دوره نوجوانی یکی از مهم ترین و حساس ترین دوره های زندگی انسان به شمار می رود. نوجوانی دوران گذر از مرحله کودکی به بزرگسالی است که مانند همه دوره های گذرا، با مشکلات و بحران ها همراه است.
در این دوران رفتار نوجوانان گاهی کودکانه و گاهی همانند بزرگسالان است و در طول این دوره معمولاً تعارض بین این دو نقش در نوجوانان مشاهده می شود.
در این دوره، نوجوان نه دیگر کودک به حساب می آید و نه هنوز به درستی به بلوغ فکری رسیده است. اگر کاری کودکانه کند، او را ملامت می کنند که بزرگ شده و از سوی دیگر در زمره بزرگسالان نیز بحساب نمی آورند.
احمد نوجوانی که به این مشکلات مواجه است می گوید: متحیر و متردد است که در کدام موقعیت قرار دارد.
نوجوانان گاه به دلیل داشتن مشکلات خانوادگی، شکست ها، محرومیت ها، سر زنش دیگران و تمسخر دوستان و همسالان خود، به عدم اعتماد به نفس دچار می شوند.
همچنان دوران نوجوانی سرشار از بی تجربه گی و دورۀ است که نوجوانان در جستجوی هویت یابی هستند، آنها مطمین نیستند که چی می خواهند، نوجوان از هیچ بودن به جای نرسیدن و بی ارزش بودن در هراس است.
در دوره نوجوانی یک جوان می خواهد از خود استقلال و آزادی عام و تام داشته باشد و هر آن چی که می خواهد بدست بیاورد.
حبیب الله الکوزی جوانی که در دوره نوجوانی علاقه داشت که بایسکل داشته باشد اما خانواده این اجازه را برایش نداده بود خیلی آن وقت عصبانی شده بود.
روان شناسان می گویند: نوجوان کسی است که می خواهد نسبت به آنچه تا کنون بوده تغییر کرکتر دهد و بر خلاف گذشته، آنچه را که بزرگسالان می گویند، نپذیرد.
جمعه الدین یکی از جوانانی است که در دوره نوجوانی زمانی با دوستان خود بیرون می رفت خانواده اجازه نمی داد و نمی خواست حرف خانواده را بپذیرد.
برخی از جوانان به این نظر بودند که گاهی نوجوان در این دوره حیات، ترش رو و یا گوشه گیر می شوند و گاهی نیر تلاش می کنند که توجه دیگران را حتی از طریق عصبانی کردن شان به خود جلب کنند. به همین جهت بعضی مواقع سر درگم می شوند و احساس می کنند زندگی رویدادیست که بر او تحمیل شده است.
هارون محصل پوهنتون طبی کابل می گوید: در این عرصه خانواده ها نقش مهم را دارند که با نوجوانان چگونه بر خورد کنند، چرا که نوجوان چنان ذهن خالی اند که تمام چیز های که برایش گفته می شود کاپی می کنند.
منیژه محصل پوهنتون کابل می گوید: چون دوره نوجوانی دوره شور و هیجان است و ما هم در جامعه سنتی زندگی می کنیم خانواده ها مسوولیت دارند تا برخورد نیک با نوجوانان داشته باشند.
مطیع الله کمال پوری جوان دیگر می گوید: نوجوانی دوره احساسات و غرور است و نوجوان فکر می کند تمام تصامیمی که می گیرد درست است و دست به کار های می زند که نباید آن کار ها را انجام دهد.
روانشناسان می گویند: دوره نوجوانی و بلوغ، به سنین بین 12 تا 18 سالگی اطلاق می شود. گاهی گذشتن از مرز کودکی و رسیدن به قلمرو بلوغ با نا به سامانی های زیادی روبروست.
شرف الدین عظیمی استاد روانشناسی پوهنتون تعلیم و تربیه کابل هم می گوید: هر انسان دو مرحله از رشد زندگی را سپری می کند یکی قبل از تولد و دیگری بعد از تولد. یعنی این دو مرحله از خود خصوصیت ها، گرایش ها و تفاوت های خاص دارد.
آقای عظیمی در ادامه افزود هر نوجوان ممکن است نواقص یا ویژه گی های داشته باشد که نسبت به آن حساس باشد، گاهی اطرافیان این ویژه گی ها یا نواقص را به رخ او می کشند و آنان را با نام های که صدا می زنند، جراحات عمیق تری در دوران حیات فرد بر جای می گذارد که گاه اثر آن در همۀ عمر باقی بماند.
روان شناسان این را هم می گویند که تسلط مذهب در جامعه نقش بسیار مهم بر هویت نوجوان دارد.
دانشمندی به نام استانلی هال، معتقد است که نوجوانان در حدود سن 15 سالگی بیشترین احساسات دینی را دارند که می شود از آنان در مورد سوء استفاده هم صورت گیرد.
شرف الدین عظیمی استاد روان شناسی پوهنتون تعلیم و تربیه کابل هم می گوید: در دوره نوجوانی چند ویژه گی خاص دارد که در کل نوعی استقلال طلبی را می رساند و گرایش های مذهبی درین دوره خیلی زیاد بروز می کند و بیشترینه تروریستان هم از این گونه نوجوانان استفاده می کنند که عده شان دست به حملات انتحاری می زنند.
آقای عظیمی می گوید: در این رابطه خانواده ها رول خیلی مهم دارند تا بدانند که اطفال شان در کدام مرحله زندگی می کنند و تا با ایشان به شکل درست رفتار شود.
همچنان شرف الدین عظیمی روان شناس افغان با اشاره به نوجوانان گفت: تکنالوژی پیشرفت کرده و نوجوانان باید خود شان هم متوجه شوند از سایت های انترنتی و کتاب های که چاپ شده کمک بگیرند و بدانند در کدام مرحله زندگی قرار دارند و برای بهبود دوره نوجوانی خود، به خود کمک کنند.
پس به گفته یکی از روان شناسان، نوجوانان و جوانان برای خود مستقل هستند، خانواده ها و شما هم باید آنها را صاحب شخصیت بدانید، در دوران بلوغ بیش از هر زمان دیگر، انسان به این مورد توجه بیشتر نماید که به آن به شدت احتیاج دارد.
ترتیب کننده برنامه هوای تازه: فروزان حبیب زاده
وقت نشر برنامه: هفته دو بار شنبه و دوشنبه
