اگر چه بحث و مناقشۀ علنی در بارۀ مسایل حساس امنیت ملی در ایران نادر رخ میدهد، ولی استفادۀ روسیه از یک پایگاه هوایی در شمالغرب ایران باعث یک سلسله مناقشات محتاطانه در این کشور شدهاست.
مقامات ایران گفتند، اقدام بیسابقه استفادۀ روسیه از یک پایگاه نظامی ایران که مداخلۀ این کشور و روسیه در جنگ داخلی پنج ساله در سوریه را عمیق تر میسازد، یک بخشی از همکاری ستراتیژیک دو کشور در مبارزه در برابر دهشت افگنی به شمار میرود.
ولی این همکاری باعث نگرانی در واشنگتن شدهاست که روابط آن با مسکو به سردترین مرحلۀ بعد از جنگ سرد رسیدهاست.
امریکا، روسیه و چهار کشور دیگر پُر قدرت جهان سال گذشته یک توافق اتُمی مهم با ایران امضا کردند که به اساس آن برنامۀ اتُمی این کشور در بدل رفع تعزیرات بینالمللی مهار شد.
یک عضو ارشد پارلمان ایران گفت، استفادۀ طیارههای روسی از پایگاه شهید نوژه در همدان به موافقۀ شورای عالی امنیت ملی ایران صورت گرفتهاست.
این شورا زیر ریاست رئیس جمهور روحانی و رهبران ارگانهای عدلی و قضایی، اردو، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و دیگر ادارههای پُر قدرت قرار دارد.
حسین نقوی حسینی، سخنگوی شورای امنیت ملی ایران روز سه شنبه گذشته که طیارههای روسی برای اولین بار با استفاده از پایگاه نوژه در سوریه بمباردمان کردند گفت که تهران و مسکو در برابر دهشت افگنان در سوریه که ساحه فعالیت خود را وسعت بخشیدهاند، همکاری بسیار خوب دارند.
روسیه و ایران از هم پیمانان بسیار نزدیک رژیم بشاراسد در سوریه اند. این دو کشور با وی کمک کردهاند که پس از پنج سال جنگ داخلی مرگبار باز هم در قدرت بماند.
سعید برزانی یک کارشناس مقیم لندن میگوید، همکاری نظامی ستراتیژیک تهران با روسیه قابل ملاحظه است بخصوص با توجه به اینکه ایران اتهام وارد کردهاست که واشنگتن در تطبیق توافقنامۀ اتُمی سستی میکند.
او میگوید:
" بعد از اینکه دستگاه نظامی ایران امید مشارکت با امریکا را از دست داد، میتوان گفت که حداقل اکنون بیشتر مایل است با روسها کار کند."
آقای برزانی به ارتباط رقابت تلخ تهران و ریاض در منطقه میافزاید که همکاری ستراتیژیک ایران با روسها سعودیها را که یک پالیسی رویا رویی با تهران را اعلان کردهاند، عصبانی میسازند.
اما استقلال از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی ایران یک شعار عمدۀ رهبران این کشور بودهاست و آنها همیشه میگفتند که نه شرقی و نه غربی.
مقامات ایرانی زیر سوال قرار دادن مشروعیت استفادۀ روسها از یک پایگاه نظامی این کشور و نگرانی در بارۀ حاکمیت ملی ایران را علناً رد کرده میگویند که این اقدام مغایر قانون این کشور نیست.
قانون ایران به کدام پایگاه نظامی خارجی دراین کشوراجازه نمیدهد.
مقامات ایران اصرار میورزند که پایگاه هوایی نوژه را به روسیه نسپردهاند.
ولی الیکس وتانکا، یک کارشناس ارشد مسایل ایران در انستیتیوت شرق میانه در واشنگتن به رادیو آزادی گفت، مقامات ایرانی به دشواری میتواند چگونگی همکاری خود با روسها را توضیح دهند.
او می گوید:
" این مفهوم و نظر که جمهوری اسلامی ایران در یک کشور اسلامی دیگر، سوریه، با روسیۀ مسیحی دست همکاری دادهاست یک سلسله سوالهای دشواری ایجاد میکند که بدون شک توجیه آن در چند روز یا هفتههای آینده برای رژیم ایران دشوار خواهد بود."