امروز هشتم ثور است، ۲۷ سال پیش مجاهدین افغانستان پس از چهارده سال جنگ در برابر قوای شوروی سابق و حکومت تحت حمایه آن، پیروز شدند.
شیر محمد ۶۵ ساله از مجاهدین سابق افغانستان که حالا در یک محله‌ای فقیر نشین در شمال کابل بایسکل سازی می‌کند.
او ۲۶ ساله بود که جهاد را شروع کرد و تا پیروزی مجاهدین در برابر شوروی سابق و نظام تحت حمایه آن جنگید.
پس از آن که مجاهدین در هشتم ثور وارد کابل شدند، شیر محمد می‌گوید، برای سه ماه قوماندان یک گروه ۹۰ نفره بود.
هشتم ثور برای این پیر مرد یک روز تاریخی و نیک است چون ۲۷ سال پیش پیروزی خود و هم قطارانش در برابر حکومت تحت حمایت شوروی سابق را در این روز جشن گرفته بود.
او افزود:
"یک روز خوشی بود، به خاطری که پیروزی بود و روس ها را شکست داده بودیم، خوشی و خوشبختی ما در همین روز بود."
شیر محمد پی برد گروه های از مجاهدین بر سر قدرت وارد جنگ می‌شوند، صف مجاهدین را ترک کرد.
و اما زمانی که شیر محمد پی برد گروه های از مجاهدین بر سر قدرت وارد جنگ می‌شوند، صف مجاهدین را ترک کرد.
او افزود:
"از این خاطر ترک کردم که پدرم یک عالم زبر دست بود یک وقتی برای ما گفت که حالی وقت جهاد است و دنیا اعتبار ندارد و یک وقتی بر سر قدرت جنگ می کنند، و کسی که کشته می شود و کسی که می کشد هر دو در دوزخ می روند، همو گپ در گوشم بود و باعث شد که بالاخره جنگ را ترک کردم."
۲۷ سال پیش از امروز مجاهدین با شکست دادن حکومت تحت حمایه شوروی سابق وارد کابل شدند.
کابل که پیش از آن هم شاهد درگیری های مسلحانه بود پس از سرنگونی حکومت داکتر نجیب الله شاهد تشدید جنگ های خونین بود.
با این همه برخی از گروه های مجاهدین این روز را پیروزی انقلاب اسلامی خوانده و از آن به نیکویی یاد می کنند.
محمد اسماعیل خان که در آن زمان یکی از رهبران جهادی حزب جمعیت اسلامی در غرب افغانستان بود می گوید:
"هشت ثور روز استقلال، آزادی، عزت و سربلندی و رسیدن مردم افغانستان به آرزوی چهارده سال جهاد در برابر ظلم و ستم و اشغال بود."
پس از آن که مجاهدین در هشتم ثور ۱۳۷۱ در افغانستان پیروز شدند صبغت الله مجددی را برای دو ماه به عنوان رئیس دولت اسلامی تعیین کردند.
پس از آن برهان الدین ربانی بر اریکه قدرت تکیه زد که دوام حکومت وی با مخالفت برخی از گروه‌های مجاهدین به خصوص حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار مواجه شد.
مخالفت‌ها میان گروه‌های از مجاهدین بر سر قدرت به درگیری های مسلحانه و جنگ های داخلی انجامید که در نتیجه آن هزاران تن کشته و زخمی و ده ها هزار تن دیگر مجبور به ترک وطن شدند.
گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی هشتم ثور را روز پیروزی نمی داند.
او در مصاحبه با رادیو آزادی از این روز به عنوان فریب یاد می‌کند:
"هشتم ثور به گونه یک فریب و خلاف حقیقت و این مرحله دوم هفتم ثور بود، مرحله اول قبلاً گذشته بود و این مرحله دوم بود، مرحله دوم به گونه‌ای که همان کسانی که عاملین فاجعه هفتم ثور بودند و جنگ های خونین را آغاز کردند و خواستند برخی ها به اصطلاح مجاهدین را در اقتدار شریک کنند."
اشاره گلبدین حکمتیار به مشابه دانستن هفتم و هشتم ثور این است که در هفتم ثور سال ۱۳۵۷ حزب دموکراتیک خلق افغانستان علیه حکومت سردار محمد داوود خان کودتا کرد و نور محمد تره‌کی به قدرت رسید.
سلسله حاکمیت احزاب کمونیستی تا ختم حکومت داکتر نجیب الله در سال ۱۳۷۱ ادامه یافت.
در زمان حکومت نجیب توافقنامه‌ای صلح ملل متحد برای پایان جنگ این کشور میان کابل ـ اسلام آباد با نظارت شوروی سابق و امریکا به امضأ رسید.
برخی اعضای حکومت داکتر نجیب الله و طرفداران آن، مجاهدین را به کودتا علیه طرح صلح ملل متحد متهم می کنند.
یکی از آن ها جنرال عبدالواحد طاقت است که در زمان حکومت نجیب الله مسئول بخشی از خاد «خدمات امنیت دولتی» بود.
"این روز روز کودتا است، این کدام انقلابی نیست، کودتا علیه کی، کودتا علیه پلان صلح ملل متحد یا همان پلان پنج فقره یی بنن سوان و شهید داکتر نجیب الله که این پلان سبوتاژ شد، این روز سبوتاژ یک برنامه وسیع ملل متحد برای امنیت، صلح و ثبات کشور است."
اگر از انتقادها و توصیف ها از هشتم ثور بگذریم، مجاهدین و دیگر گروه ها و افرادی که در جنگ های چهل سال اخیر افغانستان دخیل بودند همه مورد انتقاد نهاد های مدافع حقوق بشری قرار دارند.
- سوال اینجاست که آیا مردم افغانستان حاضرند تا کسانی را که در جنگ های چهار دهه اخیر دست داشتند، عفو کنند؟
سیما سمر رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان روز شنبه و یک روز پیش از ۲۷ سالگی پیروزی مجاهدین در نشستی در کابل گفت:
"عفو زمانی صورت می گیرد که طرف مقابل یعنی کسی که متهم است به جرم حد اقل از مردم افغانستان معذرت خواهی کند، وقتی که او طرف معذرت خواهی کند مه توقع دارم که مردم افغانستان ببخشند، به خاطری که اگر نبخشند با کشتن افراد ما خون بیشتر میریزانیم و فاصله ها را بیشتر می کنیم به این خاطر ما تشویق میکنیم مردم را به عفو."
با گذشت ۲۷ سال از پیروزی مجاهدین هرچند سیمای جنگ زده‌ای کابل تغییر کرده اما محله‌ای فقیر نشینی که در آن شیر محمد بایسکل سازی می‌کند تغییر نکرده‌است.
- از او پرسیدم که چرا به مانند برخی قوماندانان پیشین جهادی صاحب بلند منزل‌های مفشن و زنده‌گی پر زرق و برق نشدی؟
شیر محمد
او افزود:
"از این خاطر زنده‌گی خوب ندارم که ترسیدم که پیش خداوند مسئول نشوم، جواب بیت المال داده نمی‌شود، در مال بیت المال انسان ها و حیوانات شریک اند و از همی خاطر دنبال بلند منزل و پول نگشتم."
این پیر مرد که زمانی قوماندان جهادی بود و در زمان تجاوز شوروی سابق بر افغانستان یک برادرش کشته شده است.
او حالا با خانواده اش در یک خانه کرایی در کابل زنده‌گی می کند و روزانه از طریق بایسکل سازی دو تا سه صد افغانی در آمد دارد.
گزارش: نصرت پارسا
