برخی از خانواده های جوگی ها دلیل این مشکل شان را آزار و اذیت شاگردان افغان در مکاتب و هم پسران روی سرک ها عنوان می کنند و می گویند: «آنها فرزندان ما را به نام های بد صدا می کنند.»
زنان جوگی کار می کنند و مردان شان می خورند، جوانان جوگی به بودنه بازی و دنبوره نوازی مشغول می باشند.
حاجی رنگین یکی از این جوگی ها است که در شمال افغانستان به نواختن دنبوره بسیار مشهور است. او چندین شاگرد را در این عرصه تربیه نموده و خود رنگین دنبوره را بسیار عالی می نوازد.
هم اکنون جوگی های افغانستان در ولایات کندز، کابل، جوزجان، بلخ، بغلان و تعدادی کمی هم در بدخشان و فاریاب بود و باش دارند که به گفته پدر رنگین جوگی، شمار آن ها در تمام افغانستان بیشتر از 10 هزار خانواده می رسند.
اما در حدود یک صد فامیل جوگی در نزدیک میدان هوایی کهنه شهر شبرغان از 50 سال به این سو زنده گی می کنند.
کاکا قمر و علاوالدین به نماینده گی از جوگی های شهر شبرغان می گویند:
« ما زنده گی بخور و نمیر داریم. نان شب و روز را بسیار به مشکل پیدا می کنیم. در روی زمین فقیر ترین انسان ها ما هستیم. غیر از خداوند دیگر هیچ کس به داد ما نه رسیده حتی پرسان ما را هم کسی نه کرده است که شما چه کاره هستید.»
در این میان جوانان و نو جوانانی هم هستند که آرزوی مکتب رفتن را دارند. اما در ساحه که جوگی ها به سر می برند کدام تعمیر مکتب وجود ندارد.
یک نو جوان پانزده ساله که محمد عارف نام دارد می گوید:
« ما به آموزش ویژه احتیاج داریم و می خواهیم شامل مکتب شویم، درس بخوانیم. اما نبود مکتب در محل اقامت و همچنان آزار و اذیت شاگردان مکتب برای ما بسیار رنج آور است.»
این که چرا دختران و پسران اهل جوگی از نبود مکتب در شهر شبرغان رنج می برند و چه علت های اساسی مانع باز ماندن آنها از مکتب می شود، موضوع را از آقای عبدالحی یشین رییس معارف جوزجان پرسیدم که به جواب گفت:
« تنها جوگی ها نه، بلکه هر اقوام که در این شهر زنده گی می کنند می توانند شامل مکتب شوند. دروازه های مکاتب به روی شان باز است.
هیچ کس نمی تواند اطفال آن ها را ممانعت کند، شرایط برای شان مساعد است.»
جوگی ها تاکید می کنند، اگر مسوولین دولت و موسسات کمک کننده در این قسمت با ما توجه نه کنند تاثیر منفی بر سر نوشت دختران و پسران جوگی به وجود خواهد آمد.
گزارشگر محمد عالم رحمان یار
زنان جوگی کار می کنند و مردان شان می خورند، جوانان جوگی به بودنه بازی و دنبوره نوازی مشغول می باشند.
حاجی رنگین یکی از این جوگی ها است که در شمال افغانستان به نواختن دنبوره بسیار مشهور است. او چندین شاگرد را در این عرصه تربیه نموده و خود رنگین دنبوره را بسیار عالی می نوازد.
هم اکنون جوگی های افغانستان در ولایات کندز، کابل، جوزجان، بلخ، بغلان و تعدادی کمی هم در بدخشان و فاریاب بود و باش دارند که به گفته پدر رنگین جوگی، شمار آن ها در تمام افغانستان بیشتر از 10 هزار خانواده می رسند.
اما در حدود یک صد فامیل جوگی در نزدیک میدان هوایی کهنه شهر شبرغان از 50 سال به این سو زنده گی می کنند.
کاکا قمر و علاوالدین به نماینده گی از جوگی های شهر شبرغان می گویند:
« ما زنده گی بخور و نمیر داریم. نان شب و روز را بسیار به مشکل پیدا می کنیم. در روی زمین فقیر ترین انسان ها ما هستیم. غیر از خداوند دیگر هیچ کس به داد ما نه رسیده حتی پرسان ما را هم کسی نه کرده است که شما چه کاره هستید.»
در این میان جوانان و نو جوانانی هم هستند که آرزوی مکتب رفتن را دارند. اما در ساحه که جوگی ها به سر می برند کدام تعمیر مکتب وجود ندارد.
یک نو جوان پانزده ساله که محمد عارف نام دارد می گوید:
« ما به آموزش ویژه احتیاج داریم و می خواهیم شامل مکتب شویم، درس بخوانیم. اما نبود مکتب در محل اقامت و همچنان آزار و اذیت شاگردان مکتب برای ما بسیار رنج آور است.»
این که چرا دختران و پسران اهل جوگی از نبود مکتب در شهر شبرغان رنج می برند و چه علت های اساسی مانع باز ماندن آنها از مکتب می شود، موضوع را از آقای عبدالحی یشین رییس معارف جوزجان پرسیدم که به جواب گفت:
« تنها جوگی ها نه، بلکه هر اقوام که در این شهر زنده گی می کنند می توانند شامل مکتب شوند. دروازه های مکاتب به روی شان باز است.
هیچ کس نمی تواند اطفال آن ها را ممانعت کند، شرایط برای شان مساعد است.»
جوگی ها تاکید می کنند، اگر مسوولین دولت و موسسات کمک کننده در این قسمت با ما توجه نه کنند تاثیر منفی بر سر نوشت دختران و پسران جوگی به وجود خواهد آمد.
گزارشگر محمد عالم رحمان یار
