برای نجات افغانستان، بر پاکستان فشار آرید، عنوان تبصره ایست که در روزنامۀ امریکایی والستریت ژورنال منتشر شدهاست.
جاوید احمد همکار مرکز تحقیقاتی شورای اتلانتیک در واشنگتن و انستیتوت جنگ عصری ویست پاینت نیویارک نویسنده این مقاله است.
او مدعی است که دو رویی پاکستان بزرگترین عامل بیثباتی در افغانستان است.
نویسنده استدلال کرده که همین دورنگی اسلام آباد، به طالبان جان دوباره بخشیده و کار را برای نیروهای امریکایی و افغان در مبارزه با شورشیان دشوار ساخته است.
در ادامه این تبصره آمدهاست که پیروزی قاطع در برابر شورشیان عمدتاً به دلیل عقب نشینی آزادانۀ طالبان به خاک پاکستان و نیز آموزش دیدن و انسجام آنان در آنجا با موانع برخوردهاست.
مقامهای ارشد افغان هم در گذشته بارها پاکستان را به حمایت از شورشیان متهم کرده و گفته اند که اسلام آباد با جانب افغانستان در راستای برقراری صلح صادقانه همکاری نکردهاست.
رئیس جمهور افغانستان هفتۀ گذشته در جریان کنفرانس امنیتی مونشن در جرمنی، جنگ افغانستان را یک جنگ پیچیده و جنگ دولت با دولت خواند.
در پی حملههای خونین در هلمند و کابل و کندهار، بیش از یک ماه پیش، رئیس جمهور غنی گفته بود که عاملان این حملهها آزادانه در پاکستان فعالیت دارند و این که پاکستان در برابر این گروهها تا حال هیچ اقدام نظامی نکردهاست.
اما، وزیر دفاع پاکستان در کنفرانس امنیتی مونشن در جرمنی بار دیگر گفت که نیروهای امنیتی اینکشور با راه اندازی عملیات نظامی در ماه جون ۲۰۱۴ شورشیان را در وزیرستان شمالی سرکوب و لانههای امنشان را نابود کردند.
با وصف اتهامات از جانب افغانستان، خواجه محمد آصف تأکید کرده گفت: "کشورش از تلاشهای روان برای برقراری صلح و ثبات در افغانستان کاملاً حمایت میکند."
اما، استدلال جاوید احمد در مقالۀ والستریت ژورنال چیزی دیگریست.
او به بخش از سخنان جنرال جان نیکلسن فرمانده عمومی نیروهای امریکایی و ناتو در سنای امریکا اشاره میکند که به تازگی گفت، وقتی دشمن از حمایت خارجی و لانههای امن برخوردار باشد، پیروزی دشوار خواهد بود.
نویسنده اما به این باور است که دونالد ترمپ رئیس جمهور امریکا که زمانی جنگ افغانستان را "یک فاجعه کامل" خوانده بود، میتواند شکست را به پیروزی مبدل سازد.
او استدلال میکند که امریکا باید از درب سیاست واقعی با پاکستان پیش آید و روشن سازد که آیا پاکستان "یک دوست ناقص است یا یک دشمن هوشیار."
نویسنده به ادارۀ ترمپ در مورد استراتژیاش در بارۀ افغانستان و برخوردش با پاکستان دو سفارش عمده دارد.
اول تقرر فوری یک سفیر جدید و یک نمایندۀ خاص ریاست جمهوری که به باور نویسنده در انجام معاملهها، انجام سازشهای سیاسی و رساندن پیامهای سخت به بازیگران منطقوی از حمایت کامل قصر سفید برخوردار باشد.
در گام دوم، نویسنده از ادارۀ رئیس جمهور ترمپ خواسته که به گفته او به ضعف تواناییهای تهاجمی نیروهای امنیتی افغان برای بهبود موثریتشان رسیدگی کند.
نویسنده در ادامه گفتهاست که ایالات متحده باید بر گسترش واحدهای نظامی نیرویهای خاص، تقویت نیروی هوایی افغانستان و نیز تقویت واحدهای استخباراتی افغانستان تمرکز کند.
جاوید احمد این را در حالی میگوید که افغانستان در کنار داشتن هزاران سرباز و پولیس، هفده هزار نیروی خاص هم دارد که به گفتۀ جنرال نیکلسن بهترین نیروی مجهز در سطح منطقه است.
این نیروها تا به هشتاد درصد در عملیاتهای تهاجمی علیه شورشیان داخلی و خارجی در افغانستان سهم دارند و تاکنون با وجود چالشها نگذاشته اند که حتی یک ولایت افغانستان هم به طور کامل در کنترول مخالفان مسلح باشد.
نویسنده مقالۀ والستریت ژورنال چگونگی آوردن فشار بر پاکستان برای نجات افغانستان را به گونۀ مشخص و نکته وار بیان نکردهاست.
علی امیری استاد یک پوهنتون خصوصی در کابل و تحلیلگر مسایل سیاسی است.
او میگوید، فشار بر پاکستان میتواند موثر باشد ولی او بر بلند رفتن ظرفیتهای دستگاه دیپلوماسی افغانستان برای ترغیب جامعۀ جهانی برای انجام این کار تاکید میکند.
وی گفت:
" با کمال تأسف یکی از مشکلات که وجود دارد ایناست که دستگاه دپلوماسی افغانی در واقع فلج است و در یک کارزار دپلوماتیک بازی را در برابر همتایان پاکستانی خود تقریباً بازی را باخته است. لابیهای پاکستانی، هر چند هنوز خیلی مشخص نیست، ولی باز هم در پیچاپیچ دیموکراسی امریکایی و ساز و کار اجرای قدرت در امریکا ممکن است راه خود را باز بکند، اما در افغانستان چنین ظرفیت وجود ندارد."
امیری به این باور است که کابل و اسلام آباد به جای ادامۀ بازی ملامتی، بهتر است با تضمین یک کشور دیگر به خصوص ایالات متحده امریکا به سوی حل اساسی مشکلات و پرداختن به نگرانیهای دو طرف به پیش بروند.
امیری میگویدکه ادامۀ بازی ملامتی فقط مشکل را پیچیده تر میسازد.
جاوید احمد، به این باور است که آوردن فشار بیشتر بر اردوی پاکستان احتمالاً سبب تغییر مسیر سیاست اش در قبال افغانستان نخواهد شد ولی پالیسی اینکشور را به طور معناداری تغییر خواهد داد.