«Adam bol» журналының бас редакторы Гүлжан Ерғалиева желтоқсанның 23-і түнде өзін "белгісіз біреулер ұрып кеткенін" хабарлады.

Ерғалиеваның Азаттыққа айтуынша, ол түнде журнал ісіне қатысты кезекті сот отырысынан үйіне оралып, подъезде лифт күтіп тұрғанда белгісіз біреу ту сыртынан келіп басынан ұрған. Ол соққыдан жерге құлап, есін жиғанда соққыға жыққан адам қашіп кеткенін айтады. Өзін ұрған адамның бет-әлпетін көре алмаған.

Ерғалиева Азаттыққа бұл оқиғаға байланысты полицияға шағымданбағанын, бірақ мұны өзінің кәсіби қызметімен байланыстыратынын айтады.

Алматының Медеу аудандық соты қалалық ішкі саясат басқармасының журналдың үстінен берген шағымын қарап жатыр. Шағымда журнал нөмірлерінің біріндегі мақалада "соғысты насихаттау" белгілері бары айтылады.

Медеу аудандық соты қарашаның 20-сында қалалық ішкі саясат басқармасының шағымы бойынша Adam bol журналының таралуына, оның ішінде электронды түрде басылуына тыйым салып, қызметін тоқтатқан. Сол күні сот орындаушылары редакция кеңсесіне мөр басып, журналдың кезекті нөмірін тәркілеп әкеткен. Билік журналдың Киевте тұратын қазақстандық саяси эмигрант Айдос Садықовтан алған сұхбатында "соғысты насихаттағаны туралы белгілер бар" деп санайды.

Өзбекстан сыртқы істер министрлігі Ресей сыртқы істер министрлігіне өзбек таксисін қорлаған ер адамның аты-жөнін анықтап, заңға сәйкес шара қолдануды талап етіп, ресми нота жолдады. Бұл жөнінде министрліктің баспасөз хатшысы Ахрор Бурханов айтты.

Оның сөзінше, Өзбекстан СІМ "әлеуметтік желі мен ақпарат құралдарында тараған ақпараттарды тұрақты түрде бақылап", осыған ұқсас оқиғалар анықталған жағдайда шетелдің құзырлы органдарымен әріптестік орнатады.

"Атап айтқанда, тамыз айында қоғамда резонанс тудырған оқиғаға қатысты тексеріс жүріп жатыр. Осыған орай Ресей СІМ-ге видеода көрінетін ер адамның аты-жөнін анықтап, заң аясында оған шара қолдану мақсатында нота жіберілді" деді Бурханов.

Ол өзбек азаматтары өз елдерінен жырақ қай жерде жүрмесін Өзбекстан мемлекетінің қорғауында болатынын еске салды.

27 тамызда "TRT на русском" телеграм-арнасы Мәскеу түбіндегі Химки қаласында түсірілген видеоны жариялаған. Видеода ер адам таксистің ар-намысын қорлап "сен құлсың, орыстардың құлысың! Өзбекстанда түк таппай, бізге келдің. Өз үйіңде емессің, жұмыс істе!" (Ты раб, раб русских! В Узбекистане ничего не нашёл себе — приехал к нам. Ты не у себя дома, ты приехал работать — работай!) деп айқайлайды.

Таксист өзін сабырлы ұстайды және ер адамнан өзін тілдемеуді сұрайды. Бұдан соң көлікке отырып, кетіп қалады. Куәгерлердің сөзінше, оқиға таксист тар жолдан қалдық таситын көліктің шығуын күтіп, ауланың кіреберісін бөгеуге мәжбүр болған кезде болған.

Кейінгі үш айда Өзбекстан СІМ ресейлік әріптестеріне осымен екінші рет нота жолдап отыр. Маусым айында Өзбекстанның Ресейдегі елшілігі Ресей СІМ-ге нота жолдап, Мәскеудегі жатақханада қатаң рейд жүргізген арнайы жасақтың әрекетіне құқықтық баға беруді сұраған. Ол кезде өзбек дипломаттары Ресей аумағындағы өзбек азаматтарын заңсыз тінту мен дөрекі қарым-қатынас жасау оқиғаларына алаңдаушылық білдірген.

Кремль Германия канцлері Фридрих Мерцтің Ресей және Ресей басшысы Владимир Путин жөнінде айтқандарын “жақсы емес” мәлімдеме деп атады. Бұған дейін Мерц Путинді “әскери қылмыскер” деп атаған.

“[Германия канцлері] Мерц кейінгі сағаттарда өте жақсы емес мәлімдемелер жасады. Сондықтан оның пікірін қазір назарға алуға болады деп деп ойламаймын” деді Кремльдің баспасөз хатшысы Дмитрий Песков.

“Біздің президентке қатысты” “жақсы емес мәлімдемелер айтылды” деді Песков.

Журналистер Песковтан Мерцтің Украина мен Ресей президенттері "Женевада кездесе алады" деген мәлімдемесіне қатысты пікір сұраған кезде осылай деген.

Бір күн бұрын Германия канцлері Фридрих Мерц неміс арнасына берген сұхбатында Ресей басшысы Владимир Путин жөнінде “қазіргі кездегі ең қауіпті қылмыскер шығар” деген.

Мерцтің пікірінше, Путин қазір Украинамен бейбітшілікке баруға бейіл емес.

“Біз соған негізді туындатуымыз керек. Әскери жоспар тұрғысынан алғанда күрделі, бірақ экономикалық тұрғыда мүмкін” деді ол.

Германия канцлерінің ойынша, мәселе Ресейдің әскери машинасын қуаттандырып отырған экономикалық мүмкіндіктерінің "сарқылуы" жөнінде болып отыр. Мұны мысалы Ресеймен сауда жасап отырған елдерге салық енгізу арқылы жасауға болады.

Ол "Путиннің қандай да бір мәлімдемелеріне сенуге де" негіз жоғын айтып, Ресей президентімен келіссөзде жұмсақтық таныту орынсыз деп санайды.

Бұған дейін Мерц Мәскеуді "Германияның басым бөлігін тұрақсыздандыруға бағытталған операция жүргізіп, әлеуметтік желі арқылы елдің ісіне араласып отыр" деп айыптап, "Германия Ресеймен соғыс жағдайында тұр" деп мәлімдеген еді.

Жамбыл облыстық полиция департаментінің бастығы Бақытжан Малыбаев қарамағындағылардың заң бұзуына байланысты отставкаға кетті деп мәлімдеді сәрсенбі күні мәжіліс кулуарында ішкі істер министрі Ержан Сәденов.

"Оның қарамағындағылар шынымен заң бұзған. Заң бойынша, оның осы құқықты пайдалануға құқығы бар – өтініш жазды. Мұнда комиссияда сұрақтар туындайды, өзге шаралар, қарастырамыз" деді Сәденов.

Оның айтуынша, әскерилерде жарғыға сәйкес, қимылдау алгоритмі жазылған. Сәденовтің сөзінен "Власть"үзінді келтіреді.

Министрдің сөзінше, Жамбыл облыстық полиция департаментінде жаппай ұстау болмаған, тек ереже бұзылған.

Бұған дейін ІІМ департаменті мамандары Жамбыл облыстық полиция бастығының орынбасары "заңға қайшы әрекет жасады" деген күдікке ілінгені хабарланған еді.

Бұрынғы банкир Жомарт Ертаев рақымшылықпен түрмеден босап шықты.

Ертаевтың босап шыққанын қылмыстық-атқару жүйесі комитеті растады. Ол пробациялық бақылау есебіне алынған.

"RBK банкіндегі қаржы жымқыру ісі" бойынша айыпталған Жомарт Ертаев 2020 жылы 11 жылға еркіндігінен айырылған. Сот оны 144 млрд теңге қаражатты жымқырды деп танып, мүліктерін кәмпескелеуді бұйырған. Ол түрмеде бес жыл отырған.

Бұл іс бойынша өзге сотталушы кәсіпкер Бақыт Ибрагим 8 жылға сотталған. 2021 жылы Ертаев, Ибрагим мен өзге сотталушылардың үкімі жұмсартылды. Апелляция алқасы Ертаевтың жазасын 11 жылдан 9 жылға қысқартты.

2023 жылы Бақыт Ибрагим түрмеден шықты, бірақ бірнеше айдан кейін пәтерінен өлі күйде табылған. Полиция "өзіне қол салуға итермелеу" бабы бойынша қылмыстық іс қозғаған. Кейін "қылмыс құрамы болмғандықтан" істі тоқтатқан.

Алматыда блогер Мирболат Мырзатайұлы ұсталды. Алматы қалалық полиция департаменті тергеу басқармасы бастығының орынбасары Қайрат Қасымбаев 3 қыркүйекте блогерге араша сұрап, полицияға барған белсенділерге Мирболат Мырзатайұлының ұсталу себебін түсіндірді.

“[Мирболат Мырзатайұлы] Бишуиновқа қатысты ҚР 174-бабымен қылмыстық іс қозғалды” деді ол. Айтуынша, екі күн ішінде тергеу соты оған бұлтартпас жазаны тағайындау мәселесін қарайды,

Журналистің туыстары кешеден бері оның із-түзсіз жоғалғанын айтып, дабыл қаққан еді. Әпкесінің сөзінше, соңғы рет ол жақындарына 2 қыркүйек сағат 16:30 шамасында Талғардан келе жатқанын айтқан. Оның көлігі Талғар трассасындағы экопостың тұрағынан табылды.

Әйелінің сөзінше, Мирболат Мырзатайұлы Алматы облысы Талғар ауылына жер мәселесін түсіру үшін барған. Бірнеше күн бұрын журналист Facebook-тағы парақшасында "шетелдіктерге жер сату" мәселесін қозғап, жазба жариялаған еді. Дегенмен бұл жазбаның журналистің ұсталуына қатысы бар-жоғы белгісіз.

3 қыркүйекте белсенділер, басым бөлігі - желтоқсаншылар, Мирболат Мырзатайұлының ұсталуын белсенділігімен байланыстырып, биліктен оны босатуды талап етіп, қол жинады.

Солтүстік Кореяның Ресейге тағы 6 мың сарбаз жіберу ойы бар. Бұл жөнінде Оңтүстік Корея барлау басқармасының парламент алдындағы есебі кезінде айтылған есептерге сүйенген Yonhap агенттігі жазды.

Агенттіктің жазуынша, Украинаға қарсы соғыста Ресейді қолдаған Солтүстік Корея осымен үшінші рет әскерін жіберейін деп отыр. Былтырдан бері Пхеньян Ресейге шамамен 13 мың әскери қызметкерін жіберген. Оңтүстік Корея барлау басқармасының мәліметінше, шамамен 2 мыңы Ресейдің Курск облысындағы шайқастарда өлтірілген.

Солтүстік Корея басшысы Ким Чен Ын 2 қыркүйекте Қытай басшысы Си Цзинпин және Ресей президенті Владимир Путинмен бірге ортақ шараға қатысу үшін Пекинге барған. Си, Ким және Путин 3 қыркүйекте Екінші дүниежүзілік соғыстың аяқталуына 80 жыл толуына орай өтетін Қытай халықтық-азат ету әскерінің әскери парадын қатар тұрып тамашаламақ.

АҚШ президенті Дональд Трамп өзінің денсаулығы нашарлағаны жөнінде сыбысты жоққа шығарды.

Сейсенбі күні Ақ үйдегі брифинг кезінде журналистердің бірі желіде Трамптың "өзін нашар сезініп тұрғаны" туралы ақпарат тарағанын айтып, сұрақ қойған. Кейбірі оның бірнеше күн жұрт алдына шықпай кеткенін айтып, жамандыққа жорыған.

"Мен оны көрген жоқпын" деді Трамп.

"Бұл өтірік. Мен "маған бірдеңе болыпты" дейтіндей екі күн ештеңе істеген жоқпын. Байден айлар бойы ештеңе істеген жоқ және бәріміз де оның денсаулығы керемет емес екенін білдік, сонда да ешкім ештеңе демеген еді" деді Трамп.

Маусымда Трамп 79-ға толды.

Түркия президенті Режеп Тайып Ердоған Ресей басшысы Владимир Путинмен және Украина президенті Владимир Зеленскиймен сөйлескен соң "екеуі кездесуге дайын емес" деп мәлімдеді. Бұл туралы Reuters агенттігі хабарлады.

Ердоған Қытайда өткен Шанхай ынтымақтастық ұйымының саммитіне барып, Ресей президенті Владимир Путинмен кездескен еді. Екеуі Украинадағы соғысты талқылаған. Түркия басшысы Ердоған Путинмен кездесу алдында Зеленскиймен телефон арқылы сөйлескен.

1 қыркүйекте Үндістан премьері Нарендра Моди де Путинмен Украинадағы соғысты талқылады. Моди да Зеленскийге хабарласқан. Украина президенті Зеленский Үндістан премьері Модиге Ресей басшыларымен кездесуге дайын екенін жеткізген. Ал Моди бұл "сигналды" Мәскеу жаққа жеткізуге уәде еткен еді.

Бұған дейін АҚШ президенті Дональд Трамп та Путин мен Зеленскийді кездестіруге тырысқан. Бірақ Вашингтонның бұл талпынысынан нәтиже шықпады.

Құқық қорғаушылар "саяси тұтқын" деп таныған Тимур Дәнебаев бостандыққа шықты. Бұл туралы құқық қорғаушы Бақытжан Төреғожина хабарлады. Мұны оның інісі Марат Дәнебаев та растады.

Төреғожина Facebook желісінде Тимур Дәнебаевтың видео үндеуін жариялады. Онда ол жұртты сейсенбі және сәрсенбі сайын Көкшетау қаласында өтетін сотқа, азаптау істерінің қаралуына шақырады.

Тимур Дәнебаев әлеуметтік желіде 2022 жылғы Қаңтар оқиғасы кезінде Ұжымдық қауіпсіздік шарты ұйымы (ҰҚШҰ) әскерін Қазақстанға шақырғаны үшін билікті сынап, Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаевты "Алматыға 20 мың бандит шабуылдады" деген сөзі үшін сотқа бермек болған.

Кейін оған әлеуметтік желіде "ұлт араздығын қоздырды" деген айып тағылды. Бұған Өскемен қаласы тұрғынының арызы себеп болған. Сот Дәнебаев Ресейдің Украинамен соғысы тақырыбын сөз еткенде ұлт араздығын қоздыратын сөз айтқан деген ұйғарым жасады. 2023 жылы сот оны үш жылға соттаған.

Дәнебаев өзіне тағылған айыпты жоққа шығарып, апелляциялық шағым түсіргенімен, үкім күшінде қалған.

Қазақстандық құқық қорғаушылар Тимур Дәнебаевты "саяси тұтқындар тізіміне" қосқан. Бірақ Қазақстан билігі елде саяси астармен қудалауға негіз болатын заң жоқ, сол себепті саяси тұтқын жоқ дейді.

Embed Бөлісіңіз

Белсенді Дәнебаев түрмеде азапталды

Embed Бөлісіңіз

The code has been copied to your clipboard.

---

width px height px

---

The URL has been copied to your clipboard

No media source currently available

0:00 0:03:58 0:00

Жүктеп алу

• 240p | 10,3MB
• 360p | 15,5MB
• 480p | 23,3MB
• 720p | 56,1MB
• 1080p | 75,3MB

• 2023 жылғы қыркүйекте әлеуметтік желіде Атбасар қаласындағы колонияда отырған Тимур Дәнебаев пен басқа да сотталған адамдардың соққыға жығылғаны көрінетін видео тараған. Бұл оқиғаға байланысты түрменің 12 қызметкеріне айып тағылып, сот процесі 2024 жылғы шілдеде басталған. Айыпталушылар түрменің ішкі ережесіне сай, тәртіп сақтап, қарсылық көрсеткендерге арнайы құралдар қолдануға мәжбүр болғанын, заң бұзбағанын айтып, өздерін ақтауды сұраған.
• Биыл ақпанда Ақмола облысының қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соты Тимур Дәнебаевты азаптады деп айыпталған түрмедегі 12 қызметкерді ақтаған. Бірақ сәуір айында Ақмола облыстық соты бұл үкімнің күшін жойғаны белгілі болды.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Түрмедегі жанжал белсенділердің жаза мерзімін ұзартуға әкелуі мүмкін. Бұл арандату ма?

Пекинде іссапармен жүрген Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан-Қытай Іскерлік кеңесіне қатысып, екі тарап жалпы құны 15 млрд доллардан асатын 70-тен аса коммерциялық құжатқа қол қойды. Бұл туралы Ақорда хабарлады.

Кеңесте Тоқаев Қытай Қазақстан экономикасына 27 млрд доллар инвестиция салғанын айтып, "Қытай бизнесінің өкілдері Қазақстаннан сенімді серіктестер таба алатынын" жеткізді.

Бұған қоса, Тоқаев Қытай ұлттық ядролық өнеркәсіп корпорациясының (CNNC) бас директоры Шэнь Яньфэнмен кездесті.

CNNC Қазақстандағы екінші атом электр станциясын салатыны айтылған еді. Тоқаев "тәжірибесі мол әрі технологиясы озық CNNC компаниясымен екінші атом электр стансасының құрылысы табысты жүзеге асырылатынына сенім білдірген". Ақорда екі тараптың кездесуінің нақты детальдарын жарияламады.

Бұдан бөлек Ақорда "Energy China компаниясы Қазақстанның солтүстігі мен оңтүстігін жалғайтын тұрақты электр желілерінің құрылысын жүргізуге ниет танытып отыр" дейді. Тоқаев компания директоры Ни Чжэнмен де кездескен.

Кейінгі кезде Қытайдың Қазақстандағы жобалары мен инвестициясы қарқынды артып келеді. Қытайлық Азия инфрақұрылымдық инвестициялар банкі Жамбыл облысындағы ірі жел электр станциясына, Жезқазған – Қарағанды автокөлік жолы, Көкшетау қаласындағы көпсалалы аурухана құрылысына 2 млрд доллан құйған. Тоқаев Пекинде осы банктің президенті Цзинь Лицюнмен жолығып, "ынтымақтастықды дамыту перспективасын" талқылаған.

Қытайдың Fujian Hengwang Investment компаниясы Жамбыл облысында металлургия зауытын, Jiaxin International компаниясы Алматы облысындағы Бұғыты кенішінде вольфрам кенін өңдеу зауытын, China Glass компаниясы Қазақстанда шыны зауытын салған.

Ақорданың мәліметінше, енді Алматы қаласында Қытайдың көліктерін шығаратын зауыт пен қытайлық электробустар шығаратын BYD компаниясы ашылмақ. Бұдан бөлек Tianjin Rail Transit компаниясы қазір Астанадағы LRT жобасын салып жатыр.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Путин ақталуға, Си ықпалын арттыруға тырысқан ШЫҰ саммиті

Футболдан Чемпиондар лигасының негізгі кезеңіндегі "Қайрат" пен "Реал Мадрид" арасындағы матч Алматыда өтеді. Бұл туралы үкімет кулуарында спорт және туризм министрі Ербол Мырзабосынов мәлімдеді.

Бұған дейін әлеуметтік желіде алматылық "Қайрат" пен "Реал Мадрид" арасындағы матч Астанада өтуі мүмкін деген сыбыс шыққан еді. Ойын 30 қыркүйек өтеді.

"Алматыдағы [Орталық] стадион - УЕФА-ның төртінші дәрежелі аренасы. Стандартқа сай келеді. Біз ойынды сол стадионда өткізуді жоспарлап отырмыз" деді Мырзабосынов.

УЕФА матчтар өтетін стадиондарды төрт дәрежеге бөледі. Ең жоғарғы төртінші категориялы стадиондарда Чемпиондар лигасының негізгі кезеңінің матчтарын өткізуге жарайды.

Алматының "Қайрат" клубы алғаш рет УЕФА Чемпиондар лигасының топтық кезеңінде ойнайды. Негізгі кезеңдегі қарсыластарымен мына күндері матч өткізеді:

• 18 қыркүйек – "Спортинг" – "Қайрат" (сырт алаңда)
  30 қыркүйек – "Қайрат" – "Реал" (өз алаңынды)
  21 қазан – "Қайрат" – "Пафос" (өз алаңынды)
  5 қараша – "Интер" – "Қайрат" (сырт алаңда)
  26 қараша – "Копенгаген" – "Қайрат" (сырт алаңда)
  9 желтоқсан – "Қайрат" – "Олимпиакос" (өз алаңынды)
  20 қаңтар – "Қайрат" – "Брюгге" (өз алаңынды)
  28 қаңтар – "Арсенал" – "Қайрат" (сырт алаңда).

"Қайрат" іріктеудің шешуші кезеңінде шотландиялық "Селтик" клубынан басым түскен еді.

Суданның батысындағы Дарфур аймағында жер көшкіні тұтас бір ауылды басып қалып, шамамен 1000 адамның өмірін қиды. Африкалық елдің кейінгі тарихындағы ең қасіретті табиғи апаттардың бірін дүйсенбі күні кешке аталған аумақты бақылауда ұстап отырған көтерілісшілер тобы хабарлады.

Қайғылы оқиға жексенбі күні Дарфурдағы Марра тауларындағы Тарасин ауылында болған деді Судан азаттық қозғалысы әскері. Бұл оқиғаға дейін ауылда бірнеше күн бойы жауын жауған.

"Алғашқы мәліметтер бойынша, ауылдың барлық тұрғыны қаза тапқан, олардың саны мыңнан асады. Тек бір ғана адам аман қалған" делінген мәлімдемеде.

Көтерілісшілер тобы ауыл "жермен-жексен" болғанын айтып, БҰҰ мен халықаралық гуманитарлық ұйымдардан мәйіттерді алып шығуға көмек сұрады.

Жергілікті басылым жариялаған бейнежазбаларда таулардың арасындағы тегістеліп қалған аумақта адамдар іздестіру жұмыстарын жүргізіп жүргені көрінеді.

Суданда қазір азаматтық соғыс өршіп тұр. 2023 жылғы сәуірде елдің әскері мен "Жедел қолдау күштері" (RSF) арасындағы шиеленіс ел астанасы Хартумда және өзге өңірлерде ашық қақтығысқа ұласқан еді.

Марра тауларын қоныс еткен Судан азаттық қозғалысы әскері – Дарфур және Кордофан аймақтарындағы белсенді қозғалыстардың бірі. Ол бұл соғыста ешбір тарапты қолдамаған.

Марра таулары — Хартумнан оңтүстік-батысқа қарай шамамен 160 шақырымға созылған жанартаулық тау тізбегі. Бұл аймақ Эль-Фашер маңындағы әскери күштер мен RSF арасындағы ауыр шайқастардан бас сауғалаған босқындар үшін паналау орнына айналды.

Қақтығыс 40 мыңнан астам адамның өмірін қиып, 14 миллионнан астамын баспанасынан айырды. Кейбір отбасылар аштық жайлаған елдің әр тұсында аман қалу үшін шөп жеуге мәжбүр болған.

БҰҰ мен құқық қорғау ұйымдарының айтуынша, қақтығыс кезінде ұлттық сипаттағы жаппай кісі өлтіру, зорлау сияқты ауыр қылмыстар жасалған. Халықаралық қылмыстық сот бұл оқиғаларға қатысты соғыс қылмыстары мен адамзатқа қарсы қылмыстарды тергеуді бастап кеткенін хабарлады.

Тарасин ауылы Марра тауларының орталығында орналасқан. Бұл жанартаулық аймақтың ең биік нүктесі 3000 метрден асады. ЮНИСЕФ-тің дерегінше, ЮНЕСКО мұрасына кіретін бұл тау тізбегі айналасындағы өңірлерге қарағанда салқындау әрі онда жауын-шашын мол түседі. Ол ел астанасы Хартумнан батысқа қарай 900 шақырым жерде орналасқан.

Жексенбідегі жер көшкіні Суданның кейінгі тарихындағы ең қасіретті табиғи апаттардың бірі болды. Елде шілде-қазан айларындағы маусымдық нөсер жауын кезінде жыл сайын жүздеген адам қаза табады.

Қазақстанда мәжіліс пен сенат депутаттары бірлескен отырыс өткізіп, VIII сайланған парламенттің төртінші сессиясын бастады.

"Бүгіннен бастап Парламенттің төртінші сессиясы өз жұмысын бастайды. 8 қыркүйекте Парламенттің бірлескен отырысы өтеді. Онда Президентіміз жылдағы дәстүр бойынша халыққа Жолдауын жариялап, алдымызға жаңа міндеттер қояды" деді парламент мәжілісінің спикері Ерлан Қошанов.

Әдетте парламенттің күздегі сессиясын ел президенті ашатын. Бірақ осы күндері Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Қытайда сапарда жүр. Ол онда ШЫҰ саммитіне қатысып, одан бөлек Қытай компанияларымен келіссөз жүргізді.

Қошанов сессияны президенттің тапсырмасымен ашқанын айтты. Жиынға сенаттың 50 депутаты, мәжілістің 97 депутаты қатысты. Шақырылғандар арасында президент әкімшілігі басшылығы, премьер-министр Олжас Бектенов, мемлекеттік кеңесші Ерлан Қарин және өзге де мемлекеттік орган басшылары болды.

Депутаттар жазғы айларда өңірлерді аралап, сайлаушылармен кездескен.

АҚШ Газа аймағын кемі 10 жылға бақылауға алуды ұсынып отыр. Бұл туралы Washington Post бір құжатқа сілтеп хабарлады. Басылымның жазуынша, жоспар аясында Газадан екі миллионнан астам адамды анклав ішіндегі және сыртындағы қауіпсіз аймақтарға уақытша көшіру қарастырылған.

Газадан кетуге көнген әрбір палестиналыққа бес мың доллар ақша беру көзделген. Сондай‑ақ жаңа жерде төрт жылға дейін үй жалдау ақысы субсидияланбақ, бір жыл бойы азық-түлік берілмек.

Құжат авторларының айтуынша, америкалық траст бір адамның көшкенінен 23 мың доллардай үнемдейді, бұл қаражатты Газадағы уақытша тұрғын үйлерді, тіршілікке қажет қызметтерді ұйымдастыруға жұмсауға болады.

АҚШ президенті Дональд Трамп Газа тұрғындарын өзге жерге көшіру идеясын бірнеше рет айтқан. Араб елдері оның бұл ұсынысын сынға алған.

Израиль қорғаныс әскері (ЦАХАЛ) Газада "Гидеон арбасы" дейтін операция жүргізіп жатыр. Операцияның мақсаты АҚШ пен Еуроодақ террор ұйымы деп таныған ХАМАС тобының қолындағы қалған тұтқындарды босату деп мәлімделген.

Жақында Израильдің 12-телеарнасы ЦАХАЛ-дың "Гидеон арбасы" туралы ішкі есебіндегі мәліметтерді жариялады. Журналистердің айтуынша, бас штаб жетекшісі Эяль Замир жетістік туралы мәлімдеп жүргенімен, құжатта операцияның сәтсіз жүріп жатқаны айтылған.

Жетістіктер қатарында ХАМАС инфрақұрылымы бөлігінің жойылуы, оның басшылығына соққы жасалғаны айтылады. Бірақ сөйте тұра құжатта Израиль әскері көптеген қателік жібергені де сөз болған. Мысал ретінде Израильдің халықаралық қолдауда қағылып жатқанын, тұтқындардың босатылмағанын атап өткен. Авторлардың саралауынша, ХАМАС өз ресурстарынан айырылмай, саяси тұрақтылығын сақтап қалған.

Сәтсіздік себептеріне ретсіз жоспарлау, Газа секторына гуманитарлық жүктерді жеткізу логистикасындағы кемшіліктер, жердегі маневрлердің әлсіздігі және ХАМАС-тың партизандық тактикасымен күресу қабілетінің болмауы жатқызылған.

ЦАХАЛ баспасөз қызметі бұл есептің жариялануына рұқсат берілмегенін айтып, тергеу басталғанын хабарлады. Израиль әскері ресми түрде операция бастапқы мақсаттарына жетіп, екінші кезеңге өткенін мәлімдеді.

Тяньцзиньда (Қытай) өткен Шанхай ынтымақтастық ұйымына мүше елдердің саммитінің қорытынды декларациясы қабылданды. Құжатта ішкі іске араласпай принциптері, біржақты күш қолданбау және біржақты санкция салмау жайлы айтылған.

Елдер қауіпсіздік саласында, жасанды интеллектің дамуына байланысты төнетін қауіптерді жоюда бірге жұмыс істеуге келісті. Бұған қоса, әскери байланысты кеңейтуге уағдаласқан. ШЫҰ мүшелері АҚШ пен Израильдің Иранға соққысын сынға алып, Ауғанстандағы жағдайды тұрақтандыруға қолдау білдіретінін құжатта бекітті.

Декларацияда ядролық қаруды таратпауға келісті. Бұған қоса, әр ел өз аумағындағы интернетті өзі реттейтіні айтылған. Құжатта Украинадағы соғыс жайлы ештеңе айтылмаған. Ал Ресей президенті Владимир Путиннің сөзінше, Мәскеудің Украинадағы соғыс бойынша позициясы – "бір елдің қауіпсіздігі екінші елдің қауіпсіздігіне нұқсан келтірмеуі тиіс".

"Қытай, Үндістан және басқа да стратегиялық серіктестеріміздің Украинадағы дағдарысты реттеуге атсалысып жатқанын жоғары бағалаймыз. Аляскадағы Ресей мен АҚШ арасындағы кездесуде қол жеткізген түсіністік әріқарай жалғасып, Украинадағы бейбітшілікке жол ашады деп үміттенемін" деді Путин саммитте.

Ресей президенті саммит кезінде Украинаның НАТО-ға мүше болуына жол бермеу туралы тағы айтты.

Бүгін, 1 қыркүйекте Путин Украина соғысын Үндістан премьері Нарендра Модимен және Түркия президенті Режеп Ердоғанмен талқылады. Ердоған Қытайға сапары алдында Украина президенті Владимир Зеленскиймен телефон арқылы сөйлескен еді. Моди да Зеленскийге хабарласқан.

Украина президенті Зеленский Үндістан премьері Модиге Ресей басшыларымен кездесуге дайын екенін жеткізген. Ал Моди бұл "сигналды" Мәскеу жаққа жеткізуге уәде еткен.

Үндістан премьері Моди Путинмен кездесу "керемет болғанын" айтып, "Украинадағы соғысты тез аяқтап, тұрақты бейбітшілік орнатуды" атап өтті.

Ал Түркия Ердоған мен Путин арасындағы келіссөзден соң Мәскеуді "сенімді серіктес" деп атап, Түркияның Украинадағы соғысты тоқтатуға көп үлес қосып жатқанын атап өтті.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Тоқаев ШЫҰ аясында су мәселесін зерттеу орталығын ашуды ұсынды