سید حسین موسوی که یک و نیم سال پیش به زندان پلچرخی کابل منتقل شده است، می گوید:
"زندان برای بازپروری یک فرد است. اما اینجا [ در زندان ] یک فرد زنده، ورزشکار و مفید برای جامعه، پس از پنج ماه یا یکسال، به یک جسد مبدل می شود و این برای ما بسیار رنج آور است."
موسوی این زندان را محلی برای مبدل شدن افراد سالم به معتادان مواد مخدر می داند.
او از عقب میله های زندان در صحبت تلیفونی با رادیو آزادی گفت، که این معتادان به طور علنی و آزادانه از مواد مخدر استفاده می کنند.
به گفتهء موسوی، شماری از معتادان مواد مخدر که برای به دست آوردن مواد مخدر پول ندارند، تن فروشی می کنند و از پولی که به دست می آورند مواد مخدر می خرند:
" کسی که به این بلا و مرض آلوده شد، از هر چیز خود میگذرد تا به خواست خود برسد. در اینجا یک فرد جز خود فروشی به هیچ چیز دسترسی ندارد. خود فروشی این فرد یک مصیبت است. مصیبت دیگر اینکه از این طریق افراد زیاد به مرض های مختلف مبتلا می شوند."
زندانیان می گویند که شماری از زندانیان بخاطر به دست آوردن مواد مخدر دزدی می کنند و حتی لباس خود را می فروشند.
عبدالجلیل زندانی دیگر که به گفتهء خودش در بلاک دوم زندان پلچرخی زندانیست، می گوید، در این بلاک اتاقی بنام "کوره خانه" یاد می شود.
به گفتهء او، این اتاق جایی است برای معتاد ساختن زندانیان سالم به مواد مخدر:
"در هر منزل اول بلاک دو، سه رِنگ موجود است. در هر رنگ حداقل هفتاد تا هشتاد نفر وجود دارند. ما در هر منزل سه رنگ بنام پارلمان داریم. در این سه رنگ همه به پودر معتاد استند. آنها انسان سالم را به اتاقی بنام "کوره خانه" می برند و این فرد صد درصد به پودر معتاد می شود."
ترویج کننده های استفاده از مواد مخدر در زندان پلچرخی به نام "ساقی" یاد می شوند.
به گفتهء زندانیان، در هر بلاک یک ساقی موجود است.
سید حسین موسوی در این مورد بیشتر می گوید:
"کسانی اینجا وجود دارند که استفاده از مواد مخدر را ترویج می کنند و زمینهء فروش و استفادهء آن را فراهم می سازند. مواد مخدر مقدمات مصرف و وسایل به کار دارد. همین وسایل را برای اینها [زندانیان] در زندان فراهم می کنند و برایشان آزادی می دهند. ترویج کننده ها را بنام ساقی یاد می کنند. برای همه مشخص است که فلان شخص ساقی پودر، فلان شخص ساقی شیشه و فلان شخص ساقی چرس است."
موسوی می افزاید که زمینهء استفاده از مواد مخدر در زندان قصداً فراهم شده است.
هم زندانیان و هم مسوولان می گویند، که افراد هنگام ورود به داخل زندان با دقت زیاد تلاشی بدنی می شوند.
اما در عقب انتقال مواد مخدر به داخل زندان پلچرخی کی ها دست دارند؟
بازهم عبدالجلیل می گوید که ماموران امنیت ملی بدون اینکه تلاشی شوند مواد مخدر را به داخل زندان انتقال می دهند.
او در ادامه می افزاید که همه، به گفتهء او از باشی گرفته تا سرباز و قوماندان بلاک در فراهم آوری زمینهء مصرف مواد مخدر در زندان دست دارند:
" هر رِنگ یک باشی دارد و یک باشی مسوول همهء بلاک است. از این باشی ها گرفته تا عسکر و قوماندان بلاک، همه در این [فراهم آوری زمینهء استفاده از مواد مخدر] دست دارند. انتقال دهنده های مواد مخدر به داخل زندان جز افراد امنیت ملی کسانی دیگر نیستند و این کار را افراد پایین رتبه نه بلکه افراد در رده های بلند انجام می دهند. نام های شان را نمی دانم."
راشد زندانی دیگر می گوید: "تلاشی بدنی پایوازن زندانیان حدود سه ساعت را در بر می گیرد."
به گفتهء او انتقال مواد مخدر به داخل زندان کار حلقات مشخص است:
"یک فرد عادی حتی یک گیلاس چینی را از بیرون به داخل زندان آورده نمی تواند. افراد اشیای بسیار عادی مانند دوا، شامپو و ناخن گیر را داخل زندان کرده نمی توانند. این معلوم است که این کار را افراد عادی انجام داده نمی توانند."
گفته می شود که از درک انتقال مواد مخدر به داخل زندان پلچرخی، پول هنگفت به جیب افراد مشخص می ریزد.
جواد یکی از زندانیان که می گوید پیشنهاد استفاده از مواد مخدر از سوی زندانی دیگر رد کرده، به رادیو آزادی گفت، که یک گرام مواد مخدر در داخل زندان پلچرخی تا پنج هزار افغانی فروخته می شود:
"این کار را بخش امنیتی انجام می دهد، بخاطری که عاید بسیار هنگفت از این درک حاصل می کنند. به عنوان مثال اگر یک گرام مواد مخدر در بیرون هزار افغانیست در اینجا [ زندان ] به چهار هزار و پنج هزار افغانی می رسد."
از درد دل زندانیان پلچرخی شنیدید.
مقام ها چی می گویند؟
یک مقام وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان انتقال مواد مخدر به داخل این زندان را سوال بر انگیز می داند.
محمد ابراهیم ازهر، معیین این وزارت در صحبت با رادیو آزادی گفت که در انتقال مواد مخدر به داخل زندان پلچرخی احتمالاً هم ماموران امنیتی و هم کسانی که برای دیدن بسته گان شان به زندان می روند دست دارند.
او در ادامه افزود:
"ما این را رد نمی کنیم که کسانی که در زندان محافظ استند، افرادی که در سکتور امنیتی کار می کنند، آشپز ها و افرادی که به نحوی در آنجا فعالیت دارند، ما رد نمی کنیم که ممکن کسانی باشند که در رساندن مواد مخدر به شکلی این مسئله را چیز کنند. حقیقت موجودیت معتادین مواد مخدر در داخل زندان مهر ثبوت است بالای این قضیه. بنابرین هیچ شکی نیست که در این مسئله دستانی وجود نداشته باشد."
نقیب الله محبت، عضو کمیسیون مبارزه علیه مواد مخدر ولسی جرگهء افغانستان است.
او در صحبت با رادیو آزادی گفت که دوبار از زندان پلچرخی دیدن و با زندانیان معتاد به مواد مخدر ملاقات کرده است.
از آقای محبت پرسیدم که ادعا ها در بارهء دست داشتن ماموران امنیتی زندان پلچرخی در انتقال مواد مخدر به داخل این زندان را تائید می کند؟
"این را رد نمی کنم. تا جایی که من معلومات دارم در مورد زندان ولایت خودم، در آنجا همین کار شده است. در اینجا [زندان پلچرخی] شاید توسط یک تعداد مامورین پولیس همهء افراد پولیس نه، مواد مخدر انتقال یابد. زمانی که یک زندانی پودر استفاده می کند، همین مسوولان چرا این احساس را ندارند که از او بپرسند این مواد را کی در اختیارش گذاشته است. اینجا که بازار نیست زندان است. اگر اینها [مسوولان زندان] احساس مسوولیت کنند، کسی که مواد مخدر را انتقال می دهد، دستگیر می شود."
عبدالعلیم کوهستانی، رئیس محابس و توقیف خانه های وزارت داخلهء افغانستان در پاسخ به این انتقاد نقیب الله محبت می گوید که شماری از افرادی را که در انتقال مواد مخدر به داخل زندان نقش داشتند، شناسایی کرده اند.
آقای کوهستانی در صحبت با رادیو آزادی افزود که شماری از افراد به شمول پرسونل امنیتی زندان و دیگر افراد را به اتهام انتقال مواد مخدر به داخل زندان به نهاد های عدلی و قضایی معرفی کرده اند:
"اضافه از یکصد و پانزده مورد در ارتباط به انتقال مواد مخدر و اشیای ممنوعه که توسط پایواز های محبوسین به داخل محبس مرکزی انتقال یافته، به نهاد های عدلی و قضایی محول شده است و سی و دو مورد از کارکنان دولتی است که در این میان افسر، ساتنمن، اجیر و مامور ملکی دولتی شامل استند. تعدادی از آنها زندانی و شماری هم تحت تعقیب عدلی قرار دارند."
آقای کوهستانی از افشای نام های این افراد خودداری کرد.
او در پاسخ به انتقاد هایی که گویا برخی از افراد بدون تلاشی به داخل زندان پلچرخی راه می یابند، گفت که حتی خودش نیز زمانی که به این زندان می رود با دقت تلاشی می شود.
" تلاشی در داخل زندان بسیار جدیست. در سه نقطه تلاشی بدنی صورت می گیرد. همه، همه تلاشی می شوند. من هم به عنوان رئیس عمومی محابس زمانی که به زندان ها می روم، فقط همین قانون بالایم تطبیق می شود."
به گفتهء کوهستانی، بیش از صد نفر مسوول تلاشی بدنی افراد در زندان پلچرخی استند و آنها آموزش های لازم را در این بخش فرا گرفته اند.
اما چرا با وجود این همه جدیت و دقت در تلاشی، مواد مخدر به داخل زندان پلچرخی انتقال می یابد؟
رئیس محابس و توقیف خانه های وزارت داخله به دو مشکل اشاره می کند.
نبود وسایل کشف کنندهء مواد مخدر و جاسازی مواد مخدر به طور ماهرانه در اشیا و بدن افراد.
به گفتهء عبدالعلیم کوهستانی همین دو مشکل سبب می شود تا مواد مخدر بعضی اوقات به داخل زندان پلچرخی انتقال یابد:
"حتی زنان مواد مخدر را در داخل بدن شان جاسازی کرده اند. مواد مخدر در داخل سیب، مالته، غذا و نان به اشکال بسیار ماهرانه جابجا می شود."
آقای کوهستانی می افزاید که انتقال مواد مخدر به داخل زندان پلچرخی حالا تقریباً هشتاد درصد کاهش یافته است.
او می گوید که اکثریت زندانیان معتاد صحت یاب شده اند و دیگران تحت تداوی قرار دارند.
بر اساس معلومات ریاست محابس و توقیف خانه های افغانستان، حدود هشت هزار نفر در زندان پلچرخی زندانی استند.
زندانیان ادعا می کنند که اکثریت زندانیان در داخل زندان به مواد مخدر معتاد شده اند.
اما در مورد اینکه از میان نزدیک به هشت هزار زندانی چی تعداد آنها به مواد مخدر معتاد استند، ارقام دقیق وجود ندارد.
رئیس محابس و توقیف خانه های وزارت داخلهء افغانستان هم نمی داند که چی تعداد زندانی پلچرخی به مواد مخدر معتاد استند.
تلاش کردیم با خود زندانیان معتاد به مواد مخدر نیز صحبت کنیم اما زمینهء صحبت با آنها مساعد نشد.
همچنان کوشیدیم نظر مقام های ادارهء امنیت ملی و قوماندان زندان پلچرخی را در بارهء انتقاد های زندانیان بپرسیم، اما موفق نشدیم.
وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان می گوید، شمار معتادان مواد مخدر در این کشور به یک میلیون و ششصد هزار نفر میرسد.
سید حسین موسوی که در زندان پلچرخی یکجا با زندانیان معتاد به مواد مخدر بسر می برد و به گفتهء خودش با دیدن این معتادان دچار مشکل روانی شده، از این ترس دارد که اگر زندانیان معتاد به مواد مخدر از زندانیانی که به مواد مخدر معتاد نیستند جدا ساخته نشوند، مشکل استفاده از مواد مخدر در داخل و بیرون از زندان پلچرخی گسترش خواهد یافت.
گزارش از ژکفر احمدی