سازمان نظارت از حقوق بشر افغانستان برای بررسی جرایم جنگی از سوی محکمه بین‌المللی جرایم جنگی یا هاگ درین کشور روی نقش تأثیرگذار و اراده محکم حکومت افغانستان تأکید می‌کند.
سازمان نظارت از حقوق بشر افغانستان می‌گوید اگر حکومت می‌خواهد که اعتماد مردم را کسب کرده و عدالت اجتماعی را در کشور تطبیق کند، پس باید با محکمه بین‌المللی جرایم جنگی در بخش محاکمه مجرمین جنگی همکاری کند.
لعل گل لعل رئیس این سازمان روز دوشنبه به رادیو آزادی گفت که این مسئولیت حکومت افغانستان است تا درین بخش با محکمه بین‌المللی جرایم جنگی کمک کند.
او افزود:
"من فکر می‌کنم که هر گاه حکومت با این محکمه همکاری کند درین حال محبوبیت حکومت در بین مردم بیشتر می‌گردد و همچنان حکومت از شر این دجالان نیز بی‌غم میشود. عدالت اجتماعی هم تطبیق می‌گردد و مردم هم از آن راضی می‌باشند."
این در حالیست که سارنوالان محکمه بین‌المللی جرایم جنگی گفته‌اند که می‌خواهند در مورد جرایم جنگی صورت گرفته در افغانستان تحقیقات‌شان را آغاز نمایند.
فاتو بنسودا لوی سارنوال محکمه بین‌المللی جرایم جنگی گفته است که از چند دهه به این طرف مردم افغانستان در آتش جنگ می‌سوزند و آنان پس از تکمیل کردن بررسی‌های ابتدایی‌شان از وضعیت به این نتیجه رسیده‌اند که برای آغاز بررسی‌ها تمام معیارهای حقوقی بر اساس توافق‌نامه روم تکمیل شده‌است.
به‌گفته وی برای پذیرفتن این موضوع دلایل کافی موجود است که در جریان جنگ در افغانستان جنایات جنگی رخ داده‌است.
خانم بنسودا همچنان گفته‌است که تحقیقات آنان بیشتر روی جرایم جنگی متمرکز خواهد بود که پس از سال ۲۰۰۳ میلادی در قلمرو افغانستان صورت گرفته‌است.
فاتو بنسودا
درین حال کارشناسان بخش حقوق می‌گویند که نخست باید راه‌های ختم جنگ در افغانستان جستجو شده تا زمینه برای تحقیق در مورد ادعای جرایم جنگی فراهم گردد.
اما در عین حال انجمن اجتماعی عدالت خواهان افغانستان از محکمه بین‌المللی جرایم جنگی می‌خواهد تا هرچه زودتر درین زمینه گام‌های عملی بردارد.
ویدا احمد رئیس این انجمن می‌گوید:
"یکی اعلان است که آنان می‌گویند، ما این کار را می‌کنیم، دیگر عمل است، هر گاه این کار عملی گردد این اقدام بسیار خوب است، زیرا خانواده‌های که قربانی دارند امیدوار می‌شوند، اما این‌که آنان بر اساس قانون‌شان با گذشته سر و کاری ندارند، پس برای این در افغانستان باید یک محکمه ایجاد گردد تا جرایم گذشته را نیز بررسی کند."
ریاست جمهوری افغانستان تا حال در مورد این خواست محکمه "هاگ" در خصوص تحقیق ادعای جرایم جنگی درین کشور چیزی نگفته‌است .
افغانستان در سال ۲۰۰۳ میلادی عضویت محکمه بین‌المللی جرایم را به دست آورد و با توجه به همین مسئله این محکمه از تحقیق در مورد ادعاهای سخن می‌گوید که پس ازین تاریخ در افغانستان اتفاق افتاده‌است.
گزارش: جاوید حسن‌زاده
