در این اواخر سفر‌های غیر قانونی به صورت سرسام آور افزایش یافته است بخصوص در میان جوانان نخبه، فرهنگیان و جوانان که از تحصیلات عالی برخودار اند و وظیفه یا درآمد خوبی هم دارند.
این جوانان میخواهند ادامه زنده‌گی خود را در دیار دیگری سپری کنند و راه سفر های قاچاقی را در پیش می‌گرند.
در حالیکه جوانان با سواد در کشور خود کار کردن در هوتل را شرم می‌پندارند اما در کشور های اروپایی موتر شستن را افتخار می‌دانند.
ننگ اتل جوانی است که در کشور امریکا تحصیلات عالی و ماستری را به پایان رسانیده و در آنجا جایزه شجاعت جوانان سازمان ملل متحد را نیز بدست آورده است.
اتل بعد از ختم تحصیلات دوباره به کشور برگشته و می‌خواهد در کشور خود خدمت کند.
وی می‌گوید:
" از تقریباً شصت محصل که با وی به ادامه تحصیلات عالی به امریکا رفته بودیم متأسفانه شماری از آنها نخواستند دوباره به کشور برگردند. در حالیکه آنها در آنجا هم نمی‌توانند در مسلک خود کار پیدا کنند یکی از محصلین که از معتبرترین پوهنتون امریکای فارغ شد اما فعلاً هر ساعت به هشت دالر امریکای در یک دکان کار می‌کند از اینکه تصمیمی اشتباه گرفته بود فعلاً به مشکل ذهنی هم مبتلا شده است."
زندگی به امید استوار است، مانند ننگ اتل جوانان زیادی هستند که به آینده امیدوار هستند آنعده از جوانانی که نا امید می‌شوند عزم قوی ندارند و زود خود را از دست می‌دهند.
حامد صبوری یکتن از کارشناسان مسایل اجتماعی، عامل فرار کدر های جوان را این گونه تشریح می نماید:
" دولت در این مدت نتوانسته به جوانان انگیزه یا امید ایجاد کند که این ضعف حکومت را نشان می‌دهد. زنده‌گی کردن در کشور های اروپایی مشکلاتی خود را دارد کار با عزت و با آبرو پیدا کردن در آن کشور ها آنقدر هم به ساده‌گی که جوانان فکر می‌کنند آسان نیست جوانان، فکر کرده اند رسیدن به اروپا یعنی که به جنت روی زمین رسیدن است."
عایشه محصل پوهنځی اداره و پالیسی عامه در پوهنتون کابل می‌گوید:
" من زاده شده این کشور هستم و هیچ وقت خیال رفتن به گونه قاچاق به کشور های اروپایی را ندارم، نیروی جوان که به خارج از کشور می‌روند آنجا اگر اسناد ماستری و دوکتورا هم داشته باشند هیچ ارزشی ندارد پس چرا به وطن خود خدمت نکنیم؟"
ننگ اتل وطن را به مادر تشبه نموده گفت، جوانانی می‌توانند از کشور، از مشکلات و از مسئولیت های خود فرار کنند اما از مسئولیت اخلاقی خود فرار کرده نمی‌توانند.
وی گفت:
" وطن مانند مادر ما است اگر مادر ما مریض می‌شود آنرا در بستر مریضی رها کرده می‌رویم یا که برای تداوی آن تلاش می‌کنیم پس افغانستان هم در همین طور یک حالت قرار دارد جوانان نباید از کشور خود فرار کنند."
باز هم حامد صبوری کارشناس مسایل اجتماعی می‌گوید، افغانستان در گذشته ها شرایط بدتر از این را در افغانستان سپری کرده اما امید خود را از دست نداده اند.
آقای صبوری افزود، راه حل فرار است کشور نیست بلکه باید استقامت کرد.
امیرخان امیری استاد پوهنتون تعلیم و تربیه کابل گفت، رسیدن به پیشرفت و ترقی مشکلات خود را دارد و تغییرات و تحولات را تمام کشور ها تجربه کرده اند به ویژه کشور های جهان سوم.
وی افزود:
" در افغانستان وضعیت به هر شکلی که شده پیش آمده اما مهم اینست که جوانان چی کرده می‌توانند، آنها باید تلاش و تکاپو به خرج بدهند تا وضعیت را در جهت مثبت تغییر بدهند و همچنان آنان به مردم امید بدهند."
آرزو می‌بریم روزی برسد که گلیم جنگ و نا امنی از افغانستان برچیده شود، برای جوانان کار و اشتغال مهیا گردد تا برای رسیدن به آرزو های شان راهی کشور های بیگانه نگردند.
این برنامه را ازطریق ویب سایت رادیو آزادی www.radioazadi.comو صفحه فیسبوک هوای تازه Hawa e Tazaهم شنیده و خوانده می‌توانید.
ترتیب کننده: فروزان حبیب زاده
وقت نشر برنامه: هفته دو بار روز های شنبه و سه شنبه
