دوازه سال قبل به تاریخ نهم مارچ سال 2001 ميلادی، تخریب مجسمه های بودا در ولایت بامیان افغانستان آغاز شد و به تاریخ 11 مارچ تخریب این آثار بی همتای تاریخی پایان یافت.
بت های بامیان چی وقت ساخته شده بودند؟
سرنوشت این مجسمه ها در دوران تاریخ چگونه بوده است؟
از بامیان در آثار کهن تاریخی به نام های «فان- یانگ»، «فان ین»، «فان ین تا» و درمنابع آریایی «بامیکان»، «پامیان» و«بامیان» یاد شده است.
بامیان درمسیر یکی از شاخه های مهم راه ابریشم قرار داشت. کاروان های تجارتی که از آسیای میانه به سرزمین پهناورهند می رفتند و با خود آهن و مس، کاغذ و چینی باب، ابزارجنگی و ابریشم را به پیشاور ولاهور حمل می کردند، در بامیان متوقف می شدند. این کاروان ها بار چیزی ظریف تر از ابریشم را نیز با خود داشتند که هنر و فرهنگ بود و در مسیر راه ابریشم انتقال داده می شد.
همان بود که دیری نگذشت و بامیان به یکی از مراکز مهم فرهنگ گریک و بودیک و گندهارا در این منطقه مبدل شد که بت های بودا در زمرهء شاهکارهای بی همتای آن دوران بود.
مورخین به این عقیده اند که نخست مجسمهء 38 متری و بعد مجسمهء 55 متری بودا و معابد، نیایشگاه ها و تاسیسات همجوار آن ها ساخته شده است.
مجسمهء نخست درقرن اول میلادی دردوران زمامداری کنشکای بزرگ و مجسمهء دومی بین قرون دوم تا پنجم میلادی، در عصرکوشانی ها ساخته شده است.
برای قرون متمادی هزاران راهب بودایی درمغاره های کنده شده درسینهء کوه های همجوار بت های بودا به نیایش، عبادت وریاضت مشغول بودند.
در طول تاریخ پر فراز و فرود این منطقه، بت های بودا از آسیب های دوران و زخم زمانداران تنگ دل مصوون باقی نمانده، هدف تنفر چنگیز مغول، اورنگ زیب، نادر افشار، امیر دوست محمدخان و عبدالرحمان خان قرار گرفته، هرکدم به نوبهء شان بر پيکر آن ها زخم زده، برای تخريب این آثار بی مانند تاریخی تلاش کردند، اما تیمور لنگ از کنار آن ها بی تفاوت گذشت.
در جريان جنگ های داخلی آغاز دههء نود ميلادی درافغانستان، بت های بودا نيز از آسيب مصوون باقی نماندند.
با آنکه بعد از نفوذ دین اسلام درافغانستان، بت های بودا در بامیان هیچگاهی مورد پرستش نبوده، در معرض عبادت قرار نداشتند، به تاريخ بيست و شش فبروری سال 2001 ميلادی شورای رهبری، شورای علما و ستره محکمهء طالبان، دستور تخريب آثار تاریخی افغانستان را که به عقیده آن ها «غير اسلامی» تعبیر شده بود، صادر کردند.
این دستور بر اساس یک فرمان رهبر طالبان ملا محمدعمر صادر شده بود.
با آن که همهء رهبران طالبان در مورد تخريب آثار تاريخی به شمول بت های بودا، هم نظر نبودند، به تاریخ نهم مارچ سال 2001 ميلادی، تخریب مجسمه های بودا در بامیان آغاز شد و بعد دو شبانه روز باروت و انفجاربه تاریخ یازدهم مارچ پایان یافت.
امروز دو حفرهء خالی از بت های بودا که از لحاظ اهمیت میراث های فرهنگی و تاریخی برای همهء بشریت شگفت انگیز و بیش بها شمرده می شد، یاد آور لحظات دهشت، بربریت و برداشت های نادرست از عقاید آسمانیست که به انسانیت آرامش، تحمل، گذشت و احترام به ارزش های والای انسانی را می آموزد.
بت های بامیان چی وقت ساخته شده بودند؟
سرنوشت این مجسمه ها در دوران تاریخ چگونه بوده است؟
از بامیان در آثار کهن تاریخی به نام های «فان- یانگ»، «فان ین»، «فان ین تا» و درمنابع آریایی «بامیکان»، «پامیان» و«بامیان» یاد شده است.
بامیان درمسیر یکی از شاخه های مهم راه ابریشم قرار داشت. کاروان های تجارتی که از آسیای میانه به سرزمین پهناورهند می رفتند و با خود آهن و مس، کاغذ و چینی باب، ابزارجنگی و ابریشم را به پیشاور ولاهور حمل می کردند، در بامیان متوقف می شدند. این کاروان ها بار چیزی ظریف تر از ابریشم را نیز با خود داشتند که هنر و فرهنگ بود و در مسیر راه ابریشم انتقال داده می شد.
همان بود که دیری نگذشت و بامیان به یکی از مراکز مهم فرهنگ گریک و بودیک و گندهارا در این منطقه مبدل شد که بت های بودا در زمرهء شاهکارهای بی همتای آن دوران بود.
مورخین به این عقیده اند که نخست مجسمهء 38 متری و بعد مجسمهء 55 متری بودا و معابد، نیایشگاه ها و تاسیسات همجوار آن ها ساخته شده است.
مجسمهء نخست درقرن اول میلادی دردوران زمامداری کنشکای بزرگ و مجسمهء دومی بین قرون دوم تا پنجم میلادی، در عصرکوشانی ها ساخته شده است.
برای قرون متمادی هزاران راهب بودایی درمغاره های کنده شده درسینهء کوه های همجوار بت های بودا به نیایش، عبادت وریاضت مشغول بودند.
در طول تاریخ پر فراز و فرود این منطقه، بت های بودا از آسیب های دوران و زخم زمانداران تنگ دل مصوون باقی نمانده، هدف تنفر چنگیز مغول، اورنگ زیب، نادر افشار، امیر دوست محمدخان و عبدالرحمان خان قرار گرفته، هرکدم به نوبهء شان بر پيکر آن ها زخم زده، برای تخريب این آثار بی مانند تاریخی تلاش کردند، اما تیمور لنگ از کنار آن ها بی تفاوت گذشت.
در جريان جنگ های داخلی آغاز دههء نود ميلادی درافغانستان، بت های بودا نيز از آسيب مصوون باقی نماندند.
با آنکه بعد از نفوذ دین اسلام درافغانستان، بت های بودا در بامیان هیچگاهی مورد پرستش نبوده، در معرض عبادت قرار نداشتند، به تاريخ بيست و شش فبروری سال 2001 ميلادی شورای رهبری، شورای علما و ستره محکمهء طالبان، دستور تخريب آثار تاریخی افغانستان را که به عقیده آن ها «غير اسلامی» تعبیر شده بود، صادر کردند.
این دستور بر اساس یک فرمان رهبر طالبان ملا محمدعمر صادر شده بود.
با آن که همهء رهبران طالبان در مورد تخريب آثار تاريخی به شمول بت های بودا، هم نظر نبودند، به تاریخ نهم مارچ سال 2001 ميلادی، تخریب مجسمه های بودا در بامیان آغاز شد و بعد دو شبانه روز باروت و انفجاربه تاریخ یازدهم مارچ پایان یافت.
امروز دو حفرهء خالی از بت های بودا که از لحاظ اهمیت میراث های فرهنگی و تاریخی برای همهء بشریت شگفت انگیز و بیش بها شمرده می شد، یاد آور لحظات دهشت، بربریت و برداشت های نادرست از عقاید آسمانیست که به انسانیت آرامش، تحمل، گذشت و احترام به ارزش های والای انسانی را می آموزد.
