قرار است روی تقسیم و تنظیم آب میان افغانستان و ایران در جلسات کمیسیون های بین الحکومتی از قبل تعیین شده، به گونه گسترده بحث صورت گیرد.
ریاست اجرائیه افغانستان تنظیم و کنترول آب های افغانستان را یک مسئله حیاتی خوانده و می گوید که باید برای آن راه حل های اساسی جستجو گردد.
جاوید فیصل سخنگوی این ریاست روز پنجشنبه در صحبت با رادیو آزادی گفت این مسئله در دیدار هیئت افغان که رئیس اجرائیه را در سفر به ایران همراهی می کرد، با مقام های آن کشور مطرح گردید:
" تنظیم آب های افغانستان یکی از مسایل بسیار عمده و فوق العاده مهم برای افغانستان است این مسئله فقط در مذاکرات دوجانبه که هیئت افغان با مقام های ایرانی داشتند مطرح شد اما به جزئیات آن پرداخته نشد، جزئیات این مسئله باید در مذاکرات دوجانبه که میان کمیسیون های حکومت افغانستان و ایران برگزار میشود مورد بحث قرار گیرد. "
به اساس معلومات ریاست اجرائیه تاریخی برای آغاز بحث ها در مورد تنظیم آب میان افغانستان و ایران مشخص نشده است.
ایران همسایه غربی افغانستان از دریای هلمند و هریرود استفاده می کند، به اساس گزارش ها آن کشور در سال های اخیر آب دریای هلمند، را در ذخیره گاه های که در کنار سرحد با افغانستان اعمار گردیده ذخیره می کند.
تعداد این ذخیره گاه ها در ایران به سه حلقه می رسید و ظرفیت صفر اعشاریه هفت میلیارد متر مکعب را برای مصرف آشامیدنی و حقآبه داشت اما گفته می شود که حکومت ایران با احداث چاه چهارمی ظرفیت آن را به یک میلیارد متر مکعب رسانیده است.
به اساس معاهده سال ۱۳۵۱ در مورد تقسیم آب دریای هلمند، جانب ایران حق استفاده از آب آن را به طوری که در حال حاضر جریان دارد، دارا نیست.
مطابق به مفاد قرارداد تقسیم آب دریای هلمند بین دوکشور از مجموع ۱۷۶ متر مکعب فی ثانیه آب، حقآبه ایران صرف ۲۶ متر مکعب فی ثانیه که معادل ۸۲۰ میلیون متر مکعب در سال می شود، تعیین گردیده است.
در این حال برخی از آگاهان مسایل حقوقی نیز برای حل مسئله تنظیم آب میان افغانستان و ایران روی راه های دیپلوماتیک تاکید می ورزند.
حمید عزیز مجددی یکی از این تحلیگران در صحبت با رادیو آزادی گفت، اگر حکومت افغانستان در این رابطه خاموشی اختیار کند استقلالیت کشور زیر پرسش خواهد رفت:
" حکومت افغانستان بسیار خوب می تواند این مسئله را از طریق نشست ها با ایرانی ها مطرح ساخته و روی آن بحث کنند، ایرانیان مکلف اند تا برای ما قیمت بپردازند، اما اگر حکومت افغانستان مثل حکومت های گذشته سکوت اختیار بکند به این معنی است که حاکمیت ما به حیث یک کشور مستقل نزد جهان زیر سوال قرار گیرد. "
افغانستان در آسیای میانه یگانه کشوریست که هفتاد و پنج میلیارد متر مکعب آب شیرین دارد، اما به اساس گزارش ها صرف از بیست میلیون مکعب آن استفاده می شود و متباقی به کشورهای همسایه می ریزد.
گفته میشود که در بیش از سه دهه گذشته که افغانستان درگیر جنگ بوده است کشورهای همسایه از آب دریاهای افغانستان درکشورهای شان پروژه‌های را بنا کردند و منفعت زیادی از آن بدست آورده اند.
گزارش: سحر لیوال
