با وجود تلاش های پیگیر چند سال گذشته برای تامین امنیت در افغانستان، وضعیت امنیتی در سال 1394 هجری خورشیدی در این کشور بدتر از سال های قبل خوانده شده است.
وزارت های داخله و دفاع افغانستان تائید می کنند که مشکلات امنیتی در این سال نسبت به سال های گذشته بیشتر بوده است.
اما می گویند که با وجود چالش های فراوان و میزان بلند تلفات، نیروهای امنیتی افغان توانسته اند از آزمون های دشوار در این سال، موفق بدر آیند.
نجیب دانش معاون سخنگوی وزارت داخله افغانستان در صحبت با رادیو آزادی گفت سطح تهدیدات در سال 1394 خورشیدی نسبت به چند سال گذشته بیشتر بوده است.
وی گفت تحرکات مخالفین مسلح در این سال افزایش داشته؛ اما مخالفین مسلح با متحمل شدن تلفات زیاد، نتوانسته اند به اهداف شان دست یابند:
" در برخی ساحات تحرک دشمن بیشتر بود متاسفانه بعضی از اراضی را از دست دادیم به گونه مثال برای مدت کوتاهی شهر کندز سقوط کرد، سال 1394 مشکلات خود را داشت یک سال پرآزمون برای نیروهای امنیتی افغان بود، سالی بود که در آن هم مشکلات و هم موفقیت های داشتیم، طبعاً که مشکلات امنیتی نسبت به سال های گذشته در سال 1394 بیشتر بود. "
آقای دانش کمبود تجهیزات عصری، عدم هماهنگی در سطوح پایین و مشکلات در سرحدات را از عوامل عمده افزایش نا امنی ها میخواند.
وزارت داخله افغانستان می گوید جنگ در حال حاضر در بخش از ولایت های هلمند، ننگرهار، بدخشان، تخار و کندز جریان دارد.
به گفتۀ این وزارت تعداد محدودی از ولسوالی ها در حال حاضر در تصرف مخالفین مسلح قرار دارد و اما تعداد ازولسوالی ها با تهدید بلند امنیتی مواجه اند.
در این حال وزارت دفاع افغانستان می گوید مخالفین مسلح در سالی که گذشت تلاش کردند تا بخش های از کشور را تصرف و در آن مراکز بزرگ شان را ایجاد کنند، اما موفق نشدند.
دولت وزیری سخنگوی این وزارت به رادیو آزادی گفت در حال حاضر قوای مسلح افغانستان روزانه حدود شانزده عملیات را در نزدیک به دوازده ولایت کشور به شکل تهاجمی اجرا می کند.
وی گفت اما نیاز است تا نیروهای امنیتی افغان در بخش قوت های هوایی، توپچی و کشف و استخبارات تقویت شوند:
" مخالفین مسلح در سالی که گذشت تلاش کردند تا چالش بزرگی برای حکومت افغانستان به میان بیاورند؛ اما نیروهای امنیتی کشور نگذاشتند تا آنان به اهداف شان دست یابند، 1394 سال پرچالش بود اما خوشبختانه توانستیم از آن موفق بدر آیم، مشکل اساسی که داریم در بخش قوای هوایی است در این اواخر قوای هوایی تقویت شده اما اگر زیاد به آن توجه شود این مساله به تقویت قوای مسلح می انجامد. "
این درحالیست که قوماندان عمومی فرماندهی امریکا نیز به تازه گی گفته است که امنیت افغانستان در مقایسه با سال های گذشته بسیار بهتر شده است.
لوید آستن گفته که افغانستان با چالش های زیادی امنیتی روبرو بوده اما نیروهای امنیتی افغان توانسته اند از نخستین فصل جنگ به خوبی بیرون آیند.
وی گفته که حدود 325 هزار نیروی امنیتی افغان به خوبی می رزمند.
در عین حال جنرال جان کمپبل قوماندان پیشین نیروهای ماموریت حمایت قاطع ناتو در افغانستان گفته است که نیروهای امنیتی افغان قدرتمند شده اند و می توانند به گونه مستقلانه از خاک شان دفاع کنند.
از آغاز سال 2015 میلادی با خروج نیروهای بین المللی از افغانستان، تمامی مسئولیت های امنیتی به نیروهای افغان سپرده شد.
در حال حاضر به شمول نیروهای امریکایی حدود چهارده هزار نیروی بین المللی در افغانستان مستقر اند و در بخش آموزش و مشوره دهی با نیروهای افغان همکاری می کنند.
با این همه شماری از باشنده های کابل می گویند سال 1394 هجری خورشیدی سال خونین بوده و آنان در این سال شاهد حملات مرگبار در این شهر بوده اند.
عبدالبصیر و امان دو باشنده شهر کابل به رادیو آزادی گفتند امنیت در این سال بدتر از سال های قبل بوده و آنان هیچگونه احساس مصونیت نداشته اند:
" سال 1394 یک سال پر از جنجال، چالش و نا امنی بود نیروهای امنیتی نتوانستند حتی امنیت پایتخت را تامین بکنند. "
" سالی که گذشت بسیار نا امن بود در بسیاری جا حملات انتحاری و انفجاری صورت گرفت تعدادی زیاد مردم کشته و زخمی شدند همه بسیار پریشان و در فرار اند، ما که از خانه بیرون می شویم خیلی نا آرام هستیم که آیا دوباره به خیریت برخواهیم گشت یا خیر؟ "
این در حالیست که اخیراً یوناما یا دفتر هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان با نشر گزارشی سال 2015 میلادی را یک سال خونین برای افغان ها خواند.
یوناما گفته است که در این سال بیش از سه هزار افغان ملکی کشته و بیش از هفت هزار تن دیگر زخمی شده اند.
در این گزارش در قدم نخست طالبان مسلح و سپس نیروهای امنیتی افغان عامل این تلفات خوانده شده اند.
در عین حال یافته های مرکز تحقیقاتی جنگ و صلح افغانستان نشان میدهد که در سال 2015 میلادی که برابر است با سال 1394 هجری خورشیدی، نود و چهار حمله انتحاری در افغانستان رخ داده که بیست و نه حمله آن در پایتخت کشور انجام شده است.
همچنان یک گزارش وزارت دفاع امریکا نشان میدهد که خشونت در افغانستان در حال افزایش بوده و تلفات ملکی در سال 2015 میلادی افغانستان نسبت به 2014 چهار درصد افزایش داشته است.
از سوی هم ظهور گروه داعش در افغانستان یکی از چالش های دیگری بوده که نیروهای افغان بر علاوه گروه طالبان مسلح باید با این گروه باید مقابله می کردند.
رهبران حکومت وحدت ملی نیز موجودیت این گروه را در افغانستان یک تهدید دانسته و برای مبارزه با آن همکاری جامعه جهانی را لازمی خوانده اند.
شماری از بزرگان قومی در ولایت ننگرهار مداخله حلقات استخباراتی کشورهای همسایه بخصوص پاکستان را از عوامل اصلی افزایش ناامنی در کشور میدانند.
آنان می گویند با آنکه نیروهای امنیتی افغان و بین المللی داعش را در این ولایت سرکوب کرده اند اما به دلیل بازبودن سرحدات افغانستان، شماری از افراد به این گروه می پیوندند.
ملک عثمان شینواری یکی از بزرگان قومی ولسوالی اچین این ولایت در مصاحبه با رادیو آزادی گفت خانواده های زیادی در سال 1394 از ولسوالی های مختلف ننگرهار در نتیجه جنگ میان نیروهای افغان، طالب و داعش از مناطق شان بیجا شده اند.
آقای شینواری گفت نیاز است تا برای حل این مشکل با باشنده های ولایت ننگرهار مشوره صورت گرفته ودر این مورد توجه جدی صورت گیرد:
" تا زمانی که کمک قوم و مردم همرای شان نباشد حکومت به تنهایی هرگز قادر نخواهد بود تا امنیت را در آن مناطق تامین کند، من به جهان و حکومت خود اطمینان میدهم و می گویم تا که قوم با شما نباشد و با آنان در تماس نشوید هیچ پیشرفتی در این راستا صورت نخواهد گرفت. "
این اظهارات در حالی صورت می گیرد که به تازه گی سخنگوی ماموریت آموزشی ناتو در افغانستان گفته است که گروه داعش به گونه کامل در افغانستان سرکوب شده و تنها در یک ولسوالی در شرق این کشور فعالیت دارد.
اما به تازه گی مقام های محلی ولایت های بلخ و کندز از فعالیت گروه داعش در ولایات شان ابراز نگرانی کرده اند.
در عین حال سقوط شهر کندز در تابستان سال 1394 به دست طالبان مسلح، یکی از شکست های عمده نیروهای امنیتی افغان به شمار میرود.
این شهر پس از مدت محدودی از سوی قوای افغان به کمک نیروهای امریکایی دوباره تصرف گردید.
اما پس از آن یوناما با نشر گزارشی گفت که تلفات ملکی در جریان حدود بیست روز درگیری در شهر کندز در مقایسه به جنگ های چهارده سال گذشته در افغانستان بی پیشینه بوده است.
این گزارش نشان داده که در این مدت هشت صد و چهل و هشت فرد ملکی به شمول زنان و کودکان کشته و زخمی شده اند.
مقام های امنیتی افغان ضعف مدیریت، عدم هماهنگی و غفلت وظیفه یی را از عوامل عمده سقوط این شهر خوانده اند.
تا مدت های زیاد عملیات تصفیوی در ولایت کندز جریان داشت و هنوز هم در اطراف این شهر درگیری ها جریان دارد.
هلمند هم یکی از ولایت های است که وضعیت امنیتی آن در سال 1394، خیلی بدتر از سال های گذشته توصیف شده است.
عبدالمجید آخند زاده معاون شورای ولایتی هلمند به رادیو آزادی گفت که در این سال مخالفین مسلح توانستند تا چند ولسوالی این ولایت را تصرف کنند.
وی بی توجهی حکومت را یکی از عوامل ادامه درگیری ها در هلمند خوانده تاکید کرد که برای خاموش ساختن آتش جنگ در این ولایت بایداز تمامی امکانات کار گرفته شود:
" حکومت باید به وقت زمان از تمامی امکانات برای دست یافتن به اهداف اش کار گیرد و قناعت مردم را نیز حاصل نماید، نگرانی ما اینست که اگر حکومت به سکوت اش ادامه دهد و اقدامی نکند سرک های حلقوی و تمامی ولایت به دست مخالفین سقوط کند که در آنزمان کنترول آن ناممکن خواهد بود. "
در عین حال منشی شورای ولایتی زابل نیز می گوید که سال 1394 برای این ولایت پر از چالش بوده است.
اسد الله کاکر به رادیو آزادی گفت چندین ولسوالی این ولایت با تهدیدات بلند امنیتی روبرو است و مردم از افزایش تهدیدات در سال پیشرو نگرانی دارند.
از سوی هم عبدالحبیب سیدخیل قوماندان امنیه کنر به رادیو آزادی گفت که بیش از یکهزار راکت در سال 1394 هجری از آنسوی خط دیورند به این ولایت پرتاب گردیده که تلفات جانی و مالی را در پی داشته است.
در همین حال یافته های تازه موسسه دیموکراسی انترنشنل نشان میدهد که بیش از چهل درصد اعضای شورای ملی افغانستان گفته اند که نا امنی ها در ولایات شان در مقایسه با گذشته شدت گرفته و نا امنی رفتن آنان را به ولایت های شان ناممکن ساخته است.
اما محمد نذیر احمدزی یک عضو ولسی جرگه به رادیو آزادی گفت با وجود چالش های امنیتی در سال گذشته نیروهای امنیتی افغان به موفقیت های زیادی دست یافتند.
آقای احمد زی گفت تلاش صورت گرفته تا در مشوره با مردم کاستی های موجود در بخش امنیت رفع گردد:
" سال 1394 واقعاً پر از چالش بود تلفات ما بسیار زیاد بود اما دشمن تلاش کرد حدود هشت ولایت را سقوط بدهد که چنین نتوانست، در نظرداریم که درسال 1395 برنامه یی را به مشوره مردم آماده بسازیم که نه تنها سه قوه امنیتی از کشور دفاع کنند بلکه تمامی سی و دو میلیون نفوس برای دفاع آماده باشند. "
اما شماری از تحلیگران نظامی افغان می گویند افغانستان در سال 1394 هجری خورشیدی شاهد شکست های بزرگ در بخش امنیت بوده است.
آنان می گویند که این سال برای نیروهای امنیتی و مردم عام یک سال خونین بوده و فعالیت های مخالفین مسلح به گونه بی پیشینه یی در کشور در حال گسترش بوده است.
جاوید کوهستانی یکی از این آگاهان به رادیو آزادی گفت در صورتی که برای بهتر شدن اوضاع امنیتی در افغانستان توجه نشود، وضعیت رو به بحران خواهد رفت:
" اگر ما به کاستی ها نپردازیم و آسیب شناسی نکنیم و ضعف ها را رفع نسازیم، یقیناً همان اعتماد جامعۀ بین المللی را بر حمایت دوامدار از نیروهای امنیتی افغانستان از دست خواهیم که آنزمان هیچگونه راه حل برای حفظ استقلال و تمامیت ارضی نخواهیم داشت، ایجاد بی باوری ها می تواند بیشتر تعضیف بکند اگر نتوانیم خلا ها را پر بکنیم. "
آقای کوهستانی همچنان گفت برای بهتر شدن امنیت بحث مدیریتی باید مورد توجه قرار گرفته، تداخل وظیفوی و عدم هماهنگی میان نیروهای امنیتی افغان از بین برود و مواظبت از پرسونل شکل بگیرد.
به اساس گزارش ها در سال 1394 هجری خورشیدی هزاران افغان به دلیل نا امنی و بیکاری افغانستان را ترک کرده اند.
اما آگاهان می گویند تامین امنیت سبب رشد اقتصادی، تمثیل دیموکراسی، حاکمیت قانون و تامین عدالت اجتماعی می گردد.
اسحاق اتمریکی از این آگاهان به رادیو آزادی گفته است با آنکه نا امنی در افغانستان ابعاد داخلی و خارجی دارد اما یک حکومت عاری از فساد با داشتن یک ستراتیژی مشخص می تواند به بحران امنیتی در کشور خاتمه دهد.
گزارش: سحر لیوال
