با امضای موافقتنامه امنیتی میان کابل و واشنگتن قرار است 9800 نظامی امریکایی بعد از ختم سال 2014 در افغانستان، برای آموزش نیروهای افغان باقی بمانند.
این در حالی است که حتی سیزده سال بعد از سقوط حکومت طالبان هنوزهم کاهشی در حملات آنها در افغانستان به میان نیامده است.
ولی تحلیلگران می گویند حال جنگ دوامدار و طولانی طالبان حال، بیشتر بر اساس منافع مالی آنهاست نه بر اساس نظریات و عقیدهء آنها.
حکمت الله اعظمی یک محقق در مرکز تحقیقات جنگ و صلح در کابل در این مورد می گوید:
" من با بعضی قوماندانان صحبت کرده ام، آنها به من گفته اند قبل از آنکه طالب شوم میخواستم به اردو بپیوندم تا معاش بگیرم ولی نتوانستم زیرا نمیخواستم فامیلم تحت تهدید باشد، پس پیوستن با طالبان یک گزینه خوب برای من بود. من قوماندانانی را هم دیدم که مقامات ارشد بودند و در قراردادهای اکمالاتی با آیساف سهم داشتند و در انتقالات آنها را همراهی میکردند، یا در پروژه های دیگر به نحوی سهم داشتند. "
سیمع الله یوسف زی خبرنگار و کارشناس امور سیاسی افغان میگوید، طالبان را میتوان با رهبران اسبق مجاهدین مقایسه کرد.
به گفته وی، این قوماندانان جهادی در آغاز مثل دیگر مجاهدین زنده گی عادی داشتند. ولی بعد از آنکه منابع مالی خارجی برای انها قطع شد، آنها برای به دست آوردن پول در هر جا پاتک ساختند و آهسته آهسته زنده گی آنها رونق یافت. طالبان افغان هم حال برای به دست آوردن پول، راه های دیگری را دریافته اند:
" اکثر شکایات که از قندهار و هلمند میایند این است که رهبران طالبان در قاچاق سنگ های کرومایت و مرمر هلمند که بسیار مشهور است دست دارند و گفته میشود 90 درصد آن به پاکستان میرود. رهبران طالبان عواید آنرا برعلاوه آنکه در تحرکات خود استفاده می کنند اما بخشی از آن در تجارت های شخصی آنها هم استفاده میشود. "
ولی وزیر خارجه حکومت سابق طالبان وکیل احمد متوکل میگوید، باوجود آنکه این واقعیت دارد که بدون منابع مالی کاری صورت گرفته نمیتواند ولی انگیزهء مبارزه طالبان مادی نه بلکه معنوی است.
ملل متحد دوسال پیش در یک گزارش گفته بود طالبان سالانه از راه قاچاق مواد مخدر، اختطاف افراد، باجگیری ها و عُشر گیری ها چهارصد میلیون دالر به دست می آورند.
حکمت الله اعظمی محقق اداره مطالعات جنگ و صلح میگوید، درگذشته کشورهای عرب به طالبان کمک میکردند ولی آن کمکها تا اندازهء نبود که طالبان تمام ضروریات خودرا پوره کرده بتوانند ولی حال عواید اساسیء طالبان از راه های دیگر می آید:
" آن گروه هایی که به نام اسلام میجنگند مردم منطقه باید به آنها عشر بدهند و عاید دوم شان مواد مخدر است. آنها کار ترانسپورت را آغاز کرده اند. آنها یک کیلوگرام تریاک را به هزار کلدار از یک جا به جای دیگر انتقال میدهند و از پولی که جامعه جهانی به حکومت افغانستان کمک کرده است، طالبان از آن هم سهم خودرا میگیرند. هر پروژهء که در مناطق مختلف عملی شده است باید ده فیصد آن به نام تکس به جیب طالبان افتاده باشد اگر نه این پروزه ها تکمیل نمیشدند. آنها از کاروانهای اکمالاتی هم پول میگیرند. سوم پول بل برق است. استخراج معادن و سنگهای قیمتی هم منبع دیگر عاید است که سپس به کشورهای همسایه قاچاق میشود. "
ولی وکیل احمد متوکل وزیر خارجه حکومت طالبان درمورد قاچاق، باجگیریها و جمع آوری عشر و ذکات از سوی طالبان میگوید، طالبان مردم عادی را مجبور به کشت کوکنار نساخته اند، مردم خودشان کوکنار میکارند و میگویند از کشت چیز دیگر چنین عواید خوب به دست نمی آورند و تنها طالبان ذکات و عشر نمی گیرند، حکومت و ملا امامان نیز میگیرند.
متوکل میگوید، کسانیکه کارهای ناجاییز میکنند برای آنها آسان است که در بعضی موارد از نام طالب استفاده کنند:
" تصرف مال شخصی مردم کار دزدان است. قاچاق مواد مخدر یک حربهء تبلیغاتی است که علیه طالبان شاید استفاده شود. طالبان در وقت حکومت خود تولید مواد مخدر را به صفر رسانده بودند وحال این هم ممکن است که در بعضی مناطق عشر و ذکات بگیرند. "
ولی سمیع الله یوسف زی خبرنگار افغان میگوید فرق موجود در سطح زنده گی طالبان دخیل در جنگ در افغانستان و رهبران آنها در پاکستان منتج به مایوسی های شده که طالبان را واداشته به عواید شان بیشتر فکر کنند:
" تعدادی از طالبان افغان که گاهی به پاکستان میروند و در آنجا زنده گی رهبران خود را می بینند، احساس مایوسی میکنند و فکر میکنند زحمت اصلی را آنها می شکند، قربانی اصلی را آنها میدهند ولی منفعت آنرا کسی دیگر میبردارد. "
وکیل احمد متوکل دراین مورد که رهبران طالبان تا چی حد امور مالی طالبان عادی را کنترول میکنند میگوید، این رهبران بالای طالبان در افغانستان کنترول دارند ولی نه به اندازهء که در گذشته داشتند:
" تغیرها و تبدیل ها نمایانگر این است که بالای اعضای خود هنوزهم کنترول دارند. "
حکمت اعظمی میگوید پولی که از درک طالبان به پاکستان میرود، ضایعه بزرگ اقتصادی برای افغانستان است.
وی میگوید اگر جلو فساد اداری در نهادهای افغانستان گرفته شود، عواید طالبان قطع خواهد شد، آنها شکست خواهند خورد و وادار به مصالحه با حکومت افغانستان خواهند شد.
