اظهارات اخیر مقامات روسی در ارتباط به افغانستان دیدگاه های گوناگون را میان حلقات مختلف در کشور بوجود آورده است.
یکی از نظریات اینست که یکی از عوامل درگیر شدن احتمالی روسیه در قضیه افغانستان در میدان های سیاسی و نظامی رقابت گذشته این کشور با غرب است.
اما برخی ها به این باور اند که ناامنی های اخیر بخصوص در صفحات شمال افغانستان روسیه را نگران کرده که ممکن دامنه این ناامنی ها گسترش یافته و از طریق کشورهای آسیایی میانه تا مرزهای آن کشور برسد.
عبدالقیوم سجادی عضو کمیسیون امور بین المللی ولسی جرگه در صحبت با رادیو آزادی به این نکته نیز اشاره میکند که روسیه از قبل نیز علاقه مندی داشت تا پروژه های نیمه تمام خود را در این کشور تکمیل نماید:
" روسیه ازمدت ها قبل هم یک علاقه مندی داشت که یک نوع حضور غیرنظامی یعنی حضوراقتصادی وفرهنگی درپروژه های نیمه تمام وپروژه های که درگذشته دراین جا داشته علاقه مندی برایشان وجود داشته است. "
آقای سجادی میگوید هرگاه روسیه بخواهد در جنگ افغانستان درگیر شود این هم برای افغانستان یک فرصت بوده و هم امکان دارد یک تهدید باشد.
وی میگوید این کار از یک طرف خط مبارزه با تروریزم را به سطح منطقه تقویت میکند و یا هم ناتو را به این متوجه میسازد تا بخاطر جلوگیری از نفوذ روسیه خود نیازمندی های نظامیان افغان را تکمیل نماید.
دیگر اینکه ممکن یک بار دیگر افغانستان را به میدان رقابت میان قدرت های بزرگ جهان مبدل سازد. نگرانی که برخی کارشناسان نیز به آن اشاره میکنند.
جنرال باری عارض کارشناس بخش نظامی وضعیت کنونی را نگران کننده خوانده و میگوید که با به میان آمدن پدیده بنام گروه دولت اسلامی یا داعش در افغانستان روسیه را وادار ساخت تا برای مقابله با آن دست به کارشود:
" من فکر می کنم نام داعش برای افغانستان بسیار حساس است، فکر میکنم در افغانستان یک جنگ نیابتی هند و پاکستان است به پایان میرسد، یک جنگ نیابتی دیگر درحال آغاز شدن است، که خدا نکند این جنگ میان امریکا و روسیه بوده و میدان این جنگ هم افغانستان خواهد بود. "
اما سوال اینجاست که آیا مردم در افغانستان اینرا می پذیرند که در چنین یک وضعیت و بی ثباتی در کشور از روسیه کمک خواسته شود؟
آقای عارض میگوید نه تنها مردم عام بلکه آنعده از حلقات که درگذشته در برابر اتحاد شوروی سابق جنگیده اند حالا از آن کشور خواستار کمک نظامی میباشند.
اما شماری دیگر از کارشناسان جنگ نیابتی میان قدرت های بزرگ مانند ناتو به رهبری امریکا و روسیه را نا ممکن میدانند.
نصرالله ستانکزی استاد پوهنتون کابل و کارشناس مسایل سیاسی به رادیو آزادی گفت که امریکا با حکومت افغانستان به اساس یک ستراتیژی و قرار داد کمک میکند که این میتواند جلو مداخله روسیه را به افغانستان بگیرد:
" کمک را که ایالات متحده امریکا انجام میدهد، به اساس کنفرانس شیکاگو است، خطوط بسیارمشخص است که روسیه نباید درآن خطوط داخل شود و داخل هم شده نمیتواند، چرا که یک کمک تخنیکی وفنی است که به مساله غیرفنی ارتباط ندارد یک مساله که مانع جنگ نیابتی خواهد شد. "
موضوع درگیر شدن احتمالی روسیه در مبارزه علیه تروریزم در افغانستان اخیراً در بحث های مختلف میان حلقات داخلی و خارجی گرم شده است.
اما عامل این درگیر شدن احتمالی روسیه در قضیه افغانستان چیست، به اساس گزارش آژانس خبری اسوشیتد پرس الکساندر بورتنیکوف رییس اداره استخبارات فدرالی روسیه گفته است که تجموع افراد گروه دولت اسلامی یا داعش در شمال افغانستان خطر حمله بر همسایه های شمالی این کشور را که عضو سازمان همکاری های شانگهای میباشند بیشترساخته است.
وی میگوید، آیا کابل در صورت عدم حضور نیروهای بین المللی به تنهای خواهد توانست با گروه های مسلح مخالف مقابله نماید:
" ممکن ازخاک افغانستان ازسوی جنگجویان گروه دولت اسلامی یا داعش به منظورنفوذ به کشورهای مشترک المنافع درآسیایی میانه ومنطقه سینکیانگ چین که ایغوری ها درآن جا بود وباش دارند استفاده شود، درحالی که نیروهای خارجی ازافغانستان درحال بیرون شدن هستند این سوال بجای خود باقیست که آیا کابل به تنهای توان مقابله با این تهدیدات را خواهد داشت. "
اما با وجود ادامه حضور امریکا در افغانستان تقاضای کمک نظامی کابل از روسیه یک نکته قابل توجه است.
اخیراً ریاست جمهوری افغانستان اعلام کرد که چشم براه کمک های روسیه در بخش قوت های هوایی و سلاح های ثقیل است که قبلاً آن کشور با افغانستان تعهد کرده بود.
سید ظفر هاشمی معاون سخنگوی ریاست جمهوری در این مورد به رادیو آزادی گفت:
" افغانستان یک کشور مستقل است و در خصوص ایجاد روابط خود با دیگرکشورها صلاحیت عام و تام را دارد، قرارداد را که ما با امریکا انجام داده ایم مانع این گونه تلاش ها نمیشود، امیدواری ما اینست که به زود ترین فرصت اقدام شود و فشاری که بالای قوت های هوایی ماست کمتر شود و تجهیزات بیشتر در اختیار شان قرار بگیرد تا بتوانند قوای زمین افغانستان را در جنگ با تروریزم حمایت نماید. "
از سوی دیگر اخیراً جنرال عبدالرشید دوستم معاون اول ریاست جمهوری و یک هیئت از شورای ملی افغانستان به این کشور سفر کردند تا کمک های روسیه را در بخش مبارزهبا تروریزم جلب نمایند.
هر چند کارشناسان افغان، فرا خوان اجماع منطقوی را برای مقابله با تروریزم یک موضوع مهم میخوانند، اما سفارش میکنند که هرگاه حکومت افغانستان وضعیت جاری در کشور را درست مدیریت نکند، این کشور یکبار دیگر شاهد جنگ های نیابتی قدرت های بزرگ جهان خواهد بود.
جاوید حسن زاده
