فساد اداری یک چالش بزرگ در افغانستان خوانده می شود و حکومت افغانستان همواره در این زمینه مورد انتقادات بیرونی و درونی بوده است.
هر چند سران حکومت در آغازین روز های کاری شان از مبارزه جدی در برابر فساد اداری سخن زدند، اما دیده می شود که هنوز هم فساد اداری مشروعیت نظام را تهدید می کند و در برابر حکومتداری خوب نیز تهدید بزرگ شمرده می شود.
شماری از اعضای ولسی جرگه می گویند، موجودیت فساد اداری در درون ادارات دولتی سبب ایجاد فاصله میان مردم و دولت شده است.
انجنیر کمال ساپی عضو ولسی جرگه می گوید فساد اداری برای حکومت افغانستان یک چالش بزرگ است.
وی گفت:
"با گسترش دامنه فساد در افغانستان، بی باوری مردم نسبت به حکومت بیشتر شده و فاصله میان حکومت و مردم را نیز افزایش داده است که در مجموع برای ثبات نظام یک ضربه محکم است."
نسیمه نیازی عضو دیگری ولسی جرگه می گوید فساد اداری مردم را تحت فشار قرار داده و زنده گی آنها را تلخ کرده است.
وی افزود:
"فساد اداری مردم را با مشکلات روبرو کرده و از این پدیده مردم رنج می برند، مردم دیگر تحمل فساد را ندارند."
وضعیت ناگوار امنیتی در افغانستان، بیوکراسی در ادارات، فرهنگ معافیت از مجازات، مداخله زورمندان و متنفذان قومی در ادارات دولتی و تداخل کاری در ادارات دولتی از عوامل عمده فساد اداری در افغانستان خوانده می شود.
از سوی هم رئیس جبهه ملی نوین افغانستان که از اپوزیسیون حکومت نیز شمرده می شود با انتقاد می گوید، حکومت در کنار آنکه جلو فساد را گرفته نتوانست، بلکه دامنه فساد در ادارات دولتی نیز افزایش یافته است.
انوارالحق احدی به رادیو آزادی گفت، سران حکومت وحدت ملی پلان مشخص برای مبارزه با فساد ندارند و تنها شعار مبارزه با فساد را سر می دهند:
"حکومت مردم را فریب می دهد، سران حکومت برای مبارزه با فساد پلان مشخص ندارد و تنها شعار مبارزه می دهند. فساد اداری در افغانستان یک چالش بزرگ خوانده می شود."
مقام های کمیتۀ مستقل مشترک نظارت و ارزیابی مبارزه علیه فساد اداری نیز مقام های حکومتی را در امر مبارزه با فساد اداری ناتوان خوانده می گویند که اراده سیاسی در این زمینه وجود ندارد.
شماری از افغان ها نیز می افزایند با آمدن حکومت وحدت ملی فساد در ادارات دولتی افزایش یافته است.
دو تن از شهروندان کابل می گویند که دیگر بالای حکومت در امر مبارزه با فساد اداری باورمند نیستند:
"نام من عبدالصمد است، فساد اداری به اوج اش رسیده، هیچ کار در ادارات بدون فساد انجام نمی شود، هر چند حکومت برای مبارزه با فساد تعهد کرده بود، اما به آن عمل نکرده است."
"نام من عبادالله است، موجودیت فساد در حکومت مرا دلسرد کرده، همین علت است با گذشت هر روز مردم در کنار مخالفان مسلح بر ضد حکومت ایستاده شوند."
از سوی هم مقام های حکومت می گویند که ثبت دارایی های سران حکومت و کابینه، بررسی مجدد دوسیه کابل بانک و قرارداد های ارگان های امنیتی بخصوص وزارت دفاع، برکنار شدن برخی از مقامات وزارت شهرسازی و معرفی شدن آنان به ارگان های عدلی و قضایی از اقداماتی است که حکومت برای مبارزه با فساد اداری، انجام داده است.
در همین حال مقام های اداره عالی مبارزه با فساد اداری می گویند که از کار های شان نسبتاً راضی اند اما آنچه توقع می رفت، انجام نشده است.
حسین فخری سرپرست این اداره به رادیو ازادی گفت، برای مبارزه با فساد اداری یک مبارزه درازمدت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی نیاز است.
وی گفت:
"پروسه مبارزه با فساد زمانگیر است، در کنار اجراآت کشفی و تحقیقاتی نیاز است یک مبارزه جدی اقتصادی، اجتماعی، سیاسی صورت گیرد."
از سوی هم شبکه افغانی مبارزه با فساد اداری می گوید حکومت میکانیزم روشن برای مبارزه با فساد اداری ندارد تا قناعت افغان ها و جامعه جهانی را فراهم کند.
شکرالله مشکور سخنگوی این شبکه از سران حکومت وحدت می خواهد که برخورد های سلیقوی شان را کنار گذاشته و مبارزه جدی با فساد اداری کنند.
وی گفت:
"برای سران حکومت وحدت ملی لازم است که سلیقه های شخصی شانرا کنار بگذارند هر دو باید یک میکانیزم روشن و شفاف را برای مبارزه با فساد اداری روی دست گیرند."
وی تأکید می کند تا زمانیکه پولیس، سیستم قضایی و څارنوالی در فساد آغشته باشد، حکومت نمی تواند در امر مبارزه با فساد اداری کامیاب باشد.
از سوی هم آگاهان امور می گویند، حضور و فعالیت افراد مفسد در درون دولت از چالش های است که مبارزه با فساد را دشوار ساخته است.
رئیس جمهور غنی در این اواخر گفته است که میکانیزم های روشن برای مبارزه با فساد ایجاد می شود:
"افغان ها یک پیام دارند و آن هم اینست که باید ادارات باور مند که مبارزه جدی با فساد بکند، بمیان آید."
این در حالیست که دیدبان شفافیت افغانستان هشدار داده است، اگر در امر مبارزه با فساد اداری اقدام جدی صورت نگیرد حکومت در سال آینده با چالش های جدی روبرو خواهد شد.
یافته های این سازمان نشان می دهد که ادارات پولیس در فساد اداری آلوده بوده و از همین رو بخش های کشفی و امنیتی قادر به مبارزه جدی با فساد اداری شده نمی توانند و حتا گفته می شود که در برخی اوقات پوسته ها نیز فروخته می شوند.
یک تحقیق جدید سازمان شفافیت بین المللی نشان می دهد که افغان ها همه سال 3.9 میلیارد دالر رشوه می دهند.
چندی پیش سازمان شفافیت بین المللی نیز دریافته بود که افغانستان در سطح جهان سومین کشور فاسد است.
گزارش: نورالله شایان