افزایش جنگ ناامنی، بیکاری، مشکلات اقتصادی، و اعلام برخی کشورهای اروپایی برای پذیرش مهاجرین از عوامل اساسی در سال 2015 میلادی گفته میشود که صدها هزار افغان کشور را ترک گفته و راهی کشورهای اروپایی شدند.
گزارشها میرسانند که اکثر افغان ها بخاطر دریافت پول برای رفتن به اروپا از راه های غیرقانونی خانه جایداد و تمام اساسیه های زنده گی شان را بفروش رسانده اند.
اما این سفرها خالی از خطر نبوده و صدها افغان در راه رفتن به اروپا از راه های غیرقانونی جان باخته و هزارها تن دیگر هنوز هم در مرز یونان و مقدونیه در حال پریشانی و سرگردانی بسر می برند.
وزارت امور مهاجرین و عودت کننده گان ارقام فرار مهاجرین افغان به اروپا را به اساس سال عیسوی ارائه کرده و میگوید در سال دو هزار پانزده میلادی مهاجرت های غیرقانونی چند برابر افزایش داشته است.
حفیظ احمد میاخیل مشاور مطبوعاتی این وزارت در صحبت با رادیو آزادی ارقام مهاجرت افغان ها را در یک سال گذشته چنین بیان میکند:
" در سال 2015 در مجموع دوصد و پنجاه هزار هموطنان ما در کشورهای اروپایی درخواست پناهنده گی دادند اینها نه تنها از افغانستان بلکه از ایران و پاکستان هم دست به مهاجرت های غیرقانونی زدند البته این آمار و ارقام نسبت به سال های گذشته به مراتب بالا رفته و مهاجرت ها افزایش یافته در کشور. "
اما وی تاکید میکند که در سه ماه اول سال 2016 میلادی میزان مهاجرت افغان ها کاهش یافته و برعکس شماری از آنها دوباره به کشور عودت کردند.
گفته میشود در سال 2015 میلادی برعلاوه افغان ها صدها هزار اتباع سوریه و عراق نیز به دلیل ناامنی ها در کشورهای شان راهی اروپا شدند.
قرار گزارش وزارت مهاجرین و عودت کننده گان افغانستان، در یک سال گذشته در کنار رسیدن تعداد از افغان ها به کشورهای اروپایی از جمله 3700 مهاجر که در مسیر راه غرق شدند 12 درصد شان را افغان ها تشکیل میداد که اجساد شماری از آنها به کشور انتقال گردید.
در این حال UNHCR یا کمیشنری سازمان ملل متحد در امور مهاجران در کابل نیز وضعیت افغان ها را که در سال 2015 میلادی راه رفتن به اروپا را در پیش گرفته اند نگران کننده میخواند.
نادر فرهاد سخنگوی این کمیشنری به رادیو آزادی گفت در کنار حکومت افغانستان آنان نیز تلاش دارند تا مشکلات این مهاجرین در کشورهای اروپایی را برطرف سازند.
اما وی میگوید در جریان سال 1394 مصادف به 2015 میلادی در کنار رفتن افغان ها به کشورهای اروپایی ده ها هزار مهاجر افغان از ایران و پاکستان به افغانستان بازگشت کرده اند:
" شصت هزار افغان از دو کشور همسایه برگشت داوطلبانه کرده که بیشتر آن از پاکستان بوده و با دریافت یک سلسله مساعدت ها از اداره یو، ان، اچ، سی آر و دولت افغانستان به مناطق اصلی شان بازگشت کردند که در مقایسه به سال 2014 این رقم چند برابر افزایش را نشان میدهد. "
آقای فرهاد میگوید بیشتر افغان های برگشت کننده دلیل این کارشان را به کشور آزار و اذیت از سوی کشورهای میزبان و تامین امنیت در برخی مناطق افغانستان عنوان کرده اند.
در جریان سال گذشته گزارش های هم به نشر رسیدند که شماری از افغان ها از سوی ایران و عربستان سعودی به جنگ های سوریه و یمن فرستاده شده اند.
هرچند حکومت افغانستان گفت که در این مورد اسناد و شواهدی بدست ندارند اما شماری از افغان ها که در ایران بسر برده به کشور برگشت کرده اند از این ماجرا قصه های مستند دارند.
سید جواد یکی از این جوانان افغان است که در صحبت با رادیو آزادی گفت از سوی ایران به جنگ سوریه فرستاده شد اما وی به نسبت بیماری که داشت دوباره برگشتانده شده است:
" اسم ما را در ایران می نویسند و بعد بردند ما را برای آموزش، ما پانزده روز رفتیم آموزش دیدیم اسلحه های را در جنگ سوریه استفاده میشوند و بعدا از آن به میدان هوایی برده و سوار طیاره کردند و بعداً مستقیم به سوریه بردند. "
از سوی هم شماری از افغان ها که قصد رفتن به کشورهای اروپایی بخصوص جرمنی را کردند پس از مواجه شدن به مشکلات دوباره با افغانستان باز گشتند.
یکصد و بیست و پنج افغان در ماه دلو سال گذشته به شکل داوطلبانه وارد کشور شده و مقامات جرمنی گفتند بیش از یک هزار و پنجصد افغان دیگر آماده برای برگشت به افغانستان هستند.
ایمل و عبدالغفور آرین دوتن از جوانان افغان اند که در جمع 125 تن دوباره به کشور برگشت کرده و دلیل برگشت شان را در صحبت با رادیو آزادی این گونه بیان کردند:
" تعبیض و نژاد زیاد بود مشکل افغان ها در نظر گرفته نمیشد و اجازه کار را نداشتیم، درس هم نبود و در خانه قید بودیم و بس. "
" ما که آمدیم یک چراغ سبز را دیده آمدیم یک امیدواری رئیس صاحب جمهور داده که به زودی به افغانستان صلح میاید همین نان خشک افغانستان بهتر از اروپاست. "
از سوی دیگر شماری از نماینده گان مردم در ولسی جرگه انتقاد میکنند که حکومت برای حل مشکلات افغان ها در مرزهای اروپا و کشورهای اروپایی برنامه موثر روی دست نداشت.
شیرولی وردگ یکی از این وکلا:
" به هیچ صورت حکومت افغانستان بخصوص وزارت های خارجه و مهاجرین و عودت کننده گان به شکل که لازم بود درد افغان ها را دوا کنند و از آنان نماینده گی کنند متاسفانه در هیچ گوشه از دنیا نماینده گی درست نکرده است. "
این درحالیست که رئیس جمهور غنی در سفر به برخی از کشورهای اروپایی بخصوص جرمنی در جریان سال گذشته با مقامات آن کشورها روی عوامل مهاجرت افغان ها و راه های حل مشکلات آنها صحبت کرد.
از سوی هم مسئولان وزارت مهاجرین و عودت کننده گان میگویند آنان در جریان سال گذشته تلاش های زیادی برای حل مشکلات مهاجرین افغان در خصوص بررسی کیس های شان بدون تبعیض و جلوگیری از قاچاق انسان انجام داده اند.
بازهم حفیظ احمد میاخیل مشاور مطبوعاتی وزارت مهاجرین و عودت کننده گان میگوید این تلاش ها هنوزهم ادامه دارد:
" مبارزه با قاچاق انسان، گسترش برنامه های آگاهی دهی و همچنان اشتغال زایی در مناطق امن افغانستان از راه های است که میتواند از مهاجرت های غیرقانونی جلوگیری شود و ما در این زمینه با کشورهای اروپایی در مذاکرات هستیم. "
مسئولان وزارت مهاجرین و عودت کننده گان اطمینان میدهد که برای رسیده گی بیشتر به مشکل مهاجرین افغان در کشورهای اروپایی کمیته تخنیکی به رهبری این وزارت ایجاد گردیده که وزارت های خارجه، کار امور اجتماعی و داخله عضویت آنرا دارند.
اما برخی از مردم عام و نماینده گان مردم در ولسی جرگه یکی از راه های موثر جلوگیری از مهاجرت افغان ها به خارج را، تامین امنیت و ایجاد زمینه کار برای مردم در کشور خوانده و تاکید میکنند که حکومت در سال پیش رو به این مساله باید توجه جدی داشته باشد.
گزارش: جاوید حسن زاده