل ناکافیست."
بر بنیاد سروی که در سال ۲۰۱۵ میلادی انجام شد، تعداد افرادی که در افغانستان از مواد مخدر بگونه مستقیم استفاده می کنند، بیشتر از دو لک تن گفته شده، اما در مجموع بیش از سه میلیون تن از آن متضرر اند، ولی وزارت صحت عامه افغانستان تنها (۴۰۳۵) بستر تداوی معتادین را در اختیار دارد.
محمد نصیر یکی از معتادانی است که پس از مراجعه به مرکز تداوی معتادین جواب رد دریافت کرده و این کار سبب نا امیدی نصیر و دوام نشئه از سوی وی شدهاست.
نصیر در پاکستان به مواد مخدر معتاد شد و هنگامی که به افغانستان برگشت، فرزندانش شامل مکتب شدند، اما وی توان مالی و حوصله رسیدهگی به آنان را نداشت و ماهها به خانه نمیرفت.
نصیر میگوید، یک روز هنگامی که در حسرت و دوری از فرزندانش در کوچۀ نشسته و گریه میکرد، ملا امامی وی را تشویق کرد تا جهت تداوی به شفاخانه برود، اما بیخبر از آن که در شفاخانه نیز جواب رد به وی داده میشود و این جواب رد نصیر را وادار به دوام نشئه میسازد.
نصیر میگوید: "دو سه بار خودم هم به شفاخانه رفتم، اما برایم امروز و فردا میکردند. بعد از آن نا امید شدم و نشئه را ادامه دادم، چون با خود گفتم که تداوی من امکان ندارد و زندهگی من سر و سامان نمیگیرد و بهتر است که در همین ویرانهها و روی کثافات نشسته و به استفاده از مواد مخدر ادامه بدهم."
اداره مبارزه علیه مواد مخدر و جرایم سازمان ملل در گزارش تازهاش در کنار مبارزه دولتها علیه مواد مخدر، نقش مؤسسات خصوصی را نیز در بخش تداوی معتادین مهم عنوان کردهاست.
نصیب رئیس چتر مؤسسات خصوصی تداوی معتادین در افغانستان، اما فعالیت این مؤسسات در بخش ارائه خدمات به معتادین را آسیبپذیر میداند، زیرا بهگفته وی، کمکهای خارجی با این مؤسسات کمتر شده و آنان در تلاش دریافت منابع تازه مالی استند.
آقای نصیب میافزاید: "حال هشت مؤسسه در چتر عضویت دارند و این مؤسسات در بخشهای زیادی فعالیت دارند، اما یک ساحه مشترک کاری ما تداوی معتادین و کنترول مواد مخدر است. کاهش کمکهای خارجی بالای فعالیتهای ما تأثیرگذار است، اما چتر این موضوع را در اجندای خود دارد که در صورت کاهش کمکهای خارجی، هنگام تداوی افراد ثروتمند و پر درآمد مقداری از فیس را بالای آنان وضع کنیم و فیس دریافت شده از آنان را در تداوی کسانی مصرف نماییم که فقیر و ناتوان اند."
یافتههای وزارت صحت عامه افغانستان نشان میدهد که نزدیک به ۶۰ درصد معتادین پس از تداوی و برگشت به جامعه دوباره به مواد مخدر معتاد میشوند و این وزارت علت آن را نبود فرصتهای کاری و دسترسی آسان به مواد مخدر میداند، اما متخصصین صحی معیاری نبودن شیوههای تداوی را نیز علت عمده اعتیاد مجدد عنوان میکنند.