هزاره ها از صدها سال به اینسو در شهر کویتهء ایالت بلوچستان پاکستان زنده گی می کنند. بر اساس برخی منابع تاریخی آن ها برای نخستین بار در دوران سلطنت امیرعبدالرحمان خان به آن جا رفته اند.
محمد سرور جوادی عضو ولسی جرگهء افغانستان با اظهار اینکه هزاره ها بطور دسته جمعی از افغانستان نخست به شهر کویته رفته اند، در مورد مهاجرت هزاره ها به کشور پاکستان می گوید:
« در زمان امیرعبدالرحمان هزاره ها به شکل کتلوی و دسته جمعی به پاکستان کوچ کردند، مخصوصاً در شهر کویتهء ایالت بلوچستان ساکن شدند. البته هزاره ها در سایر بخش ها پاکستان نیز ساکن اند، آن ها کراچی، کمک و بیش در اسلام آباد و سایر شهر های پاکستان هم زنده گی می کنند.»
محمد سرور جوادی می گوید، در حال حاضر اسناد و شواهد موثق در مورد اینکه به چی تعداد هزاره ها در پاکستان مستقر اند، وجود ندارد.
اما به گفتهء وی تصور می شود که حدود 500 تا 600 هزار تن هزاره در پاکستان زنده گی می کنند.
در مورد اینکه هزاره ها در پاکستان چگونه زنده گی داشته، چی امکانات در اختیار آن ها قرار دارد، ژورنالیست و کارشناس افغان ولی الله رحمانی با اظهار اینکه هزاره ها نخست در معدن «کویله» پاکستان کار می کردند و بعد در سایر بخش های اجتماعی، سیاسی و نظامی پاکستان داخل شدند، در صحبت با رادیو آزادی گفته است:
« در آغاز هزاره ها در یک معدن که بنام "کویله" یاد می شد کار می کردند و بیشتر کارگران این معدن هزاره ها بودند. آن ها در آن زمان مشکلات و دشواری ها زیادی را نیز متحمل شدند. در این جایی تردید وجود ندارد که در پاکستان فرصت های تحصیلی برای هزاره خوب بود. به خاطر تمویل مصارف اولاد شان فامیل های هزاره خود قالین می بافند، اما اطفال شان را به مکتب می فرستند. از مصرف خود کم می کنند، اما خرچ تحصیل اولاد های شان را می دهند. آن ها قادر شده اند که در ساختار حکومتی پاکستان نیز سهم بگیرند که مثال آن موجودیت جنرال موسی هزاره در اردوی پاکستان است.»
اینکه آیا در جریان صد ها سال زنده گی، کار، آمیزش و همجواری با سایر اقوام مستقر در پاکستان، در زبان و فرهنگ هزاره ها تغییری آمده است، محمد سرور جوادی عضو ولسی جرگهء افغانستان می گوید:
«در برخی مسایل بلی، تغییرات آمده است، اما در بعضی چیز ها نی. طور مثال در زبان، لهجه، مراسم مذهبی و سنن اجتماعی هزاره های باشندهء شهر کویته کدام تغییری نیامده است. فرق بین هزاره های ساکن افغانستان و هزاره های باشندهء پاکستان در اینست که برای هزاره های مسکون در شهر کویته فرصت ها و شرایط خوب تحصیلی فراهم شده است.»
با آنکه به گفتهء برخی کارشناسان برای هزاره ها در پاکستان و بطور خاص در ایالت بلوچستان، امکانات تحصیلی و شرایط کاری نسبتاً خوب مساعد شده است، اما در این اوخر در اثر جنگ های فرقه یی و حملات مسلحانه، هزاره های مستقر در پاکستان متحمل تلفات جانی و خسارات هنگفت مالی شده اند.
به گفتهء رهبران هزاره های مستقر در شهرکویتهء پاکستان، در سالیان اخیر در اثر جنگ های فرقه یی و حملات مسلحانه، حدود یازده صد هزاره، کشته شده اند.
براساس گزارش های مطبوعات، همچنان در اثر نا آرامی ها و خشونت های جاری در ایالت بلوچستان پاکستان، ده ها هزار هزارهء باشندهء آن کشور به ممالک مختلف جهان مهاجر و پناهنده شده اند.
محمد سرور جوادی عضو ولسی جرگهء افغانستان با اظهار اینکه هزاره ها بطور دسته جمعی از افغانستان نخست به شهر کویته رفته اند، در مورد مهاجرت هزاره ها به کشور پاکستان می گوید:
« در زمان امیرعبدالرحمان هزاره ها به شکل کتلوی و دسته جمعی به پاکستان کوچ کردند، مخصوصاً در شهر کویتهء ایالت بلوچستان ساکن شدند. البته هزاره ها در سایر بخش ها پاکستان نیز ساکن اند، آن ها کراچی، کمک و بیش در اسلام آباد و سایر شهر های پاکستان هم زنده گی می کنند.»
محمد سرور جوادی می گوید، در حال حاضر اسناد و شواهد موثق در مورد اینکه به چی تعداد هزاره ها در پاکستان مستقر اند، وجود ندارد.
اما به گفتهء وی تصور می شود که حدود 500 تا 600 هزار تن هزاره در پاکستان زنده گی می کنند.
در مورد اینکه هزاره ها در پاکستان چگونه زنده گی داشته، چی امکانات در اختیار آن ها قرار دارد، ژورنالیست و کارشناس افغان ولی الله رحمانی با اظهار اینکه هزاره ها نخست در معدن «کویله» پاکستان کار می کردند و بعد در سایر بخش های اجتماعی، سیاسی و نظامی پاکستان داخل شدند، در صحبت با رادیو آزادی گفته است:
« در آغاز هزاره ها در یک معدن که بنام "کویله" یاد می شد کار می کردند و بیشتر کارگران این معدن هزاره ها بودند. آن ها در آن زمان مشکلات و دشواری ها زیادی را نیز متحمل شدند. در این جایی تردید وجود ندارد که در پاکستان فرصت های تحصیلی برای هزاره خوب بود. به خاطر تمویل مصارف اولاد شان فامیل های هزاره خود قالین می بافند، اما اطفال شان را به مکتب می فرستند. از مصرف خود کم می کنند، اما خرچ تحصیل اولاد های شان را می دهند. آن ها قادر شده اند که در ساختار حکومتی پاکستان نیز سهم بگیرند که مثال آن موجودیت جنرال موسی هزاره در اردوی پاکستان است.»
اینکه آیا در جریان صد ها سال زنده گی، کار، آمیزش و همجواری با سایر اقوام مستقر در پاکستان، در زبان و فرهنگ هزاره ها تغییری آمده است، محمد سرور جوادی عضو ولسی جرگهء افغانستان می گوید:
«در برخی مسایل بلی، تغییرات آمده است، اما در بعضی چیز ها نی. طور مثال در زبان، لهجه، مراسم مذهبی و سنن اجتماعی هزاره های باشندهء شهر کویته کدام تغییری نیامده است. فرق بین هزاره های ساکن افغانستان و هزاره های باشندهء پاکستان در اینست که برای هزاره های مسکون در شهر کویته فرصت ها و شرایط خوب تحصیلی فراهم شده است.»
با آنکه به گفتهء برخی کارشناسان برای هزاره ها در پاکستان و بطور خاص در ایالت بلوچستان، امکانات تحصیلی و شرایط کاری نسبتاً خوب مساعد شده است، اما در این اوخر در اثر جنگ های فرقه یی و حملات مسلحانه، هزاره های مستقر در پاکستان متحمل تلفات جانی و خسارات هنگفت مالی شده اند.
به گفتهء رهبران هزاره های مستقر در شهرکویتهء پاکستان، در سالیان اخیر در اثر جنگ های فرقه یی و حملات مسلحانه، حدود یازده صد هزاره، کشته شده اند.
براساس گزارش های مطبوعات، همچنان در اثر نا آرامی ها و خشونت های جاری در ایالت بلوچستان پاکستان، ده ها هزار هزارهء باشندهء آن کشور به ممالک مختلف جهان مهاجر و پناهنده شده اند.
