شیعیان از جمله هزارههای افغانستان از حملههای مکرر و هدفمند گروه تندرو سنی موسوم به دولت اسلامی یا داعش بر آنان در کابل و جاهای دیگر این کشور بیش از پیش نگران شدهاند.
در نتیجۀ حملههای انتحاری داعش بر مسجدها، تکیه خانه ها و گردهمآییها، تنها در پایتخت، کابل، صدها تن از شهروندان هزاره کشته شدهاند.
در حالی که حملههای خشونتبار شورشیان طالبان و نیز جنگجویان داعش در گوشه و کنار افغانستان افزایش یافته، حکومت وحدت ملی به سختی تلاش دارد به اتهام ها در مورد ناکامی در تأمین امنیت شیعیان از جمله هزارهها پاسخ دهد.
بسیاری از هزارهها از تلاشها برای ایجاد تفرقه مذهبی نگران هستند.
دشت برچی، مرکز اصلی بود و باش هزارهها در کابل، در پنجم ماه سپتمبر گواه دو انفجار مرگبار بود که مسئولیت هر دو را گروه داعش به عهده گرفت.
نخستین انفجار در کلپ پهلوانی میوند واقع در قلعۀ ناظر رخ داد.
چند دقیقه بعد، انفجار مرگبار دومی شد که در هر دو حمله دست کم ۲۶ تن به شمول دو خبرنگار تلویزیون طلوع نیوز در کابل کشته و بیش از ۹۰ نفر دیگر زخمی شدند.
عارف رحمانی یکی از نمایندههای مردم هزاره در ولسی جرگه افغانستان است.
او به رادیو آزادی گفت که اگر حکومت وحدت ملی نتواند گامهای قاطعی را برای حفظ امنیت هزارهها بردارد، آنان ابتکار عمل را در دست خواهند گرفت.
او افزود:
"اگر واقعاً نا امید شویم و بفهمیم که حکومت در این کشتارها دست دارد و یا به نحوی با سکوت، کوتاهی و قصور در برابر این نسل کشی برخورد میکند، طبعاً ما دست روی دست نمیگذاریم و کوشش می کنیم که از مردم خود دفاع کنیم و در برابر این نسل کشی تمام عیار هزارهها اقداماتی را انجام دهیم. ما به جامعۀ بین المللی مراجعه کرده ایم و با حکومت در حال رای زنی هستیم."
احمد بهزاد یک عضو ولسی جرگه و نیز عضو جنبش روشنایی است.
او در گفتگوی تیلیفونی با رادیو آزادی حکومت وحدت ملی را به "تبعیض سیستماتیک" متهم کرد و گفت که حکومت تمایل ندارد هزارهها را از حمله های تروریستی محافظت کند.
او افزود:
"از یک طرف، گروههای تروریستی هزارهها را با حملات مرگبار هدف قرار می دهند و از طرف دیگر حکومت افغانستان هزارهها را از دولت حذف می کند و تلاش میکند تا مناطق هزارهها در پالیسیهای اقتصادی و توسعهای آباد نشود."
بهزاد از جامعۀ بین المللی خواست که برای پیشگیری از یک جنگ داخلی دیگر اقدامات لازم را انجام دهد.
او افزود:
"جامعۀ بین المللی، همکاران ما در ناتو، مسئولیت دارند تا باید حکومت را در افغانستان وادار بسازند که امنیت شهروندان خود را تأمین کند. مردم مجبور نشوند سلاح بگیرند. سلاح گرفتن مردم مشکل خلق خواهد کرد."
تاکنون با وجود افزایش رویدادهای خشونتبار، افغانستان گواه درگیری فرقهای نبودهاست.
جنگجویان وابسته به ولایت خراسان گروه موسوم به دولت اسلامی که در اوایل سال ۲۰۱۵ اعلام موجودیت کردند، در دیگر مناطق افغانستان مانند ولایت ننگرهار در شرق و جوزجان در شمال بر شهروندان سنی هم دست به حملههای مرگبار زده و بر آنان آزار، اذیت و خشونت روا داشته اند.
اما، شماری از ناظران به این باورند که حملههای هدفمند داعش بر شیعیان و هزاره ها در افغانستان ظاهراً به هدف دامن زدن به تفرقۀ مذهبی انجام می شود.
رویدادهای مشابه در کشور همسایۀ پاکستان بیثباتی و در عراق ویرانی به همراه داشته است.
حکومت افغانستان گفته است که برای جلوگیری از درگیری فرقۀ احتمالی درین کشور تلاش کردهاست.
در پی حملههای مرگبار در دشت برچی کابل، محمد اشرف غنی رئیس جهمور افغانستان در هفتم ماه سپتمبر به دیدار نمایندهگان غرب کابل شتافت و با عالمان دینی، جوانان و متنفذان این منطقه دیدار کرد.
رئیس جمهور غنی در آنجا گفت که برای بهبود هر چه بیشتر وضعیت امنیتی، کابل باید به چهار زون امنیتی تقسیم شود.
نجیب دانش، سخنگوی وزارت داخله افغانستان در گفتگوی تیلیفونی با رادیو آزادی گفت که هدف اصلی این طرح جدید، بهبود اوضاع امنیتی به ویژه در غرب کابل است.
او بیشتر توضیح داد:
"ما یک قرارگاه امنیتی موقتی را در دشت برچی ایجاد کردهایم که به تدریج دائمی خواهد شد. در این منطقه، نهادهای مختلف با یکدیگر همکاری میکنند تا وضعیت امنیتی را بهبود بخشند و مشکل موجود را حل کنند."
اما، برای برخی ها مانند علی اکبر قاسمی، یکی از متنفذان جامعۀ هزاره و معاون کمیسیون امور دفاعی در ولسی جرگه، با چنین اقدام ها نمیتوان از وقوع حمله های مشابه در آینده جلوگیری کرد.
قاسمی به رادیو آزادی گفت که پس از هر رویداد امنیتی مرگبار، رئیس جمهور غنی می کوشد با ابراز همدردی خشم عمومی را فرونشاند.
او افزود:
"تصمیم گیریهای که فعلاً در مطبوعات برآمده، جز از آن که مردم را فریب بدهد، در چشمشان خاک بزند، جز از آن که جامعه جهانی را برای مدتی سرگرم بسازد که گویا در برابر جان مردم و امنیت مردم مسئولیت ادأ شده، دستآورد دیگری درین قضیه نخواهیم دید."
جنگجویان گروه داعش از آغاز سال روان حملههای مرگباری را بر اقلیت هزارهها و شیعیان در کابل و مناطق دیگر افغانستان انجام دادهاند.
در شانزدهم ماه اگست، این گروه مسئولیت حملۀ خونین بر مرکز آموزشی موعود در دشت برچی را به عهده گرفت، جایی که دانش آموزان برای سپری کردن امتحان کانکور آمادهگی میگرفتند.
در آن رویداد، ۳۴ تن کشته شدند.
در چهارم ماه اگست، جنگجویان وابسته به گروه موسوم به دولت اسلامی یا داعش با حمله بر مسجدی شیعیان در شهر گردیز مرکز ولایت پکتیا دست کم ۳۹ نفر را کشتند و ۸۰ تن دیگر را زخمی کردند.
ولی آریا تحلیلگر مسایل امنیتی مستقر در لندن است.
او به رادیو آزادی گفت که ادامۀ این گونه حملهها از مشروعیت حکومت خواهد کاست.
او افزود:
"تنها راه جلوگیری ازین حملات، اولویت دادن به آنها است، درست مثل همان اولویتی که به دیگر مسایل ملی داده می شود. شیعیان و هزارهها نیز باید رویکرد پیشگیرانه داشته باشند."
جاوید کوهستانی تحلیلگر امور سیاسی-امنیتی مستقر در کابل است.
او به رادیو آزادی گفت که مسایل مربوط به شرق میانه نیز می تواند در حمله ها بر شیعیان در افغانستان نقش داشته باشد.
او افزود:
"همانند اقداماتی که {داعش} علیۀ شيعیان در عراق و سوریه انجام داده، پیروان و حامیان داعش در افغانستان هم چنین حملاتی را علیه شیعیان در افغانستان انجام می دهند. همچنین احتمال دارد که رقابتهای منطقه ای، مانند مثل رقابت میان عربستان سعودی و ایران، و همچنین جنگ سوریه و حمایت از جانب دیگران، میتواند در انجام این حملهها نقش داشته باشد."
به باور کوهستانی ادامۀ این حمله های مرگبار می تواند همدلی، وحدت و همبستگی میان مردم افغانستان را خدشه دار سازد.
بر بنیاد برخی از گزارشها، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران هزاران افغان به شمول پناهجویان شیعه در خاک این کشور را به هدف جنگیدن به طرفداری از رژیم بشارالاسد رئیس جمهور سوریه استخدام کردهاست.
گزارش می شود که حدود ده هزار جنگجوی افغان زیر چتر لوای فاطمیون منسجم شده و به جنگ سوریه فرستاده شدهاند.
در ماه نومبر سال ۲۰۱۷، محمد محقق معاون دوم ریاست اجرائیه حکومت وحدت ملی و رهبر حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان در نشست زیر نام کنفرانس جهانی در مورد محبان اهل بیت و مسایل تکفیری ها در ایران اشتراک کرد.
او در آن جا از نقش جنگجویان افغانستان، پاکستان، ایران و دیگر جای ها در جنگ علیه داعش در سوریه و عراق تشکر کرد.
او از خطر آینده هم سخن گفت:
"امروز مسئلۀ عراق و سوریه از جنگ داعش خلاص شد. اما هنوز ختم نیست. گروه های تروریستی دیگری است. اما، مسئلۀ یمن، مسالۀ فلسطین، مسئلۀ افغانستان مظلوم که امروز بیش از ده هزار داعشی، فراریان داعش از آسیای میانه و از جاهای دیگر به افغانستان منتقل شدهاند."
با وصف نگرانیهای امنیتی از حضور جنگجویان داعش در افغانستان، برخی ها مثل رئیس جمهور غنی می گویند که افغانستان هیچگاهی دچار جنگ مذهبی نخواهد شد.
چند ساعت پس از حملههای ۵ سپتمبر در دشت برچی، رئیس جمهور غنی در جریان یک سمینار علمی در کابل گفت که دشمنان افغانستان به هدف شان برای ایجاد چندپارچگی میان مردم نخواهند رسید.
او افزود:
"افغانستان در منطقه از نظر تساهل، مدارا و همزیستی مذهبی یک الگو است. دشمنان وحدت، یکپارچگی و همزیستی مذهبی ما هیچگاهی به اهدف شوم شان، که ایجاد تفرقه است، نخواهند رسید. و مردم ما همزیستی، مدارا و همدگرپذیری شان را بیشتر از گذشته حفظ خواهند کرد. مردم ما با تفاوتهای مذهبی که دارند با هم در صلح زیسته اند. دشمنان ما هیچگاه مانع پیشرفت و ترقی ما شده نمی توانند."
اما رحمانی نماینده مردم غزنی در ولسی جرگه که گمان می برد این حمله ها را شبکۀ حقانی زیر نام داعش انجام می دهد، محتاطانه شک دارد.
او افزود:
"دولت افغانستان و مردم ما باید هوشیار باشند تا در دام شبکۀ حقانی نیافتند. اما ما نمی توانیم تضمین کنیم که جنگ مذهبی در افغانستان به میان نخواهد آمد."