Қазақ жазуын латын графикасына көшіру неге ұзап барады? Тілші ғалымдар арасында пікірталас неге тоқтамай отыр? Биыл Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев қоғам талқысына ұсынған "Жетілдірілген әліпбиді" қолдаушылар мен оны қолдамайтын ғалымдар не дейді? Азаттық тіл маманы Айман Алдашпен сөйлесті.
2017 жылы Қазақстан билігі қазақ жазуын латын графикасына көшіру туралы бастама көтерді. Бұл жоспарға қарағанда 2018 жылдан бастап мектеп оқулығын дайындала бастауы керек еді. Алайда жоспар орындалмады. Алғаш жарияланған диграф әліпби әжуаға айналған соң билік апостроф әліпбиді бекітті.
39 жастағы Өзбекстан тумасы Владислав Тен он жыл бұрын Қазақстан астанасына көшіп келген. Басында дәрігер болып жұмыс істеп, кейінірек тіл оқыту орталығын ашқан.
AzattyqLIVE хабарында мемлекеттік тіл тақырыбы талқыланды. Хабарға жазушы, тіл маманы Қанат Тасыбеков қатысты.
Башқұрстанда республика басшылығына кандидатқа тілге байланысты талап қою дау туғызды.
Түркияда туып, Францияда тұрған, арғы тегі алтайлық қазақ Өмір Өзкалп Германияда кәсіпкерге айналды. Түркияда – "Омер", Францияда – "Виктор-Зафер" атанған Өмір шеттегі қазақ жастарының ана тілінен ажырап бара жатқанын айтып қынжылады.
"Urban Forum Qazaqsha" жиынында қазақ тілді жастардың қоғамдағы белсенділігі жөнінде пікірталас өтті. Бір зерттеуші қазақ тілді жастарды "тіл мен тарих қана қызықтыратын, қаланың дамуына селқос" топ деп сипаттады. Бұл тұжырыммен келіспегендер әлеуметтік мәселелерді шешуге назар аудартты.
Алматыда өткен жаңа қазақ әліпбиінің емле ережелерін талқылау жиыны кезінде тіл реформасының шешілмеген түйткілдері көп екені аңғарылды.
"Білім туралы" заңдағы өзгерістерден кейін ана тілін оқыту 1990 жылдардың басындағы схемаға оралатын болады дейді Ресей құрамындағы Марий Эл республикасының бұрынғы білім министрі.
40 жылға жуық Венгрияда тұрып жатқан этникалық қазақ Оңайша Мандоки ондаған жыл бойы жергілікті тұрғындарға қазақ тілін үйретіп келеді. Лакителек халық институтында қазақ тілін оқытатын маман Азаттыққа Шығыс Еуропаға қоныстану себебі, Венгриядағы қазақтар және тіл үйрету тәсілдері туралы әңгімеледі.
Сарапшы билік бекіткен латын графикасындағы әліпбидің жаңа нұсқасы мұның алдындағы "апострофты нұсқадан құтылу үшін ұсынылғанын" айтады. Ал ғимарат маңдайшасындағы атауын апострофты латын әріптерімен жазып алғандар оны қайта өзгертуі мүмкін.
Оңтүстік Сібірде шорлар деп аталатын түркі тілдес байырғы шағын халық тұрады. Саны 16 мыңға да жетпейтін олардың көбі Кемеров облысында тұрады. Ол жерді Таулы Шория деп атайды. Қазір ана тілінде шамамен алты мыңдай шор ғана сөйлейді. Нақтырақ айтқанда, көбі шор тілінде "сөйлей алмайды, бірақ мағынасын түсінеді". Ғалымдар бұл тілді жойылып бара жатқан тіл деп санайды.
Тағы
