Баш кеңсеси Нью-Йоркто жайгашкан Журналисттерди коргоо комитети (CPJ) кыргыз бийлигин Temirov Live, Kloop.kg жана “Айт Айт Десе” медиа-долбоорлорун жана журналисттер Болот Темиров менен Ринат Тухватшиндин ишмердигин экстремисттик деп таануу боюнча соттун чечимин жокко чыгарууга чакырды.
Эл аралык уюмдун Европа жана Борбор Азия боюнча программаларынын координатору Гүлноза Саид бул чечимди бийликтин жогорку тепкичтериндеги коррупцияга каршы журналисттик иликтөөлөргө каршы жасалган иш катары баалады.
“Бул Кыргызстан сөз эркиндиги үчүн коопсуз өлкө деген мурдагы статусунан канчалык алыстап кеткенин көрсөтүп турат”, - деди Гүлноза Саид.
Бишкек шаарынын Октябрь райондук соту 27-октябрда Temirov Live, Kloop.kg жана “Айт Айт Десе” медиа-долбоорлорунун маалыматтык материалдарын экстремисттик деп тапкан. Андан тышкары бул проекттерге катышкан журналисттер Болот Темиров менен Ринат Тухватшиндин ишмердиги да экстремисттик деп таанылды. Сотко мындай өтүнүчтү Октябрь райондук прокуратурасы берген.
Temirov Live жана “Клооп” бсылмасы райондук соттун чечимине каршы кийинки инстанцияга арызданарын билдирди.
Эми бул медиалардын материалдарына “жакты” белгисин басууга жана социалдык тармактарда бөлүшүүгө болбойт. Себеби, бул экстремисттик уюмду колдоо жана экстремисттик материалдарды жайылтуу деп саналышы мүмкүн.
Temirov Live жана “Айт Айт Десе” медиа-долбоорлорун иликтөөчү журналист Болот Темиров негиздеген. Ал өзү “Кыргызстандын паспортун мыйзамсыз алган, документи жараксыз” деген соттун чечими менен 2022-жылы Орусияга мажбурлап чыгарылган. Болот Темиров өзү жетектеген медиаларга Кыргызстандагы коррупция боюнча иликтөөлөрдү байма-бай жарыялап келет.
Ал эми анын жубайы, медианын директору Махабат Тажыбек кызы жана бул медиа менен кызматташкан 11 журналист, активисттер 2024-жылы январь айында кармалып, аларга Кылмыш-жаза кодексинин “Массалык башаламандыктар” беренеси менен айып тагылган. Кийин жетөө акталып, эки журналист абакка кесилсе, дагы экөө пробациялык сыноо менен бошотулган. Алардын арасынан алты жылга кесилген журналист Махабат Тажыбек кызы ушул тапта абакта жатат.
Болот Темиров өзү жана кесиптештерине жасалып жаткан аракеттерди бийликтин куугунтугу катары санап, коррупциялык иштерди ашкере кылганы үчүн дал ушундай катаал мамилеге туш болгонун айтып келет. Бир нече эл аралык жана медиа уюмдар кыргыз бийлигинин Temirov Live жана “Айт Айт Десе” долбоорлоруна мамилесин айыптап келет.
2024-жылдын сентябрында “Клооптун” сайты Жогорку соттун чечими менен бөгөттөлгөн. Анын материалдары социалдык түйүндөрдөгү баракчаларына жарыяланууда. “Клооптун” негиздөөчүлөрүнүн бири Ринат Тухватшин ушул тапта чет өлкөдө жашайт.
Быйыл 17-сентябрда Бишкектин Биринчи май райондук соту “Клооптун” мурдагы операторлору Жоомарт Дуулатов менен Александр Александровду күнөөлүү деп таап, беш жылдан абакка кести. Андан тышкары басылманын эки эсепчисин да беш жылдан абакка кесип, үч жылдык пробация менен эркиндикте калтырган.
Жоомарт Дуулатов менен Александр Александровду Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитет (УКМК) быйыл 28-майда “жапырт башаламандыкка чакырык жасоого тиешеси бар” деген негизде кармаган. Алардын үйүндө тинтүү жүрүп, техникасы алынып, өзүлөрү сурактан кийин убактылуу кармоочу жайга киргизилген.
Президент Садыр Жапаров “Клооп Медиа” фондун жоюу боюнча Жогорку соттун чечимине комментарий берип, мыйзамдуу экенин айткан. Кыргызстанда сөз эркиндиги буга чейин да болгонун жана мындан ары да боло берерин белгилеген.(BTo)
Шерине