"خواهران لایقه هم که بزرگ شدند، مکتب نروند"

کار به شدت شاقه‌ی لایقه، زمینی را در اطراف خانه‌اش بیل می‌زند که از خودش نیست.

محصول زحمت این دختر ۱۶ ساله را پدرش و مالک زمین نصف می‌کنند.

لایقه آرزو داشت بهترین آموزش ممکن را فرا گیرد، تا کسب مهارت در درو کردن.

او پس از محروم شدن از حق آموزش در مکتب، زراعت پیشه شد.

او گفت:

"به دلیل ناامنی، راه کمی دور است و آزار دختران توسط پسران، این را پدرم تحمل کرده نتوانست و من را از مکتب بیرون کرد."

لایقه در لیسه نوین علیا تا صنف هشتم درس خوانده، دو کیلو متر از خانه‌اش فاصله دارد.

امان‌الله رحیمی، مدیر این لیسه است.

آقای رحیمی می‌گوید:

"سالانه ۱۰ درصد شاگردان مکتب را ترک می‌کنند، بنابر فقر اقتصادی و ازدواج برخی از شاگردان در سن کم، خانواده‌ها ممانعت کرده‌اند و آن‌ها را به مکتب نمی‌گذارند."

لایقه در یک خانه‌ای گلی در قریه‌ای نوین علیای ولسوالی انجیل هرات زنده‌گی می‌کند.

او بزرگترین فرزند یک خانواده‌ای فقیرست.

گل احمد پدر لایقه نیز زراعت پیشه است.

او دو دختر کوچکتر از لایقه دارد.

• از گل احمد پرسیده ایم که چرا مانع ادامه‌ی آموزش لایقه شده؟

او گفت:

​"خوش نبودم که لایقه مکتب برود. وقتی گفتم نرو، او نرفت، زیرا کلان شده، خواهرانش هم حالا مکتب بروند، بزرگ که شدند باز نروند."

شفیقه، مادر لایقه به‌خاطر محروم شدن دخترش از حق آموزش پریشان است.

شفیقه می‌گوید:

"دخترم ۱۶ ساله است. زیاد کوشش کردم که مانع تصمیم پدرش شوم، اما نتیجه نداد."

در اکثر روستاهای دور افتاده و به شدت سنتی هرات، گشت و گذار دختران نوجوان همچون لایقه خیلی محدود است.

بر اساس گزارش‌ها، در بسیاری موارد دختران به محض جوان شدن توسط خانواده‌هایشان از گام برداشتن به هدف کسب آموزش محروم ساخته می‌شوند.

ریاست معارف هرات شمار شاگردان دختر در سراسر این ولایت را چهارصد هزار تن می‌خواند.

به‌گفته‌ی این ریاست، سالانه ۱۵ هزار دختر از رفتن به مکتب در هرات محروم می‌شوند.

آن‌ها با دیدن دخترانی که ازین حق محروم نشده‌اند، شاید مانند لایقه هر لحظه به یاد خاطره‌های فراموش ناشدنی دوران مکتب بی‌افتند.

به‌گفته او:

"سه سال می‌شود که مکتب نرفته‌ام. با دیدن هم‌صنفی‌ها و دوستان خود احساس ناراحتی می‌کنم. آن‌ها [مکتب] می‌روند، اما من نمی‌روم."

گزارش: ژکفر احمدی و شاه‌پور صابر