بیش از سه و نیم دهه از قیام مردم کابل در برابر قشون سرخ اتحاد جماهیر شوروی سابق سپری شده اما خاطرات تلخ آن روزگار هنوز هم در ذهن کابلیان باقی مانده است.
چنداول کابل یکی از مناطق است که اولین بار مردم در سال 1358 هـجری شمسی قیام شان را بر علیه نیروهای شوروی وقت از همین منطقه آغاز کرده و بعداً آنرا به دیگر مناطق این شهر گسترش دادند.
امروز که سی و شش سال از این قیام سپری می شود سری به منطقه چنداول شهر کابل زده و با شماری از باشنده گان این محل که در این قیام سهم داشته و یا شاهد این قیام بودند، صحبت کردم.
حاجی هارون یکی از دکانداران در این محل در مورد قیام مردم کابل در آن زمان خاطره اش را برایم این گونه بیان کرد:
"به تبلیغ ملا امامان مردم برخاستند و دست به قیام زدند نه جوان باقی ماند و نه موسفید حتی زنان نیز برخاسته و هر آنچه که در توان مردم بود در برابر قوای شوروی وقت به پا برخاستند و بالای نظام وقت تعرض کردند، با ریختن تیل، تانک ها را آتش زدند، با سلاح بالای مردم فیر می کردند به گفته عام تنها ملا امامان، جوانان و موسفیدان در این قیام نبودند بلکه همه مردم بر ضد آنان بیرون شده بودند."
هر چند ارقام دقیق از کشته و زخمی شدن مردم در قیام سوم حوت در دست نیست، اما شاهدان عینی می گویند که در این روز صدها تن در کوچه های کابل از سوی نیروهای شوروی و حکومت کمونیستی وقت کشته شدند.
قیام مردم کابل بر ضد نیروهای شوروی وقت و حکومت آن زمان حدود یک و نیم ماه پس از تجاوز شوروی وقت صورت گرفته و شاهدان عینی ادعا می کنند که این حرکت خود جوش و مدنی بود.
اما گفته می شود نیروهای شوروی و حکومت وقت صد ها تن از قیام کننده گان را کشته و سبب ویرانی برخی از مناطق نیز گردیدند.
حبیب الرحمن باشنده چنداول کابل که خود در قیام سوم حوت بر علیه نیروهای شوروی وقت سهم داشت می گوید، سوم حوت به مثابه یک روز تار یک در خاطره اش باقیست.
"بسیار یک حادثه تلخ بود چرا که بیشتر مردم در این جا به شهادت رسیدند کمونیست ها و جیره خوران روس ها بسیار مردم را بی رحمانه به شهادت رساندند."
در عین حال عبدالله عبدالله رئیس اجرائیه حکومت افغانستان به مناسبت قیام سوم حوتبرای مردم مبارک باد گفته در ضمن تسلیت عرض کرد.
آقای عبدالله که روز دوشنبه در آغاز نشست شورای وزیران صحبت می کرد، قیام کننده گان را قهرمانان واقعی عنوان کرد:
"قیام در برابر تجاوز و اشغال افغانستان توسط قشون سرخ بود و همه ساله مردم ما یادبود این قهرمانان را که در آن روز به شهادت رسیدند و یا در این قیام سهم داشتند، مراسم می داشته باشند."
قیام بر علیه قشون سرخ اتحاد جماهیر شوروی سابق نه تنها در کابل صورت گرفت، بلکه قیام های مشابه در برخی از ولایات و مناطق دیگر افغانستان به هدف بدست آوردن آزادی از سوی مردم نیز در آن زمان راه اندازی گردید.
اما با آنهم نیروهای شوروی وقت نزدیک به ده سال را در افغانستان سپری کرده و قرار گزارش ها در این مدت هزاران افغان را کشته و میلیون ها تن دیگر مجبور به مهاجرت به کشورهای همسایه شدند.
گزارش: جاوید حسن زاده
