فقر زهرا را وادار کرد تا گرده‌‎اش را بفروشد

زهرای سی ساله زیاد درد می‌کشد. وی یک عضو مهم بدنش را فروخته است:

"نمی دانستم که با فروختن گرده خود دچار مشکلات می‌شوم و درد ها بوجود می‌آید. با خود می‌گفتم که حتماً خوب می شوم. مرگ و مردن همه از جانب خداوند است."

اگر زهرا قرضدار نمی‌بود گرده‌اش را نمی‌فروخت.

یکصد و هشتاد هزار افغانی قرضدار بود.

قاچاقبران، همسر زهرا را در ایران گروگان گرفته بودند.

او قرض کرد و همسرش را از چنگ آنها نجات داد.

پس از نجات یافتن شوهرش، زهرا مجبور شد تا گرده اش را بفروشد و قرض را بپردازد.

" همسرم به ایران رفته بود. در آنجا نزد قاچاقبران گروگان مانده بود. مجبور بودم که بخاطر مصرف فرزندانم و آزادی شوهرم از کسانی که می‌شناختم پول بگیرم."

عبدالسلام همسر زهراست.

او می‌گوید، زهرا از ناچاری گرده‌اش را فروخته است:

"خانم من برایم گفت که تو مرد خانه ما هستی و اگر گرده خود را بدهی فردا بیکار می مانی، در خانه می‌نشینی و مسئولیت مصرف کودکان به دوش من خواهد بود. او همچنان به من گفت که یا مجبور خواهد شد گدایی کند و یا هم مجبور می‌شود که به شرکت‌ها برود، کار هم پیدا نمی‌شود. به همین دلیل زنم رفت گرده خود را داد و نگذاشت من گرده خود را بدهم."

گرده چپ زهرا را کشیده‌اند، حدود یک ماه پیش در بدل پرداخت دوصد هزار افغانی به او.

از زهرا پرسیدیم که گرده‌اش را در کدام شفاخانه به یک مریض پیوند کردند؟

"در همین شهر هرات، در شفاخانه لقمان حکیم داکتران ایرانی عملیات را انجام دادند."

زهرا باشندۀ ولسوالی گذره هرات می‌گوید، شفاخانه خصوصی لقمان حکیم او را در یافتن خریدار گرده یاری رسانده‌است.

داکتر فرید احمد اعجاز، مسئول شفاخانه لقمان حکیم و متخصص جراحی عمومی است.

او خرید و فروش گرده درین شفاخانه را رد می‌کند.

شاهپور صابر، خبرنگار رادیو آزادی این سوال را از داکتر اعجاز پرسیده:

"تا چه حد اطلاع دارید که افراد بخاطر نیازمندی‌های اقتصادی گرده‌های شان را بالای دیگران می‌فروشند؟

تا حالا کسی نزد ما به این خاطر مراجعه نکرده‌است. تعداد اندکی افراد را که هم به شفاخانه آمده بودند ما جواب دادیم که این کار به ما ارتباط نمی‌گیرد. در مورد این که کی کلیه خود را می‌فروشد؟ کی چه کار می کند؟ و کی مشکل اقتصادی دارد؟ اصلاً به تیم شفاخانه و طبیب و داکتر ارتباط نمی‌گیرد. ما با کار آنها کار نداریم. وقتی که یک مریض برای اجرای عملیات پیوند بالایش کاندید می‌شود یعنی در مرحله نهایی که کلیه اش دیگر فعالیت ندارد، زمانی که عضو خانواده اش یا کسی دیگر برای ایثار و فداکاری حاضر شود، نظر به مشوره تیم مشورتی ما تصمیم می‌گیریم و توافق هر دو نفر را حاصل می‌کنیم. ما تا حالا با کسانی که برخوردیم اکثریت آنها بسته گان یکدیگر بودند و به شکل احساسی عمل کرده‌اند."

داکتر اعجاز می‌افزاید که عملیات پیوند گرده بالای چندین نفر در شفاخانه لقمان حکیم اجرا شده‌است.

او افزود، در گذشته مریضان افغان که از عدم کفایه کلیه رنج می‌بردند، برای اجرای عملیات پیوند گرده به کشورهای همسایه می‌رفتند و پول هنگفت می‌پرداختند.

به گفته داکتر اعجاز، به منظور ایجاد سهولت برای این مریضان، شماری از داکتران این شفاخانه به دستور داکتر فیروز الدین فیروز، وزیر صحت عامۀ افغانستان در یکی از شفاخانه‌های ایران برای هفت ماه در بخش پیوند اعضای بدن انسان آموزش دیدند و حالا عملاً کار می‌کنند.

"اولین عملیات پیوند بتاریخ ۳ ثور سال ۱۳۹۵ برای نخستین بار در شفاخانه تخصصی لقمان حکیم اجرا شد. یک خانم ۳۵ ساله گرده خود را برای شرمیلای یازده ساله، دخترش اهدا کرد. تیم جراحی ما توانست که این کودک را از مرگ حتمی نجات بدهد. پروسه پیوند هم موفق بود. مسئله خرید و فروش در کار نبود. بتاریخ ۱۳ یا ۱۴ جوزا سه یا چهار نفر دیگر کاندید پیوند گرده بودند که پروسه معاینات آنها تقریباً یک ماه طول کشید و مریضان آماده پیوند شدند. اکثریت آنها گرده های اقارب شان را دریافت کردند. وضعیت عمومی شان خوبست، امروز و یا هم فردا رخصت می‌شوند و به خانه های خود باز می‌گردند."

داکتر خلیل الله حبیبی، یکی دیگر از مسئولان شفاخانه لقمان حکیم به رادیو آزادی گفته است: کسانی را که خواسته اند گرده‌های شان را اهدا کنند، به مریضانی که با مشکل عدم کفایه کلیه روبرو هستند، معرفی کرده‌اند.

"تقریباً تا حالا ۱۰ تا ۲۰ مریض نزد ما مراجعه کرده‌اند، یعنی کسانی که گرده های خود را اهدا می‌کنند. تعداد کم این افراد را با مریضان آشنا ساخته ایم."

وزارت صحت عامۀ افغانستان خرید و فروش اعضای بدن انسان‌ها را غیر قانونی می‌داند.

داکتر قمرالدین صدیقی، مشاور بخش معالجوی این وزارت در صحبت با رادیو آزادی درین مورد گفت:

"خرید و فروش اعضای بدن به هیچ صورت مجوز قانونی ندارد. در خصوص پیوند اعضای بدن در افغانستان تا اکنون برای هیچ مرجعی مجوز صادر نشده است. قانونی که طرزالعمل پیوند اعضا را روشن می‌کند زیر بحث است. یک کمیته وزارت صحت عامه درین مورد کار کرده و کار رویش مشترکاً با وزارت عدلیه جریان دارد. یعنی تا هنوز ما چنین یک قانون تصویب شده نداریم."

وزارت صحت عامه جلوگیری از خرید و فروش اعضای بدن انسان‌ها را مسئولیت خودش می‌داند.

اگر این وزارت نگذارد زنان دیگر فقیر و تنگدست مثل زهرا گرده‌های شان را بفروشند، آنها شاهد پیامدهای منفی این کار شان نخواهند بود.

زهرا شاید می‌خواست کودکان بیشتر داشته باشد. اما حالا که یک گرده ندارد در خانه اش دیگر کودک هم به دنیا نخواهد آمد.

"همان شبی که این عملیات بالایم انجام می‌شد برایم می‌گفتند که دیگر صاحب فرزند نمی‌شوی."