بیش از یک و نیم دهه از ماموریت نظامی امریکا و ناتو در افغانستان می‌گذرد اما هنوز هم افغانستان میدان جنگ است و حتی گروه‌های تروریستی نو ظهور نیز در این کشور شکل گرفته و فعالیت دارند.
برخی از سیاست مداران افغان می‌گویند، امریکا و متحدانش هدفی را که برای مبارزه با تروریزم در افغانستان و منطقه داشت، به آن نرسیده‌است.
رنگین دادفر سپنتا مشاور پیشین امنیت ملی افغانستان به رادیو آزادی گفت که در این مبارزه نه تنها تروریزم نابود نشد بلکه منجر به رشد آن نیز گردید.
وی گفت:
"وقتی ما پس از ۱۴ سال به قضایا می‌بینیم، به نظر می‌رسد که جریان‌های افراطی در مقایسه با آن زمان قوی تر و فعال تر شده‌اند و این نشان می‌دهد که استراتیژی مبارزه با تروریزم آن طوریکه ۱۴ سال پیش آغاز شد و ادامه دارد به موفقیت نه انجامیده‌است."
به تاریخ ۱۱ سپتمبر ۲۰۰۱ میلادی چهار طیاره ربوده شده امریکا از سوی شبکه القاعده، در شهر نیویارک با دو ساختمان مرکز تجارتی جهان و ساختمان وزارت دفاع امریکا تصادم داده شدند و یکی از این طیاره‌ها در ایالت پنسلوانیا امریکا سقوط داده شد.
در نتیجه این حمله بی‌پیشینه نزدیک به سه هزار تن به شمول نوزده عضو شبکه القاعده در امریکا کشته شدند.
جورج دبلیو بوش رئیس جمهور آن زمان امریکا، در یک بیانیه، این رویداد را در تاریخ امریکا بزرگترین حمله تروریستی و تراژیدی ملی خواند.
حادثه یازده سپتمبر زمینه را برای ایجاد یک ائتلاف جهانی به هدف مبارزه با تروریزم فراهم کرد که بر اساس آن حدود یکصد و بیست هزار تن از نیروهای بین‌المللی بخاطر مبارزه با شبکه القاعده و گروه طالبان مسلح به افغانستان آمدند.
پس از حمله نظامی ائتلاف جهانی به رهبری امریکا در افغانستان، رژیم طالبان که در این کشور به شبکه القاعده پناه داده بود، در ماه دسمبر سقوط کرد.
نقش رزمی امریکا و متحدانش از سال ۲۰۰۱ تا سال ۲۰۱۴ میلادی ادامه یافت و پس از آن ماموریت آموزشی و مشوره دهی نیروهای خارجی در افغانستان آغاز شد و اکنون هم ادامه دارد.
در همین حال شماری از تحلیلگران افغان از سیاست متناقض امریکا و متحدانش در افغانستان در ۱۵ سال گذشته انتقاد می‌کنند.
احمد ولی مسعود تحلیلگر و رئیس بنیاد احمد شاه مسعود به رادیو آزادی گفت که سیاست ایتلاف جهانی به رهبری امریکا بخاطر ناکام بوده که آنان از یک طرف درگیر جنگ بوده و از سوی مذاکره با گروه‌های تروریستی و طالبان مسلح را به پیش برده‌اند.
وی در ادامه گفت:
"ابتدا آقای بوش که اعلام کرد که ما تروریزم را کاملاً ریشه کن می‌کنیم، بسیار زیاد شعار‌های آتشین و روشن دادند، اما بعدتر به یکبارگی همه چیز تغییر کرد و پروسه صلح آغاز شد و طالب خوب و بد به میان آمد."
بیشترین سیاسیون افغان به این باور اند که امریکا در جنگ با تروریزم کامیاب نشده‌است اما اینکه چه دلایل وجود داشت تا این مبارزه موفق نشود، از انوار الحق احدی سیاستمدار افغان و رئیس جبهه ملی نوین افغانستان پرسیدم؟
آقای احدی می‌گوید که جنگ عراق، بمیان آمدن اختلافات سیاسی میان حامد کرزی رئیس جمهور پیشین و امریکا و تغییر در رهبری نظام امریکا از عوامل بوده‌اند که مبارزه با تروریزم طوری که لازم بود، به پیش برده نشود.
وی گفت:
"در شروع جنگ عراق تأثیر زیاد داشت و امریکایی‌ها فکر می‌کردند که موضوع افغانستان تقریباً خلاص شده‌است و دیگر اینکه همکاری میان کرزی صاحب و امریکایی‌ها اندک شد به این اساس سبب شد تأثیر عملیات امریکا کمتر شود."
اکنون که بیش از یک دهه از مبارزه رزمی امریکا و متحدانش در افغانستان می‌گذرد، آیا این مأموریت برای ایتلاف جهانی با دستآورد بوده وآیا در نهایت می‌توان این ماموریت را یک پیروزی خواند؟
میچایل لوهورن رئیس روابط عامه دفتر مطبوعاتی ماموریت حمایت قاطع در پاسخ به این پرسش رادیو ازادی گفت:
" ناتو و امریکا پس از سال ۲۰۰۱ تلاش کرده‌اند تا افغانستان به مرکز تروریزم مبدل نشود و این کوشش‌ها در آینده نیز ادامه خواهد داشت."
کشته شدن اسامه بن لادن رهبر پیشین شبکه القاعده، ملا منصور رهبر پیشین گروه طالبان و برخی دیگر از اعضای برجسته گروه القاعده و طالبان از دستآورد‌های مهم امریکا به شمار می‌رود.
از سوی هم حکومت افغانستان نیز ماموریت رزمی ایتلاف جهانی به رهبری امریکا را موفق می‌خواند.
شاه حسین مرتضوی یکی از معاونان سخنگوی ریاست جمهوری گفت که امریکا هسته‌های اصلی القاعده و داعش را از بین برده‌است و در مبارزه با طالبان هر زمانیکه نیروهای امنیتی افغان خواستار کمک شده‌اند، امریکا از این نیرو‌ها حمایت کرده‌است:
"امروز دیدگاه امریکا در بخش مبارزه با تروریزم واضح است در هرجاییکه حکومت افغانستان درخواست کمک نظامی کرده امریکا همکار بوده‌است."
با آنکه انتقاد‌های در رابطه به چگونگی پیشبرد ماموریت نظامی امریکا و متحدانش صورت می‌گیرد، این پرسش مطرح می‌شود که با توجه به پایان یافتن نقش رزمی ایتلاف جهانی آیا نیروهای امنیتی افغان قادر شده‌اند تا جنگ جاری را رهبری کرده و این مبارزه را ادامه دهند؟
محمد رادمنش معاون سخنگوی وزارت دفاع افغانستان در پاسخ به این پرسش گفت:
"قطعات هوایی، توپچی و زمینی ما می‌توانند در برابر دشمن کارایی بسیار خوب داشته باشند و این کارایی فقط و فقط نتیجه همکاری ایالات متحده امریکاست."
نگرانی دیگری که از سوی سیاسیون افغان مطرح می‌شود اینست که امریکا مراکز، منابع تمویل و پرورش تروریزم را هدف قرار نداده‌است.
سید مخدوم رهین وزیر کابینه حکومت پیشین و یکی از اشتراک کنندگان نشست بن می‌گوید که برای غالب شدن در جنگ با تروریزم باید کشور‌های تروریست پرور تحت فشار قرار گیرند.
آقای رهین افزود:
"مانع کسانی شوند که سرزمین‌شان لانه انسان کُشی و مراکز تمویل و تمویل تروریزم است، در آنزمان می‌توان امیدوار بود که جنگ در برابر هراس افگنی به پیروزی می‌رسد."
با این همه آیا آینده این مبارزه روشن به نظر می‌رسد؟
روح الله امین رئیس مرکز مطالعات ستراتیژیک امریکا برای افغانستان در پاسخ گفت که این نبرد سال‌های دیگر طول خواهد کشید زیرا از یک طرف گروه‌های ترویستی تقویه شده و از جانبی امریکا و ناتو از جنگ در افغانستان خسته شده‌اند.
وی گفت:
"از قرینه‌ها قسمی پیداست که تلفات ما در طی دو سال اخیر بیشتر شده، در امریکا زنگ خروج نواخته می‌شود و ناتو از این جنگ خسته شده، تمام این مسایل را وقتی کنار هم بگذاریم در کنار قوت گرفتن طالبان، خدای ناخواسته یک آینده سخت تر به نظر می‌رسد."
این در حالیست که هنوز هم جنگ در افغانستان جریان دارد و حتی در این اواخر شماری از ولسوالی‌های کشور به دست مخالفان مسلح و نیروهای امنیتی دست به دست شده‌است.
حکومت افغانستان نیز تائید می‌کند که در ده ولسوالی کشور حاکمیت ندارد و ۱۶ ولسوالی با تهدید بلند امنیتی قرار دارد. و هم اکنون جنگ میان مخالفان مسلح و نیروهای امنیتی در ۱۵ ولایت کشور جریان دارد.
نورالله شایان
