اگر زندگی پغمبران ، صحابه کرام و عالمانرا به مطالعه بیگیریم در میابیم که آنان با صبر و حوصله با مشکلات مقابله کرده خود را به درجات بلند رسانیده اند و از خود به نسل های بعدی خیر رسانیده اند. اما امروزه جوانانی را سراغ داریم که با اندک مشکلات از خود بیزار آمده و به جای جستجوی راه حل دست به خودکشی می زنند.
دهم سپتمبر برابر به 20 سنبله روز جهانی پیشگیری از خودکشی است و این روز را WHO یا سازمان صحی جهان و IASP پیشگری از خودکشی نامگذاری کرده اند.
این دو سازمان هشدار داده اند که شمار قربانیان خودکشی در سراسر جهان بیش از قربانیان قتل و جنگ ها است.
طبق نظر سنجی WHO خودکشی سیزدهمین عامل بزرگ مرگ انسانها است که در جهان همه ساله زیادتر از یک میلیون نفر دست به خود کشی می زنند. به باور محققان، عمده ترین عامل خود کشی نزد افراد به خصوص جوانان، فقر و بیکاری، مشکلات اقتصادی، نا امیدی و مأیوسی را عنوان می کنند.
عده ی از جوانان به ناکامی های خود و مسایل ناامید کننده و نقاط منفی که در آن قرار گرفته اند تمرکز کرده و توانایی های خود را برای حل مشکلات بسیار کوچک می شمارند و دست به خود کشی می زنند.
راشد محصل یکی از پوهنتون های خصوصی جوانی است که زمانی میخواست از دست مشکلات اقتصادی خود کشی کند اما بعداً متوجه می شود که خداوند با صابرین است صبر را پیشه می کند و تلاش می کند و حال در جامعه برای خود جایگاهی پیدا کرده است.
در کشور های اسلامی نسبت به دیگر کشور ها عامل خود کشی کمتر به مشاهده می رسد.
خودکشی را از هر پهلو می توان ناشی از نوعی درد و رنج روانی عنوان کرد که شدیداً فرد را تحت تاثیر خود قرارداده و مانع ارضای نیازهای روانی او می شوند.
اما سوال در اینجاست که چرا این افراد دست به خود کشی می زنند؟ پاسخ آنرا نجیب الله زاخیلوال داکتر روانشناسی چنین ارایه کرد.
کسانی که مشکلات تفکری دارند دست به خود کشی می زنند .مشکلات روانی بیشتر از دست مادر و پدر ، قریه دار ، ملک ، استادان و یا در طفلیت مورد آزار و اذیت روانی و جنسی یا اخطاف شده اند قرار گرفته اند همین که راه حل به آن پیدا نمی کنند و یگانه راه را در خودکسی می بینند.
عشق و عاشقی، خشونت های خانوادگی، عرف و عنعنات ناپسند، ازدواج های اجباری از عوامل دیگر خودکشی است که شماری از جوانان چشم دید خود را چنین بیان کرده اند.
"نسیمه می گوید: چشم دید از زن و شوهری دارد که بین هم خوب نبودن و همیشه جار و جنجال شان برپا می شد روزی بچه از این همه مشکلات به تنگ امده با فیر تفنگچه خود را از بین می برد.
محمد داود می گوید: برای پسری خانواده اش بدون اطلاع دادن به وی دختری را نامزد می کند زمانیکه پسر خبر می شود از این پیوند راضی نمی باشد ناراحت می شود و تحمل نمی داشته باشد خود را حلق آویز می کند.
صالحه می گوید: دختریکه در امتحان کانکور بی نتیجه می ماند از شرم ناکامی خود کشی کرد."
با آنکه وزرات صحت عامه افغانستان می گوید در سال های اخیر کدام سروی خاصی از طرف این وزارت صورت نگرفته است اما در سال 2006 در سه ولایت کابل، هرات و میدان وردک که سروی انجام داده بودند به تعداد 2300 نفر خود کشی کرده بودند.
این وزارت گفت: نظر به تحقیق سازمان صحی جهان که در سال 2012 آغاز کرده بود و در سال 2014 به نشر رساند، شان داد که در افغانستان 1200 واقعۀ خودکشی صورت گرفته است که بیشترین انرا خانم ها تشکیل می داد.
مسوولین وزرات صحت عامه این را هم اضافه کرده گفتند: حقیقاتی که در سال 2014 از چند شفاخانه کابل انجام داده اند نشان می دهد که در حدود 600 واقعه خود کشی ثبت گردیده بود که زیادتر آنرا دختران جوان بین سنین 14 تا 19 سال به دلایل مختلف کوشش به خود کشی کرده بودند نشان داده بود، اما خانواده ها نظر به شرم و بد نامی خانواده های شان دلیل اصلی آنرا را پنهان نموده بودند.
ناملایمات اجتماعی، ناکامی های شخصی یا ویژگی های روحی بسیاری افراد ، انگیزه های بقا را از آنان می گیرد و چالش با زندگی را بی معنا می کند و برای فرار از آن دست به خودکشی می زنند.
اما شرف الدین عظیمی استاد روان شناسی می گویند: افراد که خود کشی می کنند از نظر روانی به خود شناسی نرسیده اند.
آیا به این نقطه هم متوجه شدین که خود کشی افراد باعث رواج و تشدید آماری خودکشی هم میشود؟ باز هم شرف الدین اعظیمی به قصه خودکشی حامد مقتدر شاعر و ژورنالیست ولایت بلخ اشاره کرده گفت که او پس از خود کشی نامه بخشش خود را در صفحه فیسبوک نوشته بود و دوستانش با اظهار تاسف و دلسوزی این خبر را انتشار دادند.
کسانی که چنین می کنند از نظر عاطفی مشکل دارند خود کم بین استند، عقده دارند، بیمار هستند بروید یک کار انسانی کنید تا تمام رسانه روی شما بحث کنند نه اینکه خود کشی کنید.
داشتن حامی و رهنمای خوب برای جوانان و نوجوانان تامین کننده خوبی بسیاری از نیاز های روانی وی می باشد به نظر نجیب الله زاخیلوال داکتر روانشناس، احساساتی مثل درماندگی، ناتوانی، تنهایی، بی کسی و نداشتن همراز و همصحبت از دلایلی است که موجب رشد آشفتگی های ذهنی و روانی می شود.
به نظر این متخصص روانشناس، خانواده و معلمان مکاتب بهترین مشاورین جوانان در این راستا اند باید متوجه باشند.
شرف الدین عظیمی استاد روان شناسی می گوید: آنعده از جوانان که دست به خود کشی می زنند به خصوص دختران جوان و فکر می کنند که مردم در مورد شان قضاوت خوب می کنند چنین نخواهد بود چرا که در مورد شان حدس و گمان های متفاوت تر می کنند.
به جای خودکشی پناه به خدا ببرید و به جای فکر منفی در وجود خود تغیر مثبت بیاورید این گفته ها را شرف الدین عظیمی استاد روان شناس با بیان خاطره یک عالم می گوید:
"روزی در امریکا آوازه شد که الفرد نوبل مُرد، در حالیکه که برادر نوبل مُرده بود زمانیکه نوبل عنوان را خواند نوشته بود که ( قاتل میلیون ها انسان دنیا مُرد) نوبل که این عنوان را خواند اعصابش خراب شد و گفت: اگر قرار باشد که مه بیمرم و مردم در مورد مه این گونه قضاوت کنند خوب نخواهد بود از همان لحظه به بعد تصمیم گرفت تمام بودیجه خود را وقف یک موسسه خیریه بنام بوبل کند و به آن ها گفت: هر کسی که در دنیا کار خوب می کرد پول و جایزه آن را برای شان بدهد و بعد از آن نام او نیک شد"
امان الله هوسا یکتن از جامعه شناسان افغان می گوید: هیچ کلمه در زندگی وجود ندارد که ناممکن باشد و انسان بالاتر از همه چیز است دین مبین اسلام هم خود کشی را حرام می داند و بهترین راه حل برای ادامه حیات و دست کشیدن از خود کشی صبر و تحمل است.
و در اخر وزارت صحت عامه افغانستان هم از استراتیژی برای وقایع از خودکشی را روی دست گرفته اند که انرا در تمام افغانستان انکشاف خواهند داد.
برنامه هوای تازه را از طریق ویب سایت رادیو www.radioazadi.com و صفحه فیسبوک Haw e Taza هم شنیده و خوانده می توانید.
ترتیب کننده برنامه هوای تازه: فروزان حبیب زاده
وقت نشر برنامه: هفته دو بار روز های شنبه و سه شنبه
