وضعیت بد امنیتی، جنگ و نارامی در بیشتر مناطق افغانستان برخی از مقام های بلند پایه دولت را وا داشته است تا سلاح به دست بگیرند و در خط اول جبهه جنگ بروند.
اما اینکه خارج از چوکات قوای امنیتی و دفاعی کشور افرادیکه سلاح می گیرند و رو در رو با گروه های تروریستی وارد میدان جنگ می شوند تا چی اندازه عملکرد بجا است؟
در گام نخست کمیسیون امنیت داخلی ولسی جرگه و مردم عام این اقدام را یک حرکت خلاف و خود سرانه میخوانند.
محمد نعیم لالی حمیدزی عضو کمیسیون امنیت داخلی ولسی جرگه در صحبت با رادیو آزادی گفت: هر فردیکه می خواهد از کشور دفاع بکند باید خود و یا گروه اش در داخل قوای ملی افغانستان جابجا شوند:
" هر کس در هر مقام و موقف که باشد و خود سرانه سلاح میگیرد و بخواهد با داعش، طالب یا دیگر گروه ها که برای افغانستان تهدید استند جنگ بکند. من فکر میکنم آنها به این بهانه خود را بخاطر جنگ نیابتی که نو در افغانستان آمده است مسلح می سازند. پس اینگونه استفاده اسلحه را میتوان غیر قانونی خواند."
آقای لالی گفت: افرادیکه تحت نام جنگ با داعش یا طالبان سلاح گرفته اند و در چوکات نیرو های افغان شامل نیستند به این معنی است که به اشاره بیگانه ها دست به چنین کار زده اند.
پس از سقوط کندز یک تعداد قوماندانان پیشین جهادی گفتند که برای جنگ با طالبان به صف اول جبهه در کندز می روند.
رییس جمهور اشرف غنی پس از این اظهارات گفت که آماده گی و اشتراک مردم برای دفاع از کندز و مناطق دیگر افغانستان باید در چوکات قوای مسلح کشور صورت بگیرد.
آقای غنی تاکید کرد که جنگ علیه مخالفین مسلح وظیفه قوای ملی کشور می باشد و رضاکاران جنگ علیه طالبان باید در صف قوای ملی داخل شوند.
مردم عام نیز خلاف مسلح شدن افراد اند و می گویند این مساله می تواند به ناگوار شدن وضعیت امنیتی در کشور کمک کند چون امکان سوء استفاده از چنین اسلحه موجود است.
در مورد نظر چند باشنده کابل را گرفتیم:
" نباید مردم مسلح شوند، اگر مردم مسلح شوند اوضاع دیگر بدتر می شود بخاطریکه سلاح در دست هر کی می افتد، دشمن دار می باشد انتقام خود را می گیرد و نام دولت بد می شود. "
" باید همه دست به هم داده و وطن را آباد بکنیم بخاطریکه چی وضعیت است همین حالی در کندز و طرف شمال چی حال است."
" همراه حکومت یکجا شوند و با گروه های مخالف جنگ کنند تا مردم آرام شوند. یعنی یگانه راه اینست که همه شان باید متحد شوند. "
بحث مسلح شدن افراد پس از آن داغ شد که جنرال عبدالرشید دوستم معاون اول ریاست جمهوری چندی پیش به ولایات شمالی کشور رفت و در خط اول جنگ بر ضد مخالفان مسلح دولت جنگید:
" آنها حال رو برو ایستاده شده نمی توانند اگر ایستاد شوند خودم آهسته آهسته میایم با نیکتایی آنها را می زنم."
عطا محمد نور سرپرست ولایت بلخ نیز اخیراً در برخی از ولسوالی های ولایت بلخ، عملیات نیرو های افغان را رهبری کرده است.
وی گفته است که اگر حکومت به ناامنی های ولایات شمال کشور توجه جدی نکند، آنان خود دست به کار خواهند شد و مجاهدین پیشین را مسلح خواهند کرد.
اما حالا تازه معاون اول ولسی جرگه در ننگرهار، ولایتی که در برخی مناطق آن داعش حضور فعال دارد، می گوید: تلاش می کند که آن ولایت را به گورستان داعش مبدل کند.
ظاهر قدیر روز چهارشنبه در نشست خبری در ننگرهار گفت که آنان یکجا با مردم آماده سرکوب گروه های تروریستی در این ولایت استند:
" هدف ما سرکوب دشمن است ما، مردم و ارگانهای امنیتی مشترکاً این دشمن را نابود میکنیم. "
در حال حاضر افغانستان دارای نیروی سه صد و پنجاه هزاری است که در نقاط مختلف کشور سرگرم تامین امنیت اند.
اما پرسش اینجاست که از دید نهاد های امنیتی و دفاعی کشور مسلح شدن افراد خارج از چوکات نیرو های افغان آیا یک عملکرد قانونی است؟
در مورد نهاد های امنیتی و دفاعی کشور نظریات متفاوت دارند.
صدیق صدیقی سخنگوی وزارت داخله هر گونه تشکیل خارج از چوکات نیرو های افغان را غیر قانونی می خواند:
" در افغانستان نهاد های قانونی موجود اند که مسوولیت تامین امنیت را دارند. هر نهاد بیرون از آن غیر قانونی است. ما تلاش می کنیم که خیزش های مردمی و افرادیکه در نقاط مختلف در ولسوالی های شان بخواهند کار کنند آنها شامل پولیس محلی ما شوند."
اما وزارت دفاع کشور میگوید آن عده از افرادیکه در دولت وظیفه دارند و بر ضد گروه های تروریستی می جنگند این خود کمک به قوای مسلح کشور می باشد.
دولت وزیری معاون سخنگوی این وزارت:
" کسانیکه به قواه مسلح کمک میکند قوماندان های قطعات که در همان ولایت موجود استند تحت قومانده آنان به قواه مسلح کمک میکنند. و این مساله فرق دارد از مسلح شدن افراد غیر مسوول. طوریکه حاجی ظاهر قدیر در جلال آباد گفت که ما با قواه مسلح همکاری میکنیم. "
به اساس ماده 55 قانون اساسی افغانستان دفاع از کشور وجیبه همه اتباع کشور است.
با این همه آگاهان امور نظامی بدین باور اند در صورتیکه مردم احساس کنند که حکومت قادر به تامین امنیت کشور نیست و زنده گی شان در خطر است پس حق دفاع از خود را دارند.
جاوید کوهستانی یکی از این آگاهان در صحبت با رادیو آزادی گفت که حکومت باید استراتیژی دفاع ملکی را در میان قوای افغان به وجود آورد تا هر فرد خود سرانه عمل نکند:
" افرادیکه در حمایت از نیرو های مسلح افغانستان بسیج میشوند. در جلال آباد، قندز، بدخشان و هر ولایتی دیگر آنها باید در چهارچوب قواه مسلح افغانستان تنظیم بکنند و در جنگ همرای نیرو های امنیتی افغان باشند. اجازه داده نشود که خود سرانه افراد عمل بکنند که در آن صورت میتواند برای مردم افغانستان آسیب پذیری های بیشتر به وجود آورد. "
اما عده دیگر آگاهان از مسلح شدن افراد و گروه ها هراس دارند و می گویند که افغانستان در گذشته تجربه تلخ از ملیشه سازی دارد و باید جلو چنین کار گرفته شود.
آنان می گویند که بیم آن می رود افرادیکه اکنون بر ضد گروه های تروریستی سلاح گرفته اند و می جنگند در آینده ها از این سلاح به مقاصد غیر قانونی کار گرفته شود.
فریبا واحدی
