Жиналыс қызып жатыр. Тақырып - жеке басқа табынуды әшкерелеу, сынау... Алдымен сөз алған - өмірі мінбеден түсіп көрмеген сол Жеке Бастың өзі болатын.
Кіші Гэри Пауэрс әкесі - америкалық әскери ұшқыш жайлы мәліметтерді баяғыдан жинап келеді. 1960 жылы үлкен Пауэрс Байқоңыр мен Арзамас-16 ядролық қаруды құрастыру орталығын әуеден суретке түсіруі тиіс болған, бірақ оның ұшағын атып түсірген, ал кейінірек ұшқышты совет барлаушысы Рудольф Абельге айырбастаған.
Мәскеулік ерікті "Алашорда" қайраткері Жаһанша Досмұхамедов тұрған үйге ескерткіш тақта қойғысы келеді. Туыстары чекистер осы үйден жартылай сал болып қалған Жаһаншаны тұтқындап әкеткенін айтады.
Бар-жоғы екі ай қызмет еткен Түркістан автономиясының құрылғанына 100 жыл толды. Тарихшы ғалым Бейбіт Қойшыбаев «Түркістан автономиясының күшеюінен қауіптенген совет үкіметінің аймақ халқын кейіннен Өзбекстан, Түркіменстан, Қазақстан сияқты мемлекеттерге бөліп жібергенін» айтады.
Бүгін Октябрь революциясына ғасыр толды. Азаттық тілшісі тарихшы Қайдар Алдажұмановпен Октябрь революциясының Қазақстанға не бергені және қандай нәубет әкелгені туралы әңгімелесті.
Кей зерттеушілер қазіргі Алматы территориясында большевиктер үкіметі «классикалық» жолмен емес, бірнеше саяси күштердің жұмылуымен орнады деп санайды.
"БАҚ туралы" заңға енгізілетін өзгеріс авторлары журналистерді «мемлекеттік органдар сауалдарға үш күн емес (қазіргі заңда жазылғандай), 15 күн, тіпті бір ай ішінде жауап берсе, мақалаларың сапалы шығады» деп иландыруға тырысып жатыр. Ақпарат және коммуникация министрлігі ұсынған заң жобасына журналистер көбіне енжар қарайды.
«Отанын сатқан опасыздың» қызы деп атай бастаған кезде Гелиана Сокольникова үш жаста болған. НЭП (жаңа экономикалық саясат – ред.) кезінде СССР қаржы халық комиссары қызметін атқарған әкесі Григорий Сокольников - советтің экономикалық ғажайыбы авторы ретінде танылған кісі, ол ақша реформасын жүргізуді басқарып, 1920 жылдардың конвертациялық валютасы болған алтын червонецті айналымға енгізген. Үлкен террор кезде Сокольников " троцкийшілдердің параллель орталығы" ісі бойынша Радек, Пятаковпен бірге 10 жылға сотталған. Үкім жарияланғаннан соң бірнеше айдан кейін - 1937 жылдың көктемінде оның отбасы Қазақстанға жер аударылып, Гелиана Сокольникованың айдаудағы өмірі 28 жылға созылды.
1930 жылдары қазақтардың Маңғыстаудан Иранға көшуіне себепші болған, кейін советтік жазалау мекемесі ату жазасына кескен Оразмағамбет Тұрмағанбетовтің Түркіменстан түрмесіндегі тағдыры белгісіз күйінде қалды.
Өмірімде өз кітабымды оқыған тірі оқырманды көрмеген, оның үстіне, мына отырған зал толы жұрттың бір де біреуі мені танымағанынан жасқанып қалған басым, алғашында, не дерімді білмей, біраз дағдардым...
Әлпетінде өмірі ешкімге ұстатпайтын адамның астамшылығы ма, мазағы ма - сондай бірдеңе бар демесеңіз, жалпы, жаман жігіт емес сияқты... Қазақ екен!..
Дәл осы сәттен бастап жаппай сауап-жәрмеңкеге кірісіп кетсек, қолымызға не ілінер еді?.. Жоқ... Кешіктік. Күн батты, жұмыс аяғы болды, енді көп ештеңеге үлгере алмаймыз...
Тағы
