Батыс Қазақстан облысы Жәнібек ауданында тағы бір беймәлім ұшқышсыз аппарат табылды. Бұл жөнінде Батыс Қазақстан облыстық полициясы хабарлады.

Ұшқышсыз аппарат құлғаны туралы алғашқы ақпарат 24 наурызда тараған. 25 наурыз таңертең БҚО полициясы ақпаратты растап, дрон табылуына байланысты тексеріс жүріп жатқанын хабарлады.

«Батыс Қазақстан облыстық полиция департаменті уәкілетті қызметтермен бірге Жәнібек ауданында ұшқышсыз ұшатын аппарат қалдықтарына ұқсас зат табылуына байланысты тексеру жүргізіп жатыр. Нысан елді мекендерден қашықтан, шалғай ауданннан табылған» деп хабарлады Батыс Қазақстан облыстық полиция департаменті.

Құлаған аппарат қайдан келгені әзірге нақты емес. Жәнібек ауданы Ресейдің Волгоград және Саратов облыстарымен шектеседі. Жақында Саратов облысын Украина дрондары шабуылдап, Энгельс қаласындағы аэродромды атқылаған.

Соңғы 1,5 айда облыс аумағында қайдан келгені белгісіз дрондар екі мәрте табылған. 18 наурызда Тасқала ауданында көлемі үш метрдей болатын ұшқышсыз аппарат құлаған. Онда да полиция тексеріс жүргізіп жатқаны айтылған.

Ал 18 ақпанда Батыс Қазақстанның Бөкей ордасы ауданында ұзындығы 120 сантиметрдей болатын дронды жергілікті тұрғын байқап, полицияға хабарлаған. Ол Ресейдің «Орлан-10» аппаратына ұқсас деген болжам айтылған. Бұл аудан Ресейдің «Капустин Яр» әскери полигонынан шамамен 250 шақырым жерде орналасқан. Батыс Қазақстан облысында шамамен 1 млн гектар жерді Ресей әскери сынақ алаңы ретінде жалға алып отыр. Полиция бұл оқиға бойынша әлі түсініктеме берген жоқ.

АҚШ-тың Ғаламдық медиа жөніндегі агенттігі (USAGM) Азат Еуропа/Азаттық радиосына (АЕ/АР) конгресс бөлген қаржының бір бөлігін беруге келісті. Бұл жөнінде 24 наурызда агенттіктің өзі мәлімдеді. Мұны олар Азаттық радиосы медиакорпорациясы мен USAGM басшылығы арасындағы сот отырысынан бұрын хабарлаған.

Нәтижесінде Азат Еуропа/ Азаттық радиосы 1-14 наурыз аралығындағы грантты қамтитын 7,46 млн доллар соманы алады.

«Агенттік төлем жасауға қажет жылдам әкімшілік шараларды орындады» делінген USAGM-нің сот ісіне тіркелген хатында. Оған сәйкес қаражат 26 наурызда аударылады, ал Азат Еуропа/ Азаттық радиосы оны ай соңында алады.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

27 журналистік ұйым Азаттықты қорғауға шақырды

24 наурыздағы сот отырысында USAGM атынан өкілдік еткен АҚШ әділет министрлігінің өкілі Абигейл Стоут халықаралық хабар тарату заңына сәйкес медиаұйым келісім талаптарын орындамаған жағдайда агенттік АЕ/АР-мен арадағы грант туралы келісімді тоқтата алады деп жазылғанын айтты. «Сондықтан заң агенттіктің грантты тоқтатуына мүмкіндік береді» деді Стоут.

Азат Еуропа/ Азаттық радиосының мүддесін қорғайтын адвокат Дэвид Зионтс «агенттік ойына келгенін істейтін болса», конгресске ол ақшаны бөлудің «ешқандай мәні де болмас еді» деп жауап берді.

Азат Еуропа/ Азаттық радиосы биылғы бюджет жылының соңына, яғни 2025 жылғы 30 қыркүйекке дейін бөлінген грант қаржысын алуға талпынып жатыр. Медиакорпорация қаржы беруді доғару туралы шешімді уақытша тоқтату туралы өтініш берді. Судья Ройс Ламберт бұл бойынша алдағы апталарда шешім шығаруы керек.

• Азат Еуропа/ Азаттық радиосы 18 наурызда ұйымның жұмысына конгресс бөлген қаржыны тоқтату әрекетін болдырмау үшін АҚШ-тың Ғаламдық медиа жөніндегі агенттігін және оның лауазымды тұлғалары Кэри Лейк пен Виктор Моралесті сотқа берген.
• Азат Еуропа/ Азаттық радиосы – 1953 жылдан бері жұмыс істейтін тәуелсіз медиаұйым. Ол Ғаламдық медиа жөніндегі агенттік арқылы АҚШ конгресі бөлетін қаражат есебінен жұмыс істейді.
• АҚШ президенті Дональд Трамп жеті мемлекеттік агенттіктің, соның ішінде USAGM-нің жұмысын қысқарту туралы жарлық шығарған. Агенттік әлемге хабар тарататын Азат Еуропа/Азаттық радиосынан басқа да медиаұйымдарды басқарады. Бұдан соң Азат Еуропа/ Азаттық радиосына конгресс бөлген қаржыны тоқтату туралы шешім шықты. USAGM сайтында агенттік төрағасы міндетін атқарушысының бас кеңесшісі Кэри Лейктің мәлімдемесі жарияланды, онда Трамп әкімшілігінің көзқарасы тұрғысынан салық төлеушілердің ақшасы тиімсіз жұмсалып жатқаны айтылған.
• Қазақ тілінде хабар тарататын Азаттық радиосы - Азат Еуропа/ Азаттық радиосының құрамдас бөлігі. Ол 1953 жылдан бері жұмыс істейді. Қаржыландыруды тоқтату туралы ақпарат шыққанда Азаттық оқырмандары оған қолдау білдіріп, түрлі пікір айтты.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

"Басқалар айта алмағанды айтты". Азаттық жайлы хабарды Қазақстан қоғамы қалай қабылдады?

Қырғызстан милициясы жүргізушінің жол ережесін қаншалық білетінін тоқтатқан жерінде сұрайды. Бұл тәртіп 1 қыркүйектен енгізіледі деді Қырғызстан президентінің баспасөз хатшысы Асқат Алагөзов.

Оның айтуынша, милиция қызметкері жол ережесін бұзған жүргізушіні тоқтатып, оған ережеге қатысты сұрақтар қояды, жүргізуші тәртіп сақшысының сауалына жауап бере алмаса, оның жүргізуші куәлігі Қырғызстан ішкі істер министрлігінің көлікті тіркеп, жүргізуші куәлігін берумен айналысатын «Унаа» мекемесіне уақытша жіберіледі.

Көшеде сұрақ қоюдың нақты тәртібі, регламенті қандай болары ресми түрде хабарланған жоқ.

Куәлігінен айырылған жүргізуші өзіне ыңғайлы уақытта «Унааға» келіп, жол ережесінен қайта тест тапсырып, құжатын қайтарып алады. Тестіден өте алмаса, оны қайта тапсыруға хақылы. Жүргізуші куәлігі емтиханды дұрыс тапсырғанда ғана қайтарылады.

Алдын ала мәлімет бойынша, жүргізуші тестілеуге алғаш жіберілгенде 500 сом төлейді (1 доллар шамамен 85 сом тұрады). Тапсыра алмай екінші сынаққа жазылғанда – 1000 сом, үшіншісіне – 2000 сом береді. Тест құны осылай өсе береді.

Алагөзовтің айтуынша, бұл тәртіп Қырғызстан президенті Садыр Жапаровтың тапсырмасымен іске асырылған. Оның мақсаты – ереже білмейтін жүргізушілердің білімін толықтыру. «Бұл механизм жүргізуші тестіге дұрыстап дайындалуы үшін енгізілген. 1 қыркүйекке дейін бес ай уақыт бар. Жол ережесін жақсы білмейтін адамдар қазірден дайындалып бастаса болады» деп жазды ол Facebook-тағы постында.

Қырғызстан ішкі істер министрлігінің ресми статистикасы бойынша, 2024 жылы елде 7101 жол апаты тіркелген, онда 10 479 адам жапа шегіп, 743 кісі қаза тапқан. Ішкі істер органының айтуынша, апатқа көбіне жүргізушінің жылдамдықты асыруы, қарсы бетке өтіп кету, мас болып көлік айдау, маневр жасау тәртібін бұзу және көліктегі бұзақылық себеп болады.

Израиль бір тәулік ішінде палестиндік ХАМАС тобының (АҚШ пен Еуропада террористік ұйым деп танылған) тағы бір жоғары лауазымды адамын өлтіргенін хабарлады.

Израиль қорғаныс күштерінің (ЦАХАЛ) хабарлауынша, ХАМАС-тың әскери бөлімшесінің командирі Ахмад Шимали өлтірілген. Ресми мәлімет бойынша, 2023 жылғы 7 қазандағы шабуылды ұйымдастыруға осы кісі жауапты болған.

Бұған қоса ХАМАС-тың бір батальонының командирі Жәмил Вадиа да қаза тапқан. Израиль жағының айтуынша, бұл батальон ЦАХАЛ-ға қарсы соғысқан және оның 2011 жылғы автобусқа шабуылға қатысы бар.

Бұдан бірнеше сағат бұрын Израиль қорғаныс күштері палестиндік топтың стратегиялық әскери жоспарлау әрекетіне жауап берген Салах әл-Бардауилді өлтіргенін мәлім еткен.

Жексенбі күні Израиль Хан-Юнис қаласындағы Насер ауруханасын әуеден шабуылдаған. ЦАХАЛ мәліметі бойынша, ХАМАС-тың жоғары шенді басшылары дәл осы медицина мекемесін штаб ретінде пайдаланған. «Би-Би-Сидің» хабарлауынша, ХАМАС-тың қаржы операцияларының кураторы Исмаил Бархум да қаза тапқан.

Израиль жағының хабарлауынша, нақты барлау мәліметтерін алғаннан кейін зардапты мейлінше азайту мақсатында аса дәлдікпен шабуыл жасалған. Газа секторы денсаулық сақтау министрлігінің хабарлауынша, ауруханада бірнеше адам жарақат алған. Al Jazeera арнасының хабарлауынша, шабуыл кесірінен 16 жастағы бала опат болған.

Al Jazeera мәліметі бойынша, Газаға дүйсенбі таңда жасалған шабуыл салдарынан 16 адам қаза тапты. Мұның алдында Газа денсаулық сақтау министрлігі әуе шабуылы кезінде 30 адам көз жұмғанын айтқан.

Екі айға жуық бітімнен соң, 18 наурызда, Израиль 2023 жылғы 7 қазанда ХАМАС алып кеткен кепілдегі адамдарды толық босатуды талап етіп шабуылды қайта бастаған. ХАМАС болса, Израиль әскерін толық шығарып, соғысты тоқтатқанда ғана бұл шарт орындалады дейді. Біраз уақыт босқын болып жүріп, жақында үйлеріне қайта оралған палестиндіктер құрлықтағы операция басталғанда қайта қашуға мәжбүр болған.

Газа денсаулық сақтау министрлігінің хабарлауынша, 2023 жылғы қазаннан бері әскери операция салдарынан қаза тапқандар саны 50 мың адамнан асқан, 113 мың адам жараланған. Ресми мәлімет бойынша, қаза болғандардың көбі бейбіт тұрғын.

• Азаттық радиосы

Maxar Technologies компаниясы 26 қазанда Газа секторының Израильдың әуе шабуылына дейінгі және кейінгі суреттерін жариялады. 7 қазанда Израиль ХАМАС радикал тобының шабуылына жауап ретінде Газа секторына әуеден соққы бастаған.

Сауд Арабиясында АҚШ пен Украина делегаттарының келіссөзі аяқталды. Бүгін, 24 наурызда, АҚШ өкілдері Украинадағы соғыста бітімге қол жеткізу мақсатында Ресей делегациясымен кездесу өткізбек.

Вашингтондық делегация келіссөз нәтижесі бойынша комментарий берген жоқ, дегенмен Украина қорғаныс министрі Рустем Умеров кездесу "конструктив әрі мағыналы" болды деді.

"Пікірталас өнімді, фокусы айқын болды: біз негізгі пункттерді, соның ішінде энергетика жайын сөз еттік" деп жазды Умеров Facebook-тағы постында.

"Президент Владимир Зеленскийдің мақсаты еліміз халқымыз үшін және жалпы алғанда бүкіл Еуропа үшін әділ де баянды бейбітшілік орнату. Осы мақсатқа жету үшін жұмыс істеп жатырмыз" деді ол.

Эр-Риядтағы келіссөз – Украинадағы соғысты тоқтату үшін АҚШ бастап күш салып жатқан дипломатиялық әрекеттің шешуші кезеңі. Бұған дейін екіжақты келіссөздер арасында бір-екі күн, не одан да ұзақ үзілістер болатын. Барлығын бір жерге жинау келіссөзді жеделдете түсуі ықтимал.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Ресей әскері Киевке дрондармен шабуылдады

Ресей және Украина делегаттары бетпе-бет жүздеспейді. Олардың әрқайсысы АҚШ командасымен бөлек кездеседі, мұны Американың өкілі "шаттл дипломатия" деп атады.

АҚШ пен Ресей делегаттары бүгін кездесуі керек. Ресейдің мемлекеттік телеарналары Мәскеу өкілдері Эр-Риядқа 23 наурыз кешке барғанын хабарлады.

The New York Times пен Reuters өз дереккөздеріне сілтеп АҚШ-Ресей келіссөзінен соң іле-шала АҚШ-Украина келіссөзі тағы болуы мүмкін екенін хабарлады. Бөлек келіссөздерде екі тараптың бітім бойынша ұсыныстары ортаға салынбақ.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

"Екі тарап екі бөлмеде отырады". Ресей мен Украина Жиддада келіссөз өткізбек

Дегенмен Ресей және Украина делегаттары соғысты тоқтатуды талқылау үшін бір елге жиналып жатқанымен, бітім бойынша ілгерілеу болатынына сенетіндер аз.

Келіссөздер жүріп жатқанда теледидардан сөйлеген Украина президенті Владимир Зеленский "біздің команда ерекше конструктив ниетте жұмыс істеп жатыр" деді.

"Басқосу өте пайдалы, делегация жұмысы жалғасып жатыр" деді ол.

"Бірақ біз әріптестерімізге не айтсақ та, біз [Ресей президенті Владимир] Путинді шабуылды тоқтату жөнінде шын бұйрық беруге көндіруіміз керек. Бұл соғысты бастаған жақ оны тоқтатуы керек" деді Зеленский.

Ал АҚШ өкілдері Сауд Арабиясындағы кездесу қарсаңында оптимистік танытты.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Уиткофф: Украина билігі президент сайлауын өткізуге келісті

"Дүйсенбі Сауд Арабиясында нағыз прогреске куә боласыздар деп ойлаймын" деді АҚШ-тың арнайы өкілі Стив Уиткоф Fox News телеарнасына.

Киев пен Мәскеудің бұл кездесуден үміті аз.

"Ең әрі кеткенде [атысқа] үзіліс жасалуы мүмкін. Мұның өзі де белгісіз, себебі келіссөз бір-екі айға ұласып кетуі мүмкін" деді саясаттанушы Сергей Таран Азаттықтың Украин қызметіне.

"Меніңше қазір ең ықтимал нәрсе – уақытша бітімнің техникалық детальдары пысықталуы мүмкін. Содан соң бұларды Киевке, Мәскеу мен Вашингтонға ұсыныс ретінде алып барады" деді ол.

Ресей президентінің баспасөз хатшысы Дмитрий Песков та бұл келіссөзден көп үміттенбейтін сыңай танытты.

"Үлкен үміт күтпеу керек. Алда өте салмақты, жан-жақты жұмыс күтіп тұр. Детальдарына үңілуіміз керек. Жолдың ең басында тұрмыз" деді ол мемлекеттік телеарнаға сұхбатында.

Ресей мен АҚШ президенттері Владимир Путин мен Дональд Трамптың 18 наурыз күнгі телефон әңгімесі олардың бетпе-бет кездесуіне тағы бір қадам болды, деді Путиннің баспасөз хатшысы Дмитрий Песков ресейлік «Россия» федералдық арнасына берген сұхбатында.

Осы сұхбатта Песков Путин мен Трамп 20 қаңтардағы инаугурациядан кейін екі реттен де көп сөйлескен болуы мүмкін дегенді жоққа шығарған жоқ. Ресми түрде олардың екі рет қана телефонмен сөйлескені хабарланған еді.

"Сіздерге біз білетін сұхбаттар туралы хабарлап отырмыз, бірақ қалғандарын да жоққа шығара алмаймыз" деді Песков.

Bloomberg агенттігі дереккөздерге сүйене отырып, АҚШ 20 сәуірге дейін Ресей мен Украина арасында атысты тоқтатуға қол жеткізуге үміттенеді деп жазды. 20 сәуірде православие және католиктік христиандар Пасханы тойлайды. АҚШ дәл осы мерзімге дейін екі ел арасында атысты тоқтатуға қол жеткізуге тырысады. Алайда тараптар арасындағы ірі қайшылықтарға байланысты бұл мерзім әрі қарай да ысырылуы мүмкін деп жазды басылым.

Агенттіктің жазуынша, Ресей барлық келісімде барынша үлкен талаптар қойған. Арасында Украинаға қару-жарақ тасымалдауды тоқтату да бар. Bloomberg-тің жазуынша, Ақ үй әзірге шектеу қоюға келіспеген. Дереккөздердің айтуынша, АҚШ президенті табысқа қол жеткізу үшін келісім шарттары Киевке тиімді болуы керектігін жақсы түсінеді, сондықтан Ресейге көп жеңілдік жасауға дайын емес.

Еуропа шенеуніктері дипломатиялық жеңісті көздеген Трамп Украинаның мүддесін құрбандыққа шала отырып, елді Ресейдің алдағы шабуылдарына осал ететіндей шарттармен келісуі мүмкін деп қауіптенеді. Олар сонымен бірге Ресей президенті Владимир Путин Трамптан көбірек жеңілдік алып, майдан даласында ілгерілеу үшін уақытты созады деп санайды.

Жақын арада Украина мен Ресей делегациялары Сауд Арабиясында АҚШ өкілдерімен келіссөз өткізеді. Онда энергетикалық нысандарды атқылауды 30 күнге тоқтату туралы келісімнің шарттары талқыланбақ.

• 18 наурызда Трамп пен Путин телефонмен сөйлескен. Келіссөзден кейін Кремль мен Мәскеу мәлімдеме таратты. Алайда екі жақтың мәлімдемелерінің кейбір тұстары қиыспайды. Айталық, Кремль хабарламасында Путин бітімге келген жағдайда Украинаға әскери көмекті тоқтату мәселесін қозғады десе, Трамп қару-жарақ тасымалдау мәселесі мүлде талқыланбағанын айтқан.

23 наурызға қараған түні Ресей әскері Украинаның астанасы Киевке дрондармен шабуылдады. Қала әкімшілігінің мәліметінше, үш адам қаза болған, арасында бес жасар бала да бар. Шабуыл кезінде баланың әкесі де мерт болған. Тағы 10 адам жарақаттанған. Ең кішісі – 11 айлық нәресте.

Қала әкімшілігінің мәліметінше, әуе дабылы бес сағаттан астам уақыт күшінде болған.

Ұлттық полицияның хабарлауынша, дрон бөлшектері Киевтің бірнеше ауданына құлаған.

Төтенше жағдай қызметінің түнгі есебінде шабуылдың салдарынан өрт шыққаны айтылады. Днепровск ауданында 9 қабатты үйдің жоғарғы бөлігінен өрт шығып, төбесіне дейін жайылған. Бір әйел қаза болған. 27 адам эвакуацияланған. Подольск ауданында да тұрғын үй ғимаратынан өрт шыққан.

"РБК-Украина" сайтының жазуынша, түнде Ресей әскері Киев облысына да шабуылдаған. Бірнеше ауданда үйлер мен көліктер бүлінген. Билік екі адамның зардап шеккенін хабарлады.

Украина қарулы күштерінің мәліметінше, жексенбіге қараған түні Украинаға 147 ирандық "шахед" дроны және дрон-имитаторлармен шабуыл жасалған. Нәтижесінде Киев, Харьков, Сумы, Чернигов, Одесса және Донецк облыстары зардап шеккен.

Ресей әскері атқылауларға түсініктеме берген жоқ. Мәскеу Украинаның азаматтық нысандарын атқылағанын соғыс басталғалы бері мойындамай келеді.

Түркияда Стамбұл мэрінің ұсталуына қарсы наразылық тоқтамай тұр. 22 наурыз, сенбі күні полиция тағы да 323 адамды ұстады. Полиция наразыларға жас ағызатын газ бен су шашты деп жазды “Неміс толқыны” сайты.

Ұсталғандар санын Түркия ішкі істер министрі Әли Ерлікай X желісінде хабарлаған. Наразылар Стамбұл, Анкара, Измир, Адан, Анталья, Чанаккале, Ескішаһар, Конья және Едірнеде ұсталған.

Министрдің сөзінше, Стамбұлдың Сарачане ауданында біреулер полицейге қышқыл шашып, шабуылдаған.

Ақпарат құралдары полицияның демонстранттарға жас ағызатын газ бен су шашқанын жазды. Кейбір наразылар полицияның өздерін резеңке оқпен атқанын хабарлады.

Стамбұл мэрі Экрем Имамоғлыны сенбі күні шамамен бес сағат тергеген. Мэр “жемқорлыққа қатысты” және “Түркияда тыйым салынған Күрдтердің жұмысшылар партиясын қолдады” деген айыптарды жоққа шығарған. “Неміс толқынының” жазуынша, бұдан кейін оның соты өткен. Прокуратура Имамоғлы мен іс бойынша күдікке ілінген тағы ондаған адамды қамауды сұраған. Жексенбі күні таңертең сот Имамоғлыны қамау туралы шешім шығарды.

Сот өтпей тұрып, билік ғимаратқа баратын жолдардың бәрін жауып, жақын маңдағы метро станцияларын бекіткен. Жүздеген полиция және ондаған су шашатын техника жұмылдырылған. Соған қарамастан жүздеген адам сот алдына жиналған.

Қазақстанның Стамбұлдағы бас консулдығы Түркияда жүрген қазақстандықтарға мәлімдеме жасады

“Қалыптасқан жағдайға байланысты халық көп жиналатын орындарға бармауға, шерулер мен митингілерге қатыспауға, қауіпсіздік ережелерін сақтауға, қырағылық пен сақтыққа, жаңалықтарды қадағалап, биліктің ұсыныстарын орындауға, Қазақстанның Түркиядағы дипломатиялық өкілдіктерімен байланыста болуға шақырамыз” деп жазылған ресми хабарламада.

деп жазылған ресми хабарламада.

• Экрем Имамоғлыны полиция 19 наурызда ұстап әкеткен. Оған жемқорлық және қылмыстық ұйымға жетекшілік ету бабы бойынша айып тағылған. Anadolu агенттігінің жазуынша, саясаткерге қатысты терроризм ісі бойынша тергеу жүріп жатыр. Анкара істің саяси астары барын жоққа шығарады.
• 2028 жылғы президент сайлауына оппозиция атынан Экрем Имамоғлы қатысады деген ақпарат жарияланған шақта Стамбұл мэрі ұсталып отыр. Еуроодақ Имамоғлының ұсталуын айыптады.

Рим папасы Франциск жексенбі күні ауруханадан шығарылады деп хабарлады сенбі күнгі брифинг кезінде оны емдеген дәрігерлер консилиумына жетекшілік еткен профессор Серхио Альфьери.

88 жастағы католик шіркеуінің басшысы тыныс ауруына шалдығып, ақпан ортасында Джемелли клиникасына түскен еді. Ақпаратқа қарағанда, ол бір сәт өлім аузында болған.

Жексенбі күні Франциск алғаш рет жұрт алдына шықпақ. Өзін аурухананың сыртында күтіп тұрған адамдармен бірге ол аурухананың терезесінен дұға етпекші деп жазды Vatican News. Бұдан соң ол Ватикандағы ресми резиденциясы Санта-Мартаға үйден ем алуға ауыстырылады. Оның айығуына кемінде екі ай керек деп айтылады.

Бішкек соты сенбі күні журналист Қанышай Мамырқұлованы екі айға қамады. Оны ұлттық алауыздық қоздырды деп айыптаған. Сот жабық өтті, оған айыпталушының туыстары да кіргізілмеді деп жазды Азаттықтың Қырғыз қызметі.

Қанышай Мамырқұлова 20 наурызда ұсталған. Милицияның хабарлауынша, Мамырқұлованың қырғыз-тәжік шекарасындағы жағдайға қатысты әлеуметтік желідегі жазбасы тексерілгеннен кейін оған қарсы жаппай тәртіпсіздік бабы бойынша қылмыстық іс қозғалған.

Сенбі күні оның соты өтіп жатқан кезде сот ғимараты сыртында 49 жастағы журналисті қолдау акциясы өткен. Оған шамамен 30 адам қатысқан. Азаттықтың Қырғыз қызметінің жазуынша, Мамырқұлова билікті сынаумен де танылған.

Eurasian Resources Group (ERG) тау-кен өндіруші компаниясының директорлар кеңесінің төрағасы және компания иелерінің бірі, олигарх Александр Машкевич қайтыс болды. Оның жасы 71-те болған. Ақпарат құралдарының жазуынша, кейінгі кезде олигарх ауыр сырқаттанған.

Израильдің азаматы Александр Машкевич құрамына «Қазхром», «Қазақстан аллюминийі», Соколов-Сарыбай тау-кен байыту бірлестігі кіретін ERG компаниясының 20 пайыз акциясына иелік етеді. Дәл осындай үлес Патох Шодиев пен 2021 жылы қайтыс болған Алиджан Ибрагимовтың отбасына тиесілі. ERG компаниясының 40 пайыз акциясы - Қазақстан үкіметінің меншігінде.

Машкевич, Шодиев пен Ибрагимовті "еуразиялық үштік" деп атайды. Олигархтар бұрынғы президент Нұрсұлтан Назарбаевтың адамдары саналған. Үштіктің активінің құрамында «Еуразия қаржылық компаниясы», «Еуразиялық өнеркәсіп компаниясы» және «Еуразиялық өндіріс компаниясы» бар.

2023 жылы қазақстандық Forbes журналы Машкевичті елдегі ең ықпалды кәсіпкерлердің рейтингісінде алтыншы орынға жайғастырған. Одан кейінгі жылы Мащкевич рейтингке енгізілген жоқ.

Eurasian Resources Group 2013 жылы Лондондағы ENRC қоғамдық компаниясының делистингінен кейін құрылған.

Қазақстан аймақтарында полицияның бірнеше белсендіні ұстағаны хабарланды, кейбірі әкімшілік жазаға тартылған.

"Белсенділер экстремист емес" тобының жазуынша, 22 наурызда Оралда полиция белсенді Маруа Ескендірованы ұстап әкеткен. Оған "сот шешімін орындамау" (Әкімшілік кодекстің 669-бабы) бабы бойынша айып тағылған. Айыптың қандай оқиғамен байланысты екені белгісіз. Сот порталында оған шешім шыққаны жазылған, бірақ шешімнің өзін көру мүмкін емес. Шешімді басқан кезде "сіздің тізіміңіз бос тұр" деген жазу шығады. Істі судья Руслан Сейітқалиев қараған. Сенбі күні Азаттық Орал сотына хабарласқанмен жауап ала алмады. Кейін "Белсенділер экстремист емес" тобы оның белсендінің бес тәулікке қамалғанын жазды.

Бір күн бұрын Көкшетауда полиция азаматтық белсенділер Уәлихан Негметов, Марат Жанұзақов және Қуат Мұхамеджановты ұстаған. Ізінше Негметов пен Мұхамеджанов әрқайсысы 6 күнге қамалған.

Сот порталындағы мәліметке қарағанда, Қуат Мұхамеджанов 20 наурызда Facebook желісінде Мұхтар Әблязовтың жазбасына комментарий қалдырған. Ол "Көкшетау жатқандарың жетеді..." деп жазып, 23 наурызда алаңдағы акцияға келуге және қымбатшылықты тоқтатуға шақырып, осылайша "бейбіт жиын өткізу тәртібін бұзған".

Сот отырысы кезінде Қуат Мұхамеджанов өзіне тағылған айыптарды мойындамаған. Ол өзінің Facebook парақшасын алаяқтар бұзып кеткен болуы мүкін екенін жеткізген.

Сот порталындағы мәліметке қарағанда, белсенді Уәлихан Негметовке де жоғарыда айтылғандарға ұқсас айып тағылған. Ол да өзіне тағылған айыптарды мойындамай, аккаунтының қолды болғанын айтқан.

Бұған дейін шетелде тұратын оппозициялық саясаткер Мұхтар Әблязов жақтастарын Наурыз мерекесі күндері ірі қала орталықтарындағы орындарда жинауға шақырған еді.

• Мұхтар Әблязов 1990 жылдардың соңы мен 2000 жылдардың басында Қазақстан үкіметінде лауазымды қызмет атқарып, банк басқарған. Ол ел билігін сынап, саяси партия құрған соң түрме жазасына кесіліп, кейін сол кездегі президент Нұрсұлтан Назарбаевтың кешірімімен босап шыққан. 2009 жылдан бері шетелде тұратын Әблязов Назарбаев пен оның отбасын, қазіргі президент Қасым-Жомарт Тоқаевты үнемі сынайды.
• 2018 жылы қарашада Қазақстан соты Әблязовты "2004 жылы Тұран-Әлем банктің басшысы Ержан Тәтішевті өлтіруге тапсырыс берді" деген айыппен сырттай өмір бойына соттаған.
• 2017 жылы Қазақстан билігі Әблязовты "ақша жымқырды", "қылмыстық топ құрды" деген айыппен 20 жылға бостандығынан айыруға сырттай үкім шығарған.
• Әблязов тағылған айыптарды мойындамайды және "саяси астары бар" деп жоққа шығарады.
• Астана соты Әблязов құрған "Қазақстанның демократиялық таңдауы" қозғалысын "экстремистік ұйым" деп танып, қызметіне тыйым салған. Еуропарламент Қазақстанға қатысты қабылдаған қарарында оны "бейбіт оппозициялық қозғалыс" деп атаған.

Түркия қалаларында Стамбұл мэрі, оппозиция жетекшілерінің бірі Экрем Имамоғлының ұсталуына қарсы наразылық жалғасып жатыр. Тыйымға қарамастан 21 наурызда елдің ірі қалаларында наразылар тағы жиналды. Бір күнде елде 343 адам қамауға алынды деп жазды Түркия ішкі істер министрі Әли Ерлікайға сүйенген "Неміс толқыны" сайты.

"Кеше кешке Стамбұл, Анкара, Измир, Адан, Анталья, Чанаккале, Ескішаһар, Конья және Едірне қалаларында өткен наразылық кезінде 343 күдікті ұсталды" деп жазды шенеунік X желісінде. Оның жазбасына комментарий қалдырған кейбір қолданушылар "Конституцияның 34 бабы бейбіт түрде еркін жиналу мен шеру жасау құқығына кепіл береді. Құрметті министр мырза, Конституция өзгерді ме?" деген сұрақ қойды.

Президент Режеп Ердоған наразылықты "көшедегі террор" және "хаос" деп атады.

dpa агенттігінің мәліметінше, Стамбұлда жұма күні демонстранттар Имамоғлыны босатуды ғана емес, үкіметтің отставкасын да талап еткен. Полиция жас ағызатын газ қолданған, шерушілер жарым түнге дейін тарамаған. Түркия билігі митинг мен шерулерге тыйым салса да, наразылар тоқтаған жоқ деп жазды ақпарат құралдары.

Politico сайтының жазуынша, жуырда Х желісі наразылық туралы хабарлама таратқан түрік белсенділерінің аккаунттарын бұғаттай бастаған. Желі мұны Түркия сотының шешіміне сүйене отырып жасаған тәрізді деп жазды басылым.

Түркия ішкі істер министрі 21 наурызда күштік құрылымдар "қылмысқа арандатқан" 326 адамды анықтағанын, 54 адам ұсталғанын хабарлаған.

Экрем Имамоғлыны полиция 19 наурызда ұстап әкеткен. Оған жемқорлық және қылмыстық ұйымға жетекшілік ету бабы бойынша айып тағылған. Anadolu агенттігінің жазуынша, саясаткерге қатысты терроризм ісі бойынша тергеу жүріп жатыр. Оны Түркияда тыйым салынған Күрд жұмысшылар партиясын қолдады деп айыптаған. Анкара істің саяси астары барын жоққа шығарады.

Экреммен қатар жүзден астам адамды қамауға рұқсат берілген. 2028 жылғы президент сайлауына оппозиция атынан Экрем Имамоғлы қатысады деген ақпарат жарияланған шақта Стамбұл мэрі ұсталып отыр. Еуроодақ Имамоғлының ұсталуын айыптады.

АҚШ-тың арнайы уәкілі Стив Уиткофф Украина билігі президент сайлауын өткізуге келісті деп мәлімдеді. Бұл жөнінде уәкіл журналист Такер Карлсонға берген сұхбатында айтты.

"Иә, [президент сайлауы] өтеді. Олар бұған келісті" деді Уиткофф.

Арнайы уәкілдің сөзінше, Ресейдің Украинаға қарсы соғысындағы ең үлкен мәселе – Қырым аннексиясы мен Ресей әскерінің Украинаның Донецк, Луганск, Запорожье, Херсон облыстарын бақылауға алуы.

"Бұл аумақтарда халықтың басым бөлігі орыс тілінде сөйлейді және онда референдумдар өткен. Халықтың басым бөлігі Ресей қоластында болғысы келетінін айтқан. Менің пікірімше, соғыстағы негізгі сәттердің бірі осы. Бірінші кезекте осы нәрсені реттеу керек" деді Уиткофф.

"Мәселе әлем ол аумақтарды Ресей жері деп мойындай ма? Егер мұны Зеленский мойындаса, онда саяси тұрғыда аман қала ма? Бұл соғыстағы басты мәселе" деді Трамптың арнайы уәкілі.

Киев Ресей басып алған жерлерді Ресей жері деп танымайтынын бірнеше рет мәлімдеген.

Украина жағы Уиткоффтың мәлімдемесіне түсініктеме берген жоқ.

Украинада президент сайлауы 2024 жылдың мамыр айында өтуі керек болған, бірақ Украина заңы соғыс жағдайында сайлау өткізуге тыйым салады. Қазіргі әскери жағдай 9 мамырға дейін күшінде.

Украинада президент сайлауын өткізу идеясы Владимир Зеленскийді «заңсыз» деп атайтын Кремльге тиесілі. Зеленскийдің өзі Украина НАТО-ға қабылданған жағдайда ғана соғыс аяқталмай тұрып отставкаға кететінін айтқан.

Атырау әуежайында 18 наурызда ұсталған грузин саясаткері, Аджария автономды республикасы үкіметінің бұрынғы жетекшісі, "Бірыңғай ұлттық қозғалыс" партиясының мүшесі Леван Варшаломидзе босатылды. Ол Қазақстан аумағынан кеткен. Бұл жөнінде "Бірыңғай ұлттық қозғалыс" партиясы жетекшілерінің бірі Элгуджа Багратиониге сүйенген грузин ақпарат құралдары жазды.

Партия өкілінің сөзінше, Варшаломидзе 18 наурызда Атырауға жұмыс бабымен бірнеше күнге барып, Ресейде қозғалған қылмыстық іс негізінде ұсталған. Ақпаратқа қарағанда, Ресей жағы грузин саясаткеріне Украинаның үкімет құрылымдарымен жұмыс істегені үшін кінә артқан.

Багратиони оқиғаны "жаңсақтық" деп атады.

"Оған Ресей халықаралық іздеу жариялағанын айтып, қалалық полиция бөліміне апарып, түні бойы тергеген. Сонымен бірге тақырыптық зерттеу жүргізілген... Қазақ жағы бұған саяси қуғындау себеп болғанын анықтаған, осылайша 19 наурыз күні таңертең босатылды" деді Багратиони.

Оның сөзінше, қазір Варшаломидзе Амстердамда.

Варшаломидзе – Грузияның экс-президенті Михаил Саакашвилидің жақын серіктерінің бірі.