Белгісіз біреулер қазақстандық тәуелсіз журналистердің телефондарын жалған жарнамамен хабарландыру сайттарына салып, кейбірінің атынан мейрамханаларға жалған тапсырыс берген. Осындай жайттарға шағымданған бірқатар журналистер қысымның жаңа түрі пайда болғанын жазды. "Әділ сөз" баспасөз қорғау ұйымы мәлімдеме таратты.

12-13 наурызда бірқатар журналистер әлеуметтік желідегі парақшаларында телефондарына жаппай қоңыраулар түсе бастағанына шағымданды. Ізінше олардың телефондары жалған жарнамамен OLX.kz сайтына қойылғаны анықталған.

"Ит-мысық немесе арзан бағамен техника сататындығы жөнінде" жалған жарнамаларға журналистердің нөмірлері жазылған. Хабарландыруды көрген қолданушылар оларға жаппай хабарласа бастаған.

Осындай "шабуылға" тап болған Prodengi.kz сайтының редакторы Ирина Ледовских 50-ден астам нөмірді бұғаттауға тура келгенін жазды.

Журналист Данияр Молдабеков те осындай "шабуылға ұшырап" 5-10 минут сайын телефонына қоңыраулар түскенін жазды. Оның нөмірін таксистердің чаттарына да салып қойған.

Осындай "шабуылға" сонымен бірге журналистер Ирина Севостьянова (Астана), Татьяна Панченко (Forbes.kz), Юлия Козлова, Назира Дәрімбет ұшыраған.

"Әділ сөз" баспасөз қорғау ұйымының айтуынша, OLX сайты хабарландыруларды өшіргенмен жаңалары жылдам пайда болған. Журналистер платформаның өзіне хабарласумен тырысқанмен жүйелері уақытында реакция білдірмеген.

Ақпан айында журналист Вадим Борейко да белгісіз біреулердің өзінің атынан мейрамханаларға тапсырыс беріп, банк қосымшасына квитанция түскенін жазған еді.

"Сейсенбінің кешінен бері жеті мекемеден осы тәрізді 15 квитанцияны кері қайтардым... Бірнеше нөмірге хабарласқан кезде бұлар подъезде күтіп тұрған курьерлер болып шықты" деп жазды Борейко.

Ол бұл тәуелсіз журналистерге қарсы бағытталған ірі қысым кампаниясының бір бөлігі деп болжаған. Ол сонымен бірге кейінгі жылдары минут сайын шетелдік нөмірлерден қоңыраулар түскен кездер болғанын да айтып өтті.

Адам құқығын қорғау бюросы 14 наурыз күнгі хабарламасында осы жайттарға тоқтала келе "бұл баспасөзге қысымның жаңа түрі ме?" деген сауал тастайды.

"Әділ сөз" сөз бостандығын қорғау халықаралық қоры журналистердің Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 158-бабы – журналистің заңды кәсіби қызметіне кедергі келтіру бойынша құқық қорғау органдарына арыз беру арқылы да өз құқықтарын қорғай алатынын еске салады" деп жазылған "Әділ сөз" мәлімдемесінде. Ал журналистер мұндай шағымдардың қаралатынына күмәнмен қарайды.

Қазақстанда журналистер кәсіби міндетін атқару барысында жиі кедергілерге ұшырайды. Баспасөз қорғау ұйымдары журналистердің кәсіби қызметіне кедергі жасалғаны туралы шағымдары көп жағдайда тексерілмей қалады дейді.

Халықаралық ұйымдар Қазақстанда баспасөз еркіндігі шектелген деп санайды. "Шекарасыз тілшілер" халықаралық ұйымы әзірлейтін баспасөз индексі рейтингінде Қазақстан 180 елдің ішінде 142-орында тұр. Ал Freedom House ұйымының биылғы "Интернет еркіндігі" есебінде "еркін емес" елдер қатарында қалды.

Батыс Қазақстан облысында қарғын суға байланысты тас жол жабылды.

“Қардың тез еруіне байланысты еріген судың көп мөлшері жолдың үстімен ағып жатыр. Осы себепті Орал-Белес-Переметное тас жолында көліктің барлық түрі үшін қозғалысқа шектеу енгізуге тура келді. Қозғалыс Орал-Саратов тас жолы арқылы жүзеге асырылады” деп жазды БҚО полиция департаментінің ақпаратына сүйенген “Мой город” сайты.

Жүргізушілерге жол жүрген кезде осы ақпаратты ескеріп, сақтық шараларын қатаң сақтауға кеңес берілген.

Бұған дейін "Қазгидромет" Январцево ауылында Жайық өзені бір тәулік ішінде бір сантиметрге көтерілгенін айтқан. Оралда Жайық деңгейі өзгермеген. Облыс аумағында кейбір елді мекендерде жекелеген үйлердің ауласына су кіргені хабарланды.

Бір күн бұрын республикалық штаб отырысында Қазақстанның сегіз аумағында тасқын қаупі бары айтылған. Тасқын қаупі жоғары аймақтарға Шығыс Қазақстан, Қарағанды, Ақмола, Солтүстік Қазақстан, Қостанай, Ақтөбе, Абай және Ұлытау облыстары кіріп отыр. Орташа қауіпті аймақтарға Алматы, Жетісу, Жамбыл, Батыс Қазақстан, Атырау облыстары енген. Мемлекеттік органдарға "су тасқынына жол бермеу үшін тиісті шараларды қабылдау, су тасқыны болуы мүмкін елді мекендерде тиісті топтар мен құралдарды әзірлеу" тапсырылған.

Былтыр Қазақстанда жердің тоңы жібімей жатып күрт еріген қалың қар суы мен арнасынан асқан өзен суы елді мекендерді басып, жұрт үйінен, мал-мүлкінен айырылған еді. 17 облыстың онын су алып, сегіз облыста төтенше жағдай жарияланған.

Украина қарулы күштерінің бас штабының хабарлауынша, қызу шайқас Донецк облысының орталық бөлігінде - Покровск және Торецк бағытында жүріп жатыр. Кейінгі айларда орыс әскері осы облыста украин қорғанысының өзегі саналатын аумақты басып алуға тырысып жатыр.

Ресейлік әскери блогерлер осы аудандарда ауыр шайқастар жүріп жатқанын, Украина күштері орыс әскерінің жылжуын тежеп, тойтарыс беріп жатқанын жазды. Майдандағы ахуалды саралап отырған украиналық DeepState жобасы Ресей әскері Донецк облыының батысындағы Новоселка ауданында ілгерілегенін жазды.

Ал Ресейдің Курск облысында орыс әскері украин күштерін тынбастан атқылап, оларды Ресей аумағынан біржолата тықсыруға күш салып жатыр. Бір күн бұрын Ресей қорғаныс министрлігі былтыр тамыздан бері украин күштерінің бақылауында болған Суджа қаласын қайтарғанын ресми түрде мәлімдеді. Алайда DeepState-тің тұжырымдауынша, қаланың солтүстік және батыс аумақтарында шайқас әлі жүріп жатыр. Ресейлік дереккөздер де “тазарту жалғасып жатқанын”, орыс күштері Украинаның Сумы облысына да жылжуы мүмкін екенін жазды.

Ресей әскері Курск облысындағы украин күштерін жарақтандырып отырған негізгі бағытты бітеу үшін Суджаның батысындағы Украинаның шекарадағы аудандарына біраз уақыт бұрын шабуылдай бастаған. Осының салдарынан украин күштері шегіне бастаған.

DeepState -тің мәліметінше, орыс күштері Украинаның шекарадағы Басовка ауылына қарай жаяу және квадроциклдармен кірмек болған, бірақ шабуылға тойтарыс берілген. Алайда Ресейдің бұл аумақта көп жаяу әскерін шоғырландыруы жағдайды қиындатып отыр.

Украина әскері Ресейдің Курск облысына шабуылды 2024 жылы тамызда бастаған. Олар Суджа мен шекарадағы өзге де елді мекендерді бақылауға алған еді. Киевтің айтуынша, Курск операциясы алдағы уақытта украин жерін қайтару бойынша алдағы келіссөздерде көмектесуі мүмкін, ол Ресей әскерінің назарын Украина шығысындағы шабуылдардан басқа жаққа бұруға итермелейді деп те айтқан.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Путин Украина әскерінің операциясынан бері алғаш рет Курск облысына барды

2025 жылдың 16 қаңтарында Украинаның бас прокуратурасы Қазақстанға журналист Айдос Садықовтың қазасына қатысты іс бойынша халықаралық құқықтық көмек көрсету туралы сұрау салған, бірақ әлі күнге дейін жауап алмаған. Бұл жөнінде Киев қалалық прокуатурасының ресми жауабына сүйенген "Власть" сайты жазды.

"Осы мақсатта [күдіктілердің тұрған жері мен қамауға алынған жерін анықтау үшін – ред.] 16.01.2025 жылы бас прокуратура Киев қалалық ұлттық полицияның бас басқармасының тергеу басқармасының Қазақстанның құзыретті органына қылмыстық өндіріс бойынша халықаралық-құқықтық көмек көрсету туралы сұрау хатын жіберген. Қазақстан Республикасының құзыретті органынан жауап келген жоқ" деп жазылған Киев прокуратурасының ресми жауабында.

Былтыр 18 маусымда қазақстандық оппозициялық блогер, журналист, "Бәсе" YouTube-арнасының авторы Айдос Садықовты Киевтегі үйінің маңында атып кеткен. Басына оқ тиіп, ауыр жараланған белсенді 2 шілдеде ауруханада көз жұмды. Сол кезде Украина бас прокуратурасы Садықовтың қазасына қазақстандық Алтай Жақанбаев пен Мейрам Қаратаевты күдікті ретінде атаған. Кейін Қазақстан билігі Жақанбаев елге оралып, өз еркімен берілді деп хабарлаған.

Киев прокуратурасының хабарлауынша, тергеу соты күдіктілер Мейрам Қаратаев пен Алтай Жақанбаевты қамау туралы қаулы шығарған. Оларға Интерпол арқылы халықаралық іздеу жарияланған.

Украинаның құзырлы органдары аталған іс бойынша Қазақстаннан алғаш рет көмек сұрап отырған жоқ. Былтыр Азаттық Украина бас прокуратурасының Азаттыққа жіберген ресми жауабына сүйене отырып, Қазақстан жағының күдіктінің бірін Украинаға беруден бас тартқанын жазған. Астана күдікті Қазақстан азаматы екенін алға тартқан.

Былтыр шілдеде Қазақстан бас прокуратурасы Азаттыққа "қазіргі кезде тиісті тергеу амалдары жүріп жатыр, Украинаның уәкілетті органдарына құқықтық көмек көрсету жөнінде өтініш хат та жолданды" деп мәлімдеген. Одан бері қазақстандық күштік құрылым өкілдерінің іс материалдарын алғаны-алмағаны белгісіз.

Биыл ақпанда Қазақстан бас прокуратурасы "Власть" сайтына бұл іс бойынша сұрақтарға жауап беруден бас тартқан.

Журналист, белсенді Айдос Садықов пен әйелі Наталья Садықова Қазақстаннан кетіп, Украинадан босқын мәртебесін алған. Ерлі-зайыпты Киевте жүріп "Бәсе" YouTube-арнасын ашып, Қазақстан билігін ашық сынайтын видеолар жариялап жүрген. Қазақстан ерлі-зайыпты Наталья және Айдос Садықовтарға іздеу жариялаған еді.

Былтыр Наталья Садықова күйеуінің қазасына Қазақстан билігін айыптап, қастандық "Тоқаевтың арында" деп мәлімдеген. Астана қастандықтың артында Қазақстан билігі тұр деген айыптауды жоққа шығарған. Қазақстанның тиісті органдары аталған іс бойынша мәліметті өте сирек береді.

Азаттық ашық дереккөздерден күдіктілерге тиесілі деген нөмірлерді тауып, ол нөмірлер өзге адамдардың телефондарында "арнайы жасақ", "собр", "капитан", "снайпер" немесе "Алтай Сырбар КНБ", "Алтай КНБ" деген қосымша ақпаратпен сақталғанын анықтаған еді. ҰҚК Азаттыққа Қаратаев пен Жақанбаев ҰҚК құрамында жұмыс істемейтінін, одан басқа ақпарат бере алмайтынын мәлімдеген.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Қазақстан журналистерінің жұмбақ қазасы: жаңа тарихтағы қаралы парақтар

Украинада атысты тоқтату туралы ұсынысқа бейсенбі күні алғаш рет пікір білдірген Ресей президенті Владимир Путин Ресей ұсынысты қолдайды, бірақ "нюанстары бар" деді.

"Біз әскери қимылды тоқтату туралы ұсыныстармен келісеміз, бірақ ол ұзақ мерзімді бейбітшілікке әкелетін және дағдарыстың негізгі себептерін жоюға бағытталған ұсыныстар болуы керек" деді Путин Беларусьтің авторитар басшысы Александр Лукашенкомен келіссөздің қорытындысына арналған баспасөз жиыны кезінде

Ол сонымен бірге Курск облысындағы украин әскері қоршауда қалғанын айтып, іс жүзінде олардың берілуін талап етті және үзіліс кезінде Украина әскеріне қару-жарақ жеткізу тыйылуы керек деді.

Путин бейбітшілік мәселесіне дайындық үшін келіссөз керегін, алдағы уақытта Трамппен де сөйлесуі мүмкін екенін меңзеді.

Путин өз сөзінде Трампқа келіссөзге қатысқаны үшін алғыс айтты. Оның сөзінше, мемлекет басшыларының "шаруалары онсыз да бастан асып жатады", алайда АҚШ президенті Қытай, Үндістан, Оңтүстік Африка басшылары тәрізді бейбітшілікке қол жеткізу мақсатында "игілікті миссияға" қатысып жатыр.

Бейсенбі күні Путиннің пікіріне реакция білдірген АҚШ президенті Дональд Трамп Ресей басшысының сөзін "көп үміт сыйлайтын, бірақ толық емес" мәлімдеме деп атады.

Трамптың сөзінше, Ресеймен келіссөз кезінде Ресей бақылауында қалған Украина жері де талқыланып жатыр.

Украина президенті Владимир Зеленский бейсенбі күні кешкі мәлімдемесінде Путиннің сөзін манипулация деп атады. "Путин жиі осылай істейді - тіке "жоқ" деп айтпайды, бірақ бәрін созады" деді ол.

Мәскеу Украинамен бейбітшілік уақытша болғанын қаламайды деді бейсенбі күні Ресей басшысы Владимир Путиннің көмекшісі Юрий Ушаков. Ол Ресейдің мемлекеттік "Россия-1" телеарнасына түсініктеме берген.

"Біздің мақсатымыз – еліміздің заңды мүдделерін ескере отырып, ұзақ мерзімді бейбіт реттеуге қол жеткізу" деді Ушаков.

Ресей осылайша Сауд Арабиясындағы Америка мен Украина делегацияларының келіссөзінен кейін екі күннен соң атысты тоқтату туралы ұсынысқа реакция білдірді.

"России-1" телеарнасына берген сұхбатында Юрий Ушаков сонымен бірге Вашингтон Украинадағы жағдайды реттеу мәселесі бойынша Ресей ұстанымына түсіністікпен қарайтындығына үміттенеді және атысты тоқтату мәселесін қарастырған кезде бұл ұстанымы ескеріледі деп сенетінін жеткізді.

Бұған дейін Reuters агенттігі Ресей жағының АҚШ-қа өз талаптарын тапсырғанын жазған еді. Дереккөздердің айтуынша, ресейлік ұсыныстардың бұған дейін Мәскеу айтқан талаптардан айырмашылығы жоқ. Олардың арасында Украинаның НАТО-ға ұмтылмауы, Ресей басып алған Украина жерін “орыс жері” деп тану, Украинада шетел әскерін орналастырмау сияқты шарттар бар.

Бейсенбі күні Путиннің көмекшісі Ушаков АҚШ президенті Дональд Трамптың арнайы өкілі Стив Уиткоффтың 13 наурызда Мәскеуге барғаны туралы ақпаратқа түсініктеме бермеді. «Біз мұндай кездесулерді жабық өткізуге келістік», - деді Ушаков. Ол сонымен бірге АҚШ-тың Ресеймен келіссөздерде делдал анықталғанын және бұл Уиткофф емес екенін айтты.

• АҚШ мемлекеттік хатшысы Марко Рубио Кремль келіскен жағдайда атысты тоқтату туралы келісімге бірнеше күн ішінде қол қойылуы мүмкін екенін айтқан. Вашингтон “Үлкен жетіліктің” басқа елдерімен бейбіт келіссөз кезінде өзара әрекеттесуге ниет білдірген. Бұл топқа АҚШ-тың өзінен бөлек, Ұлыбритания, Германия, Италия, Канада, Франция және Жапония кірмек. Олардың барлығы Ресей басқыншылығы кезінде Украинаны қолдаған.

Ресей қорғаныс министрлігі былтыр тамыздан бері Украина күштерінің бақылауында болған Курск облысындағы Суджа қаласын қайтарғанын ресми түрде мәлімдеді.

Ведомство хабарламасында "Север" әскери тобының бөлімшелері Меловой және Подол елді мекендерін де бақылауға алғанын жазған.

Жуырда Ресейдің әскери арналары Суджа қаласының орталығында орыс әскері жүргені көрінетін суреттер мен видеолар жариялаған. Сәрсенбі күні кешке Ресей басшысы Владимир Путин Курск облысындағы командалық штабқа барғаны белгілі болды.

Суджа жөнінде ақпаратқа қатысты түсініктеме берген Украина президенті Владимир Зеленский "Украинаның әскери қолбасшылығы жауынгерлеріміздің өмірін барынша сақтап қалу үшін не істеу керек болса, соны істейді" деді. Украина қарулы күштерінің бас қолбасшысы Александр Сырский украин әскері "Курск облысында қорғаныс шебін қанша ұстау керек болса, сонша ұстайды" деп мәлімдеді.

Курск облысында Ресей әскерінің шабуылы жөнінде хабарды блогерлер мен ақпарат құралдары өткен жұмада айта бастаған. Украин әскеріне қоршауда қалу қаупі төнгені де хабарланған.

Украина әскері Курск облысына шабуылды 2024 жылы тамызда бастаған. Олар Суджа мен шекарадағы өзге де елді мекендерді бақылауға алған еді. Киевтің айтуынша, Курск операциясы алдағы уақытта украин жерін қайтару бойынша алдағы келіссөздерде көмектесуі мүмкін, ол Ресей әскерінің назарын Украина шығысындағы шабуылдардан басқа жаққа бұруға итермелейді деп те айтқан.

АҚШ-тың Қазақстандағы елшілігі АҚШ мемлекеттік хатшысы Марко Рубио мен Қазақстан сыртқы істер министрі Мұрат Нұртілеудің телефон арқылы әңгімелескенін хабарлады.

Онда АҚШ Қазақстанның тәуелсіздігіне, егемендігіне және аумақтық тұтастығына, сонымен бірге, екіжақты қарым-қатынасты нығайтуға деген берік ұстанымы жөнінде айтылады.

Бұған қоса, Рубио мен Нұртілеу АҚШ пен Қазақстан арасындағы кеңейтілген стратегиялық серіктестікке ерекше тоқталып, Қазақстанның экономикалық әртараптандыру және ашықтыққа деген ұмтылысын атап өткен.

"АҚШ Қазақстанмен энергетика, телекоммуникация және маңызды минерал салаларындағы экономикалық байланысты әрі қарай да тереңдетуді асыға күтеді" деп жазылған хабарламада.

Нұртілеу мен Рубионың телефон әңгімесі туралы Қазақстанның сыртқы істер министрлігі таратқан хабарламада маңызды минералдар туралы айтылмайды. Бұған алғашқылардың бірі болып BES.media назар аударады.

Қазақстан сыртқы істер министрлігінің хабарлауынша, екі елдің бас дипломаттары “саяси диалог пен экономикалық байланыстарды нығайтуға ерекше назар аудара отырып, кеңейтілген стратегиялық серіктестіктің қазіргі жай-күйі мен даму перспективаларын” талқылаған. Хабарламада сонымен бірге “жаһандық қауіпсіздік пен өңірлік тұрақтылықты қоса алғанда бірқатар маңызды халықаралық мәселелер бойынша пікір алмасу болды” деп жазылған, бірақ нақты қандай мәселе екені айтылмаған.

Қытаймен сауда соғысы жағдайында АҚШ балама маңызды минерал көздерін іздеп жатыр. Былтыр Қытай әскери мақсатта кеңінен қолданылатын галий, германий және сүрмені АҚШ-қа экспорттауға тыйым салған.

Бішкекте Қырғызстан және Тәжікстан басшылары Садыр Жапаров пен Эмомали Рахмонов мемлекеттік шекара туралы келісімге қол қойды.

Құжатқа қол қоярдың алдында тараптар саяси, экономикалық салада екіжақты қарым-қатынасты талқылап, сонымен бірге білім, мәдениет саласындағы ынтымақтастықты сөз еткен.

Енді мемлекеттік шекара туралы келісімді екі елдің парламенті бекітуі керек. Одан кейін президенттер қол қойғаннан кейін заң күшіне енеді.

Қырғыз-тәжік шекарасының ұзындығы 1 мың 6,84 шақырым. 519,9 шақырымы 2011 жылға дейін анықталып қойған. Ал 486,94 шақырымы кейінгі үш жылда анықталған.

Шекара нақтыланбағандықтан мұнда су, жер, жол және жайылым бойынша дау болып, кикілжіңге ұласқан жағдайлар жиі болған. Ең үлкен қақтығыстар 2021 жылғы сәуір-мамыр айларында және 2022 жылғы қыркүйекте болған.

Түркістан қаласында «Ямми Маки» дәмханасынан пицца, суши, чикен тағамын сатып алып, уланғандар саны 57 адамға жетті. Олардың 28-і - кәмелет жасқа толмаған балалар. Полиция қаулысымен аталған дәмхана жабылып, қылмыстық іс қозғалды.

Түркістан облыстық санитарлық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің мәліметінше, улану дерегімен 57 адам ауруханаға жеткізілген. Олардың 49-ы - Түркістан қаласының тұрғындары. Уланғандардың 28-і - 18 жасқа толмаған бала, біреуі жүкті әйел.

Ресми ақпаратқа қарағанда, уланғандардың бәрі Түркістан қаласындағы «Ямма Маки» дәмханасынан пицца, суши, чикен тағамын үйіне тапсырыспен алып, тамақтанған. Көп өтпей олардың іші өтіп, құсып, басы айналып, көзі кіртиіп, аяқ-қолы мұздап, ерні көгерген. Барлығы жедел жәрдеммен ауруханаға жеткізілген.

«Микробиологиялық зерттеуге биоматериалдар алынды» деп жазылған департамент хабарламасында.

Облыстық денсаулық сақтау басқармасы 57 адамның 22-сі ауруханаға жатқызылғанын, қалғаны амбулаториялық ем алу үшін үйіне жіберілгенін хабарлады. Ауруханада ем алып жатқандардың бесеуі - балалар. Жан сақтау бөліміне жатқызылған үш адам жалпы бөлімге ауыстырылған.

Түркістан облыстық полиция департаменті оқиғаға байланысты «Санитария қағидалары немесе гигиеналық нормативтерді бұзу» бабымен (304-бап) қылмыстық іс қозғады.

Полиция мен санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті тергеп-тексеру кезінде дәмхананың ашылуы туралы хабар берілмегені және өндірістік бақылау бағдарламасы мен кей қызметкерлердің медициналық кітапшасының жоқ екенін анықтаған. Дәмхана полиция қаулысымен жабылған деп айтылады.

Наурыз бен сәуір айларында болжам бойынша, ауа райы жылынып, мол жауын-шашын түспек. Бұл тасқын қаупін зорайтып отыр. Премьер-министрдің сайтындағы мәліметке қарағанда, су тасқыны қаупі жоғары аймақтарға Шығыс Қазақстан, Қарағанды, Ақмола, Солтүстік Қазақстан, Қостанай, Ақтөбе, Абай және Ұлытау облыстары кіріп отыр. Бұл тұрғыда орташа қауіпті аймақтарға Алматы, Жетісу, Жамбыл, Батыс Қазақстан, Атырау облыстары енген.

Ресми ақпаратқа қарағанда, бейсенбі күні республикалық штабтың отырысында премьер-министр Олжас Бектенов мемлекеттік органдарға "су тасқынына жол бермеу үшін тиісті шараларды қабылдауды, су тасқыны болуы мүмкін елді мекендерде тиісті топтар мен құралдарды әзірлеуді" тапсырған. 13 наурыздағы жағдай бойынша елдің 67% қар басып жатыр. Елдің солтүстік-батысында, солтүстік-шығысында және орталығында тоң әлі де қалың екені айтылады.

"Аймақтардың дайындығы жоғары деңгейде болуы керек. Әкімдіктер елді мекендерді тасқын судан қорғау үшін кешенді шаралар қабылдауы тиіс. Олардың айналасын топырақ үйінділерімен бекітіп, бірінші кезекте сырттан келетін суды бөгеу керек. Су өткізу құрылыстары, көпірлер мен тюбингтер қатып қалған мұз бен қоқыстардан тазартылып, қарғын суды өткізіп жіберуге дайын болуы тиіс. Өзен арналарын тазартып, бекіту қажет. Дала өзендерінің бітелуге айналған жерлерін кеңейту керек. Су басу қаупі жоғары елді мекендерде күштер мен құралдарды, оның ішінде тиісті техниканы дайындау қажет. Эвакуация орындарын анықтаңыздар. Олар тіршілікке қажетті барлық құралдармен жабдықталуға тиіс" деді премьер-министр Олжас Бектенов жиын кезінде.

Былтыр Қазақстанда жердің тоңы жібімей жатып күрт еріген қалың қар суы мен арнасынан асқан өзен суы елді мекендерді басып, жұрт үйінен, мал-мүлкінен айырылған. 17 облыстың онын су алып, сегіз облыста төтенше жағдай жарияланған.

2024 жылы сәуірде төтенше жағдайлар министрлігі Атырау облысы Құлсары қаласында тасқыннан төрт адам опат болғанын мәлімдеген. Бұдан бөлек, Ақтөбе өңірінде еріген қар суына батып мерт болған екі баланың ажалына "тасқынның қатысы жоқ" деді жергілікті билік. Ал Абай облысында өзен тасып жатқанда төрт адам хабарсыз кетті.

БҰҰ былтыр көктемде Құлсарыда болған апаттың салдарын азайтуға болар еді деп жазған. Су тасқынынан кейін Құлсарыға жақын маңнан өтетін Жем өзенінің жоғарғы жағында бірде-бір гидропост жоқ екені белгілі болды.

АҚШ президенті Дональд Трамп егер Мәскеу Украинамен келісімге келуден бас тартса, АҚШ Ресей үшін “салдары ауыр болатын” қадамдарға баруы мүмкін.

Осы апта басында Киев атысты тоқтату туралы Американың жоспарын қолдағаннан кейін сәрсенбі күні президент Трамп Ресейге қатысты қатаң мәлімдеме жасады.

“Қаржылық тұрғыда Ресей үшін салдары ауыр болатын амал-әрекеттерді жасай аламыз, оның жойқын әсері болмақ” деді Дональд Трамп.

Бұл мәлімдемесін Трамп Ирландия премьер-министрі Михол Мартинмен кездесу кезінде айтты. “Украинамен бітім жасауға көндіру үшін Владимир Путинге қысым жасауға дайынсыз ба?” деген сұраққа “иә, біз жасай аламыз. Бірақ бұған қажеттілік болмайды деп үміттенеміз” деді.

Сейсенбі күні Сауд Арабиясының Джидда қаласында америкалық және украиналық делегациялар арасында келіссөз жүріп, Киев Мәскеумен 30 күндік атысты тоқтатуға келіскен еді.

Ақ үйдің хабарлауынша, президент Трамптың арнайы уәкілі Стив Уиткофф осы аптада ұсыныстарды талқылау үшін Мәскеуге бармақ. АҚШ мемлекеттік хатшысы Марко Рубионың сөзінше, АҚШ Кремльдің Америка-Украина келісіміне реакциясына қарап, оның ниет-жоспарын бағаламақ.

“Егер олардың жауабы оң болса, ілгерілеушілікке қол жеткізгендігімізді білеміз және бейбітшілік орнатуға шынайы мүмкіндік пайда болады. Егер жоқ десе, олардың ниеті білінеді” деді Рубио.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Украина Ресеймен атысты 30 күнге тоқтатуға дайын екенін мәлімдеді

Ресей басшысы Владимир Путин Украина әскерінің операциясынан бері алғаш рет Курск облысына барды.

Курск облысындағы командалық штабтардың біріне барған ол Ресей қарулы күштері бас штабының жетекшісі Валерий Герасимов және аймақтағы әскери басшылармен жиналыс өткізді.

Айырықша белгісі жоқ әскери камуфляж киген Путиннің видеосын кремльшіл әскери арналар таратты.

Жиналыстан түсірілген видеожазбаларды қарап шыққан блогерлер оның сапасы нашар екенін атап өтеді: видео көп жерден қысқартылған, ал Герасимов пен Путиннің сөзі олардың еріндерінің қимылымен сәйкес келмейді. «Кремль мұны жариялауға асыққанға ұқсайды», - деп жазады Faridaily телеграм каналы.

Ресейлік арналардың хабарлауынша, жиналыс кезінде Герасимов украин күштерінің Курск облысына басып кіру талпынысы іске аспағанын, қазір орыс әскері украин күштері былтыр бақылауға алған облыс аумағының 86% иелік етіп отырғанын айтты.

Путин әскер алдында қысқа уақыт аралығында "қарсылас жақты жеңіп, Украинамен шекара аумағында қауіпсіздік аймағын құру міндеті тұрғанын" жеткізген. Ол Курск облысындағы әскери қимылдарға қатысқан бөлімдерге және еріктілер жасақтарына, оның ішінде шешендердің "Ахмат" жасағына алғыс білдірген.

Ол Ресей аумағындағы украин әскеріне террорист ретінде қарап, оларды тиісті баптар бойынша соттау қажеттігін атап өткен. Ол Украина жағында соғысып жатқан шетел жалдамалыларына әскери тұтқындармен қарым-қатынас туралы Женева конвенциясының қатысы жоғын айтқан.

Кейінгі күндері Ресей әскерінің Курск облысында біраз аумақты украин күштерінен қайтарғаны жөнінде ақпарат шығып жатыр. Ресейдің әскери арналары Курск облысы Суджа қаласының орталығында Ресей әскері жүргені көрінетін видео-суреттер жариялады.

Украина әскері Курск облысына шабуылды 2024 жылы тамызда бастаған. Киевтің айтуынша, Курск операциясы алдағы уақытта украин жерін қайтару бойынша алдағы келіссөздерде көмектесуі мүмкін, ол Ресей әскерінің назарын Украина шығысындағы шабуылдардан басқа жаққа бұруға итермелейді деп те айтқан.

Ресейлік әскери арналар Курск облысы Суджа қаласының орталығында орыс әскері жүргені көрінетін суреттер мен видеолар жариялады. Былтыр тамыз айының ортасында бұл елді мекен Украина күштерінің қолында болған.

Видеолардың бірінде плитка төселген алаңда камуфляж киген жеті адам Ресей, әуе-десант күштері, Ресей империясы және ЧВК "Вагнердің" туларын ұстап тұрғаны көрінеді.

"Агентство" телеграм-арнасының жазуынша, мұндай бедері бар плитка Суджа әкімшілігі ғимаратының маңында бар.

Суреттің қашан түсірілгенін анықтау мүмкін емес. Суджаның қанша аумағы Ресейдің бақылауына өткені де де белгісіз. "Агентство" телеграм-арнасы Украина әскері жақын арада Курск облысынан кетуі мүмкін деп айтқан әскери сарапшы Ян Матвеевтің пікірін келтіреді.

Майдандағы жағдайды бақылап келе жатқан америкалық Соғысты зерттеу институты (ISW) және украиналық DeepState жобасының кейінгі мәліметі бойынша, Суджаның батыс бөлігі Украина әскерінің қолында. Ал қаланың шығыс бөлігі кешеден бері "сұр аймаққа" енген. Black Bird Group тобы сарапшыларының мәліметінше, Ресей әскері қаланың шамамен жартысынан астамын бақылауға алған.

Курск облысында Ресей әскерінің шабуылы жөнінде блогерлер мен ақпарат құралдары өткен жұмада хабарлаған. Сол кезде украин әскерінің қоршауда қалуы мүмкін екені айтылған. Conflict Intelligence Team зерттеу тобының өкілі "Агентство" басылымына болып жатқан оқиғаларға қарап, украин әскері Курск облысынан біртіндеп кетіп жатқан сияқты әсер қалдырады деген.

• Украина әскері Курск облысына шабуылды 2024 жылы тамызда бастаған. Киевтің айтуынша, Курск операциясы алдағы уақытта украин жерін қайтару бойынша алдағы келіссөздерде көмектесуі мүмкін, ол Ресей әскерінің назарын Украина шығысындағы шабуылдардан басқа жаққа бұруға итермелейді деп те айтқан.

Киев пен Вашингтон Сауд Арабиясының Джидда қаласында тұрақты бейбітшілікті қалпына келтіру бойынша қадамдар жасады деп жазылған Украина президентінің сайтында жарияланған қорытынды мәлімдемеде. Келіссөз тоғыз сағатқа созылған.

Онда Киев Американың көмегін, оның ішінде барлау ақпараттарымен алмасуды да қайта қалпына келтіру мақсатында Ресеймен 30 күндік атысты тоқтатуға келіскені жазылған. Украина президенті Владимир Зеленский атысты тоқтату ұсынысы әуе мен теңізге ғана емес, тұтас майдан шебіне қатысты екенін айтты.

Тараптар сонымен бірге қысқа уақыт аралығында сирек металл бойынша да келісімді бекітуге келіскен.

Делегация келіссөз тобын жасақтап, Украинаның қауіпсіздігін қамтамасыз ететін тұрақты бейбітшілікті орнату бойынша келіссөзді дереу бастауға келіскен.

"АҚШ Ресейге ұсынысқа келісу бейбітшілікке қол жеткізудің кілті екенін жеткізеді" деп жазды келіссөзден кейін Украина делегациясының басшысы және Украина президенті кеңсесінің жетекшісі Андрей Ермак X желісінде.

АҚШ президенті Дональд Трамп Сауд Арабиясындағы келіссөзден кейін "Ресей атысты тоқтатуға келіседі деп үміттенемін" деді. Трамп сонымен бірге Владимир Зеленскийді Ақ үйге қайта шақыруға дайын екенін жеткізді.

Трамптың сөзінше, АҚШ пен Ресей арасында Украинада атысты тоқтату бойынша келіссөз 11-12 наурызда өтеді. Бірақ келіссөз құрамы туралы президент айтпады.

АҚШ президенті осы аптада Ресей басшысы Владимир Путинмен сөйлесе ме деген сұраққа “солай үміттенемін” деп қысқа қайырды.

АҚШ президентінің ұлттық қауіпсіздік жөніндегі кеңесшісі Майк Уолтц кездесуден кейін Украина делегациясы кездесу кезінде соғысты аяқтау бойынша нақты қадамдар мен ұсыныстарын жеткізгенін айтты.

Ақ үйдің баспасөз хатшысы Кэролайн Левитт өз кезегінде Америка мен Украина арасындағы келіссөз конструктивті әрі позитивті өткенін жеткізді.

Ресейдің сыртқы істер министрлігінің ресми өкілі Мария Захарова Мәскеу жақын арада АҚШ өкілдерімен келіссөз өткізетінін жоққа шығармады.