Совет элдери сталиндик жазалоолор жана аларды жүзөгө ашырган НКВДнын кызматкерлери - чекисттер тууралуу чукугандай сөз таап, ар кыл такмаза, какшык, азил айтышкан.
Мындан 80 жыл илгерки советтик турмушту таасын түшүнүү үчүн ар бир дарекке жаңыча үңүлүү кажет. Кезектеги сөз – сталиндик доордогу бир фото сүрөттүн окуясы жөнүндө болмокчу.
Кыргыздын залкар акыны Аалы Токомбаев мындан 80 жыл илгери сталиндик куугунтукка жазыксыз кабылган айдың. Анын тагдырынын абактагы барактарын калайыкка ачып берген алгачкы китеби – “Момия” ырлар жыйнагы.
11-февралда Талас районунун Манас айылында Дастан Сарыгуловду коргоо комитети түзүлдү. Жыйында коомдук ишмерге карата куугунтукту токтотуу талабы менен бийликке кайрылуу жолдонду. Иш-чарага Сарыгуловдун туугандары, айылдаштары, санаалаштары, тарапкерлери жана активисттер катышты.
Эми ошол Улуу Террор доорун жаңыча таразалоо милдети турат.
Кыргызстандын Коммунисттер партиясы Иосиф Сталинге эстелик тургузуу үчүн шаардыктардан кол жана акча топтой баштады.
Кыргызстандагы көтөрүлүш очокторун иликтеген тарыхчы Рыскул Жолдошов өз макаласында 1916-жылдагы кыргыздардын көтөрүлүшүндө көрүнүктүү орун ээлеген “эл жакшылары”, ошондой эле, айрым чыккынчы төбөлдөр тууралуу баяндайт.
1973-жылы Жээнбай Мукамбаевдин “Кыргыз тилинин диалектологиялык сөздүгү” деген көлөмдүү илимий эмгегинен идеологиялык кемчиликтер табылып, китепке байланыштуу атайын жыйындар уюштурулат. Бул өнөктүктүн демилгечиси ким болгон?
Баш оонанын (августтун) 9унда Бишкекте 1916-жылкы улуттук боштондук көтөрүлүштүн 100 жылдыгына арналган тегерек үстөл баарлашуусу өткөрүлүүдө. Баш оонанын 5-6ларында болсо “Өмүр көчү-100” автожүрүшү уюштурулду
Касымаалы ажы Мамбет уулу (1860-1916) Кыргыз элинин 1916-жылдагы улуттук боштондук кыймылынын жетекчилеринин бири жана чоң манап болгон. Ал тууралуу жазуучу Жапаркул Токтоналиевдин баянын сунуш кылабыз.
Тарых илимдеринин кандидаты, И.Арабаев атындагы КМУнун доценти Гүлзада Абдалиева улуу көтөрүлүш менен Улуу Үркүндүн тарыхый барактарына кылчаят.
Дагы жүктөңүз
