شماری از باشنده‌گان کابل با آنکه از نسل‌های سال‌های پسین اند، اما خودشان را مدیون کارنامه‌های شاه امان لله خان می‌دانند.
این باشنده‌گان می‌گویند غازی امان‌الله خان حدود صد سال پیش، برای تأمین آرامش دست یابی به پیشرف و آموزش مبارزه کرده‌است و آرزوی او در سال‌های پسین در حال تحقق یافتن است.
این جوانان هرچند از دستآوردهای چون آموزش و برخی پیشرفت‌ها راضی به نظر می‌رسند اما صلح کلمۀ است که این باشنده‌گان آن را آرزوی دست نیافتنی می‌خوانند.
محمود مرهون فعال حقوق جوانان و استاد پوهنتون کابل در صحبت با رادیو ازادی گفت، اندیشه‌های که صد سال پیش، شاه امان‌الله خان برای افغانستان داشت و به هدف دست یافتن به آن مبارزه کرد، در سال‌های پسین در حال تحقق یافتن است اما نه آنچنان که او آروز می‌کرد.
آقای مرهون می‌گوید:
"شاه امان‌الله در کنار دیگر دستآوردها، برای ما سه میراث مهم را بجا ماندند که تا کنون مردم برای دست یافتن به آن مبارزه می‌کنند، نخست مدرنیزم یعنی تحصیلات، آبادی و آموزش و مبارزه با مذهب ستیزی دوم استقلال که روحیه آن تا کنون زنده‌است و سوم ملی گرایی بود که نسل جوان به آن باورمند هستند."
مرهون تأکید می‌کند که نام و نشان غازی امان‌الله خان برای همیشه حفظ خواهد شد و برای نگهداری ارزش‌های ملی باید همه بسیج شوند.
هرچند بسیاری از جوانان از عملی شدن اهداف غازی امان‌الله خان سخن می‌زنند، اما برخی دیگر از آنان می‌گویند اگر یک برنامه شاه افغانستان عملی می‌شد، امروز جوانان با مشکلات روبرو نمی‌بودند.
محمد رضا مرزایی یک محصل افغان در این مورد به رادیو آزادی گفت که همیشه افغان‌ها به مسایل چون تنش‌های مذهبی و فرهنگی تحریک شده‌اند و این معضل سبب شده تا کارنامه‌ها و اهداف شخصیت‌های بزرگ چون امان‌الله خان از عملی شدن باز بماند.
آقای مرزایی می‌گوید:
"در افغانستان در دوران امان‌الله خان پیشرفت‌های صورت گرفته‌است اما هرچند ما در آن زمان استقلال خود را به دست آوردیم اما با جنگ در سال‌های پس از آن که تا امروز ادامه دارد و تا کنون استقلال نداریم."
میرزایی سفارش می‌کند که اندیشه و باورهای نسل جوان نباید قربانی دسیسه‌ها گردد و این جوانان، اجازه ندهند که برنامه‌های ملی کشور از عملی شدن باز بماند.
شماری دیگری از جوانان می‌گویند که محبت به وطن و تلاش برای پیشرفت از آروزهای غازی امان‌الله خان است که همیشه همانند مشعل روشن خواهد بود.
نیلاب کاکر یکی از این جوانان می‌گوید برای تطبیق پروگرام‌های ملی در همآهنگی با همفکران‌اش، تلاش می‌ورزد تا نسل جوان برای پیشرفت و ترقی کشور بیشتر دست به کار شوند.
خانم کاکر افزود:
"غازی امان‌الله خان بیشتر تلاش می‌ورزید که دختران در جامعه پیشرفت کنند که امروز این آروزها در حال عملی شدن است، دختران و خانم‌ها به آروزهای شان در حال دست یافتن هستند، هرچند موانع بیشتر سر راه مان در این همه سال‌ها وجود دارد."
امان‌الله خان در سال ۱۹۱۹ میلادی استقلال افغانستان را از انگلیس‌ها گرفت و با گذشت ۹۷ سال، این روز همه سال در افغانستان تجلیل می‌شود.
امسال شماری زیادی از جوانان ننگرهار، پکتیا، کندهار، بلخ و کابل از این روز با آماده‌گی های ویژه‌یی تجلیل می‌کنند.
گزارش: نظیفه محبوبی
