Ақ үй жұма күні АҚШ президенті Барак Обаманың Ресей президенті Владимир Путинмен 90 минут телефонмен сөйлескенін хабарлады.

Ақ үй хабарламасында Обаманың "Ресей Украинаның аумақтық тұтастығы мен егемендігін бұзды" деп мәлімдегені айтылған.

Обама "АҚШ Ресейдің Украина территориясына әскер кіргізуін" айыптады. АҚШ Ресейді Украинадағы жағдайды ушықтырмауға, әскерін Қырымдағы базасына қайтаруға, Украинаның ішкі ісіне араласпауға шақырды.

Путин Обамаға "Мәскеудің Украинадағы мүддесі мен орыстілді тұрғындарды қорғау құқығы бар" екенін ескерткен.

Барак Обама Владимир Путинге "Ресей Украинадағы этникалық азшылық құқығына алаңдаса, ондай мәселелер бейбіт түрде, ЕҚЫҰ (Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымы) сияқты халықаралық ұйымдардың аясындағы келіссөздер арқылы шешілуі қажет екенін" айтқан.

Обама "Ресейдің Украина егемендігін бұзуы оның халықаралық беделіне нұқсан келтіретінін" ескерткен. АҚШ Сочиде (Ресей) өтетін "Үлкен сегіздік" саммитіне қатысуға дайындық шараларын уақытша тоқтатты.

АҚШ президенті Обама "Украинаға жедел қаржылық және техникалық жәрдем беруге" бұйрық етті.

22 шілдеге қараған түні Ресей күштері Украинаға 42 дронмен шабуыл жасады, деп хабарлады Украина қарулы күштерінің Әуе күштері. Ол дрондардың 26-сы атып түсірілген, тағы жетеуі "жоғалып кеткен", яғни радарлардан көрінбей қалған.

"Үш жерде тоғыз дрон түсіп, жарылған, ал әуеден атып түсірілген дрондар үш жерде құлаған", – деп айтылған хабарламада.

Донецк облысындағы Краматорск қаласында басқарылатын әуе бомбалары көпқабатты тұрғын үйді бүлдірген. Қала әкімшілігінің басшысы Александр Гончаренконың айтуынша, 10 жасар бала қаза тауып, тағы бес адам жараланған.

Славянск қаласында сейсенбі күні таңертеңгі атыс салдарынан кемінде төрт адам зардап шеккен. Қала басшысы Вадим Ляхтың айтуынша, әсіресе тұрғын үйлерге айтарлықтай залал келген.

Сумыға жасалған әуе шабуылы салдарынан бес көпқабатты үй, 18 автокөлік және сауда орталығы бүлінген. Үш адам, соның ішінде бір бала жараланған. Жалпы саны 12 адам дәрігер көмегіне жүгінген, деп хабарлады Украинаның төтенше жағдайлар жөніндегі мемлекеттік қызметі.

Одесса қаласына Ресей әскері дронмен шабуылдады. Соның салдарынан автотұрақтардың бірінде тұрған көліктер өртеніп, дүкен бүлінген, көпқабатты үйдің терезелері сынған. Бір адам зардап шеккен деген ақпарат түскен.

АҚШ-тың қаржы министрі Скотт Бессент АҚШ Конгресі Ресейден энергия ресурстарын алып отырған елдерге қарсы екінші деңгейлі санкциялар енгізуді мақұлдаған жағдайда еуропалық одақтастарын сол санкцияларға қосылуға шақырды.

Дүйсенбі күні CNBC телеарнасына берген сұхбатында Бессент АҚШ Сенаты президент Дональд Трамптың сауда баждары саяси мақсаттарға жету құралы деген пікірін қолдағанын айтты және "үлкен ойын жайлы айтып жүрген" Еуропа елдерін, "егер АҚШ осы екінші деңгейлі баждарды енгізетін болса, соған ілесуге" үндеді.

Бұл жерде Сенат қарауына түскен заң жобасы сөз болып отыр. Онда Ресейден мұнай сатып алатын елдердің тауарларына 500 пайыздық импорт бажын енгізу қарастырылған. Алайда, Бессент сұхбат барысында 100 пайыздық баж жайлы да сөз қозғады. 14 шілде күні АҚШ президенті Дональд Трамп егер Ресей Украинамен 50 күн ішінде бітімге келмесе, оған қарсы "қатаң" баж салығын енгізетінін мәлімдеген. Кейінірек Ақ үй бұл баждар Ресей мұнайын сатып алатын елдердің тауарларына да қолданылады деп түсіндірді.

CNBC телеарнасына берген сұхбатында АҚШ қаржы министрі Қытайдың Ресей мен Иран мұнайын сатып алуы АҚШ пен Қытай арасындағы импорт баждары туралы келіссөздердегі тақырыптардың бірі болатынын айтты. "Қытайлар, өкінішке қарай, санкция салынған Иран мен Ресей мұнайын ірі көлемде сатып алып отыр. Біз бұл мәселені талқылауды бастай аламыз", – деді Скотт Бессент.

Human Rights Watch (HRW) құқық қорғау ұйымы 22 шілде күні жариялаған мәлімдемесінде Қазақстанның сыртқы істер министрлігінің Азат Еуропа/Азаттық радиосы (АЕ/АР) Қазақ қызметінің 16 журналисіне аккредитация беруден бас тартуын тәуелсіз бұқаралық ақпарат құралдарына жасалған ашық шабуылға теңеді. Халықаралық ұйым СІМ бұл шешімі елдегі баспасөз еркіндігіне нұқсан келтіретінін және Қазақстанның халықаралық адам құқықтары жөніндегі міндеттемелеріне қайшы екенін айтқан.

"Азат Еуропа/Азаттық радиосы журналистерінің еркін жұмыс істеуіне мүмкіндік бермеу – Қазақстан билігі тәуелсіз дауыстарды тұншықтыру әрекеттерін күшейтіп жатқанын көрсетеді. Бұл — Қазақстандағы барлық тәуелсіз БАҚ-қа жасалған ескерту", – деді HRW ұйымының Еуропа және Орталық Азия бойынша директоры Хью Уильямсон.

Азаттық радиосы – Қазақстандағы сыбайлас жемқорлық, әлеуметтік теңсіздік, гендерлік зорлық-зомбылық және саяси қысым секілді маңызды тақырыптарды көтеретін тәуелсіз ақпарат көзі. Бұл тақырыптар мемлекеттік немесе мемлекеттік бағыттағы бұқаралық ақпарат құралдарында жиі еленбей жатады. Аккредитациядан бас тарту тәуелсіз журналистер мен блогерлерге жасалып жатқан қысым аясында болып отыр, делінген HRW мәлімдемесінде.

Азаттық журналистерін аккредитациясыз жұмыс істеді деп айыптаған министрлік өз шешіміне нақты дәлел келтірген жоқ, егер аккредитациядан бас тартса, себебін жазбаша түрде нақты көрсетуі тиіс, дейді құқық қорғаушы ұйым.

Human Rights Watch Қазақстан билігі Азаттық тілшілерін бұған дейін де бірнеше рет аккредиттеуден өткізбей қойғанын айтқан. Ал бұл жолғы бас тарту оқшау жағдай емес, Қазақстандағы тәуелсіз БАҚ-қа қарсы әкімшілік қысымның кең ауқымды, алаңдатарлық үрдісінің жалғасы, делінген мәлімдемеде.

Халықаралық ұйым СІМ шешімі Қазақстан қосылған Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пакт нормаларын да бұзады деп көрсеткен. Аталған пакт ақпаратты іздеу, алу және тарату, сондай-ақ ешқандай кедергісіз өз пікірін білдіру құқығына кепілдік береді.

Human Rights Watch Қазақстан үкіметін бұл шешімді дереу кері қайтарып, Азаттық радиосы журналистеріне кідіріссіз аккредитация беруге шақырған.

"Тәуелсіз журналистика — қауіп емес, оны қорғау керек, шектеуге болмайды. Аккредитация журналистерді бақылау немесе үнін өшіру құралына айналмауы тиіс", – деді HRW өкілі Хью Уильямсон.

Азат Еуропа/Азаттық радиосы – Қазақстан өкілдігі (RFE/RL-Қазақстан) 16 тілшісіне аккредитация бермей қойған Қазақстан сыртқы істер министрлігін әкімшілік сотқа берген. Сотқа дейінгі бітімге келуден бас тартқан министрлік соның қарсаңында Азаттықтың тағы 9 журналисіне аккредитация бермей қойды.

"Шекарасыз тілшілер" халықаралық ұйымының сөз еркіндігі индексінде Қазақстан 180 елдің арасында 141-орында тұр. Алайда ресми Астана бұл бағамен келіспейді, қазақстандық билік өкілдері елде еркін баспасөзді дамыту үшін барлық жағдай жасалған дейді.

Италиядағы Un’Estate da RE музыка фестивалінің дирекциясы ресейлік дирижер Валерий Гергиевтің концертін өткізбейтін болды. Ресей Украинаға жаппай басып кірген 2022 жылдың 24 ақпанынан бері Гергиев Батыс сахнасында алғаш рет концерт қоймақшы болған еді. Концерт неліктен өтпейтіні ресми хабарламада нақты көрсетілмеген.

Валерий Гергиев – Ресей президенті Владимир Путиннің баяғыдан одақтасы әрі Санкт-Петербургтегі Мариин театрының көркемдік жетекшісі. Ол биыл 27 шілде күні Неаполь маңындағы Казерта король сарайында өтетін концертте дирижерлік етпек еді. Концерт бағдарламасында Салернодан келген Верди театры оркестрі және Мариин театрының солистері өнер көрсетеді деп жазылған болатын.

Италияның мәдениет министрі Александро Джули Гергиевтің фестивальге қатысуы мәдени оқиға деп емес, саяси қадам ретінде қабылдануы мүмкін екенін айтты. ANSA агенттігі министр Джулидің: "Өнер – еркін және де цензураға бағынбайды. Бірақ тіпті дарынды түрде орындалса да, пропаганда – мүлде басқа дүние. Сондықтан Путиннің досы әрі кеңесшісі саналатын Валерий Гергиевтің Кампания өңірінің үкіметі ұйымдастырып, қаржыландырған концерті қоғамға қате белгі беру қаупін тудырады" деген сөзін келтірген.

Гергиевті елге концерт қоюға шақыру шешімі Италияның өз ішінде де, халықаралық деңгейде де қатаң сынға ұшырады. Кампания өңірінің губернаторы Винченцо Де Лука бұл сын-ескертулерге келіспей, "мәдени алмасуды тоқтату тек өштесуді қоздырады" деп мәлімдеді. Оның айтуынша, Гергиев пен израильдік дирижер Даниэль Оренді шақыру – "өзгеше ойлайтындармен де диалогты сақтау" ниетінен туған.

Ал ресейлік оппозиция өкілдері Гергиевті Италияға шақыруды "тек мәдени оқиға" деп көрсетуге тырысу екіжүзділікке жатады деп санайды. Метрополитен-операның бас директоры Питер Гелб Гергиевті "өнер саласындағы Путиннің дублері" деп атады.

Гергиев Италияға Мәскеудің Үлкен театрында қойылатын Сергей Прокофьевтің "Семён Котко" операсының жаңа нұсқасының премьерасынан кейін бірден бармақшы болған еді. Бұл қойылымды Сергей Новиков сахналаған. Премьераға арналған буклетте Новиков былай деп жазған:

"Отан қорғаушы жылы аясында Үлкен театрдың дәл осы "Семён Котко" операсын қоюы өте маңызды деп ойлаймын. Бұл шығарма біздің заманымыз жайлы жазылғандай. Донбасста дүниеге келген Сергей Сергеевич Прокофьев жергілікті ахуалды тамаша сезінген... "Сарбаз майданнан оралды да, қайта майданға аттанды!" – деп шырқайды бас кейіпкер финалда. Ол мұны өзінің ақиқат жолында екеніне және жақсылық зұлымдықты жеңетініне деген сенімиен, қуанышпен орындайды".

Бұл қойылымның музыкалық жетекшісі – Валерий Гергиев.

2022 жылы Ресей Украинаға кең ауқымды соғыс бастаған соң Гергиев көптеген халықаралық келісімдерінен айырылды. Ол Мюнхен филармониялық оркестрінің бас дирижерлігі қызметінен босатылды. Сонымен қатар Роттердам филармониялық оркестрі, Баден-Баден концерт залы, BIS Records лейблі, Метрополитен-опера, Карнеги-холл және Вена филармониялық оркестрі онымен әріптестігін тоқтатты.

2025 жылдың маусым айында Канада премьер-министрі Марк Карни Украина президенті Владимир Зеленскиймен G7 саммитінде кездесуден кейін жариялаған жаңа санкциялық тізімге Валерий Гергиевті де енгізілді.

Бангладеш астанасы Дакка қаласында елдің әскери әуе күштерінің жаттығу ұшағы Milestone колледжінің ғимаратына құлады, салдарынан 19 адам мерт болып, 164 адам жараланған, деп хабарлады ВВС.

Төтенше оқиға дүйсенбі күні жергілікті уақыт бойынша сағат түскі бірден өте болған. Бангладеш қарулы күштерінің мәлімдеуінше, F-7 ұшағы әуеге көтерілісімен механикалық ақау шығып, құлаған, ұшқыш қаза тапқан.

Апаттан зардап шегіп, ауруханаға жеткізілген адамдардың арасында төрт жастан 18 жасқа дейінгі балалар да бар деп жазды басылымдар.

Бангладештің уақытша үкіметінің жетекшісі Мұхаммад Юнус "апаттың себебін анықтау үшін барлық қажетті шаралар қабылданады, билік зардап шеккендерге қолдан келген көмекті жасайды" деп мәлімдеді.

"Зардап шеккендердің тезірек сауығып кетуіне тілектеспін, жауапты органдарға, ауруханаларға да болған жайтқа барынша мән беріп қарауды тапсырамын", – деп жазды ол.

Украинаны 2025 жылға әскери керек-жарақпен қамтамасыз ету үшін қосымша 6 миллиард доллар қажет. Бұл жөнінде 21 шілде күні Украинаға көмек көрсету жөніндегі "Рамштайн" форматындағы халықаралық байланыс тобының отырысында Украинаның қорғаныс министрі Денис Шмыгаль мәлімдеді. Ұлыбритания мен Германияның төрағалығымен онлайн режимде өткен жиынға 50 шақты елдің өкілдері қатысқан.

Шмыгальдің айтуынша, қосымша қаржыландыру Украинаға майдан шебін ұстап тұру үшін көбірек FPV-дрон шығаруға, ресейлік "Шахед" тектес дрондарын залалсыздандыратын құралдарды көбірек өндіруге, сондай-ақ, оның сөзімен айтқанда, "соғысты Ресей аумағына өткізу үшін қосымша терең соққы жасайтын қару" сатып алуға мүмкіндік береді.

Украина қарулы күштерінің бас қолбасшысы Александр Сырский серіктестерді әуе шабуылынан қорғаныс жүйелері мен оларға арналған оқ-дәрілерді, алыстағы нысанаға жететін зымырандарды, артиллерия снарядтарын, радиоэлектроникалық күрес жүйелерін, радарлар мен дрондарды көбірек жеткізуге шақырды.

Германияның қорғаныс министрі Борис Писториус өз мәлімдемесінде Германия Украинаға Ресейдің әуе шабуылдарынан қорғану үшін қосымша Patriot жүйелерін жеткізуге үлес қосатынын айтты. DW мәліметінше, Писториус Украинаға мұндай бес жүйе қажет деген. Оның сөзінше, Берлин Киевтің оларды мүмкіндігінше тез алуына жәрдемдеспек және бұл мәселе бойынша серіктестермен алдағы күндері кеңес өткізеді.

Писториус бұл жүйелерді нақты жеткізуге уәде еткен жоқ. Бұған дейін Германия мен АҚШ Украинаға екі Patriot кешенін беру туралы іс жүзінде келісті деген хабар болған. Қазір бұл мәселе техникалық деңгейде талқыланып жатыр. БАҚ деректеріне сүйенсек, Германия өзіндегі екі кешенді Украинаға беріп, оның орнына АҚШ-тан жаңаларын сатып алуы мүмкін. Бұған дейін АҚШ президенті Дональд Трамп Украинаға қару-жарақты Еуропадағы серіктестер арқылы көптеп беруге дайын екенін, тек оның шығындарын АҚШ серіктестері өз мойнына алуы тиіс деп мәлімдеген.

Бұған қоса, "Рамштайн" форматындағы отырыс барысында Германия мен Ұлыбританияның бұған дейін Украинаға Германия берген "Гепард" әуе қорғаныс жүйелеріне арналған 220 мың снарядты бірлесіп жеткізу жобасы жарияланды.

21 шілде күні Украинаның қауіпсіздік қызметі мен Бас прокуратура елдің түрлі аймағындағы Коррупцияға қарсы ұлттық бюроның (НАБУ) кеңселерінде тінту жүргізді. Бұл операция "Ресей ықпалын жою" мақсатында жүргізіліп жатыр деп хабарланғанын жазды Азаттықтың Украин қызметі. "Украинская правда" басылымының мәліметінше, 80 мекенжай бойынша тінту жүргізілген.

НАБУ қызметкерлері "мемлекетке опасыздық жасады" және "сыбайлас жемқорлыққа қатысы бар" деген күдікке ілінген. Олардың біреуі техникалық мақсаттағы қарасораны Ресейге заңсыз сатуға әрекет жасады және өз отбасы жайлы жарым-жартылай ғана мәлімет берген деген күдікке ілінген. Украинаның қауіпсіздік қызметі мен Бас прокурор кеңсесі Киевте НАБУ-дың орталық аппараты қызметкерін "Ресейдің арнаулы қызметі мүддесіне тыңшылық жасаған" деген күдікпен ұстағандарын да мәлімдеді. Ал НАБУ бұл қызметкерді бұрын Укранинаның қауіпсіздік қызметі тексергенін және оның "мемлекетке қарсы іс-әрекеттерге" қатысқанына дәлел-айғақтар таба алмағанын айтып отыр.

Украинаның қауіпсіздік қызметінің НАБУ-ға қатысты тергеу әрекеттері "Үлкен жетілік" (G7) елдерінің елшілерін алаңдатып қойды. Олардың мәлімдемесінде Украина үкіметінің басшылығымен кездескенде осы оқиғаларды талқылауды жоспарлап отырғаны айтылған. Дипломаттар "ашықтықты, тәуелсіз институттар мен дұрыс басқаруды" қолдайтынын атап өтті.

Украинаның Коррупцияға қарсы ұлттық бюросы (НАБУ) 2015 жылы Батыстағы әріптестері мен Халықаралық валюта қорының талабы бойынша құрылған. Өзін күштік құрылымдардан тәуелсіз мекеме ретінде сипаттайтын бұл ұйым жоғары лауазымды шенеуніктерге, судьяларға, Бас прокуратура мен күш құрылымдарының, соның ішінде СБУ қызметкерлеріне қарсы операциялар жүргізумен айналысады.

21 шілде күні Ұлыбритания Ресейге қарсы жаңа санкциялар енгізгенін жария етті. Британ сыртқы істер министрі Дэвид Лэммидің айтуынша, бұл санкциялар "Ресейді Украинаға қарсы соғысты қаржыландыруға пайдаланып жүрген мұнайдан түсетін маңызды кірістен айыруды" көздейді.

Санкция тізіміне, Ұлыбритания билігінің мәліметі бойынша, Ресей мұнай мен мұнай өнімдерін тасуға пайдаланатын "тасадағы флотқа" кіретін 135 танкер енгізілді. Лондонның деректеріне сүйенсек, бұл танкерлер 2024 жылдың басынан бері құны 24 миллиард доллар болатын ресейлік мұнайды тасымалдаған.

Сондай-ақ Ресей мұнайын тасымалдауға қатысы бар екі компанияға да санкция салынды. Олардың бірі – Litasco Middle East, ол ресейлік ЛУКОЙЛ мұнай компаниясының Біріккен Араб Әмірліктерінде орналасқан шетелдік бөлімшесі деп көрсетілген. Екіншісі – Intershipping Services компаниясы, ол да БАӘ-де тіркелген. Ресей мұнайын Габон мен Комор аралдары туларын көтерген кемелермен тасымалдауға осы компанияның қатысы бар деген болжам айтылып отыр.

Өткен аптада Ұлыбритания Ресейдің Бас барлау басқармасының (ГРУ) офицері деп айтылатын 18 адамды санкция тізіміне енгізіп, сонымен бірге Еуропа одағының ресейлік мұнайға белгіленген баға шегін төмендету туралы шешіміне де қосылды. Еуроодақтың өткен аптада жариялаған 18-санкция пакетіне "тасадағы флоттың" 105 кемесі және ондаған заңды әрі жеке тұлғалар да енгізілді.

Ресей мен Украина арасындағы келіссөздің жаңа кезеңі Стамбұл қаласында 23–24 шілде күндері өтуі ықтимал. Мұндай ақпаратты түркиялық Independent Türkçe басылымы дипломаттар арасындағы дереккөздерге сүйеніп хабарлады.

21 шілде күні кешке Украина президенті Владимир Зеленский Украина мен Ресей өкілдерінің Түркиядағы кездесуі 23 шілдеге жоспарланып отыр деп мәлімдеді. Ол мұны келіссөзге Украина атынан қатысатын топтың жетекшісі Рүстем Умеровқа сілтеп айтқан.

"Ертең бұл жөнінде толығырақ мәлімет беріледі", – деді Зеленский.

Ал ресейлік ТАСС агенттігі өз дереккөзіне сүйеніп, кездесу 24 шілдеге белгіленген деп жазды. Сонымен бірге, "делегациялар Стамбұлға 23 шілдеде ұшып баруы мүмкін" екені де айтылды.

Түрік басылымы алдағы келіссөздер техникалық сипатта өтпек және онда тек шектеулі мәселелер талқыланады деп жазды. Олардың қатарына "гуманитарлық көмек көрсету, тұтқын алмасу, азаматтық инфрақұрылым қауіпсіздігі және шекара маңындағы аудандарда қауіпсіздік шараларын қамтамасыз ету" сияқты тақырыптар кіруі мүмкін.

19 шілде күні президент Зеленский Украина делегациясының басшысы Рүстем Умеров арқылы Ресей жағына жаңа келіссөз кезеңін өткізу туралы ұсыныс жолдағанын мәлімдеген. Зеленский "келіссөздер қарқынын арттыру қажет" және "атысты тоқтатуға қол жеткізу үшін барлық қажетті шаралар жасалуға тиіс" деп есептейді. Дүйсенбі күні ол Украина делегациясы Ресей өкілдермен алдағы кездесуде тұтқын алмасу, Ресейге әкетілген украиналық балаларды қайтару, сондай-ақ соғысты аяқтау мақсатында жоғары деңгейдегі кездесуге дайындық мәселелерін көтеретінін айтты.

Биыл Украина мен Ресей делегациялары әуелі Эр-Риядта, кейін Стамбұлда бірнеше рет кездесіп, келіссөз өткізген. Ол келіссөздердің ең айқын нәтижесі – екі тарап әскери тұтқын алмасу, бір-біріне қаза тапқан сарбаздарының сүйегін қайтару туралы уағдаласқан.

Бұдан бөлек, түркиялық Independent Türkçe басылымы осы аптада жұма күні Стамбұлда Иран мен Ұлыбритания, Франция және Германия арасында Иранның ядролық бағдарламасына қатысты келіссөз өтетінін жазған.

Америкалық әнші Патти Смит Чехия астанасы Прага қаласындағы концертте Азаттық радиосына қолдау білдірді. Бұл туралы "Настоящее Время" арнасы хабарлады.

Патти Смит People Have the Power ("Адамдарда қуат-күш бар") әнін шырқар алдында сәл кідіріс жасап, осы әнді Азат Еуропа / Азаттық радиосының президенті Стив Капус пен барша қызметкерлеріне арнайтынын айтты. Медиакорпорацияның бас штаб-пәтері Прага қаласында орналасқан.

Әнші АЕ/АР мен өзге де "қоғамдық институттардың" жұмысына жоғары баға беріп, "әлемнің әр түкпірінде тұратын адамдарға маңызды ақпарат" жеткізіп отырған ролін ерекше атап өтті.

Бұған қоса Смит Ақ үйдің қазіргі әкімшілігі Азаттық радиосын қаржыландыруды тоқтатуға тырысып жатқанына байланысты қынжылыс білдірді.

"Біз күресті жалғастыруымыз керек, бір-бірімізге көмектесуге тиіспіз", – деді Патти Смит.

• АЕ/АР медиакорпорациясына АҚШ Конгресі бөлген мақсатты гранттар АҚШ-тың шетелде хабар тарататын медиаұйымдарының жұмысын үйлестіретін мемлекеттік мекеме – Ғаламдық медиа жөніндегі агенттік (USAGM) арқылы беріледі. Биыл көктемде президент Дональд Трамп әкімшілігі тағайындаған USAGM басшылығы Конгресс Азаттық радиосының жұмыс істеуіне деп бөлген қаржыны медиакорпорацияға аударуды тыйған. Шілде айында сот USAGM-ді АЕ/АР медиакорпорациясына биылға деп бөлінген қаржыны түгелдей аударуға міндеттеді.

Дүйсенбі, 21 шілде күні Ұлыбритания мен тағы жиырмадан астам ел Газа секторындағы соғысты дереу тоқтату жөнінде үндеу жасады.

"Біз қақтығысып жатқан тараптарды және халықаралық қауымдастықты осы қорқынышты жанжалды тоқтату үшін бірлесіп әрекет етуге шақырамыз. Бұл үшін жедел, еш шартсыз және тұрақты түрде атысты тоқтату қажет… Біз бір ғана қарапайым әрі шұғыл мақсатпен біріктік: Газадағы соғыс дереу тоқтатылуы тиіс", – деп айтылған Ұлыбритания, Франция, Италия, Жапония, Аустралия, Канада, Дания және Батыстың басқа да бірқатар елдерінің сыртқы істер министрлері Лондонда бірлесіп қабылдаған коммюникеде.

Коммюникеде Израиль үкіметінің Газа тұрғындарына гуманитарлық көмек жеткізу үшін қолданып отырған үлгісі "қауіпті, тұрақсыздыққа алып келетін және Газа халқын адами қадір-қасиетінен жұрдай қылады" деп сипатталған.

"Біз атысты дереу тоқтату мен израильдіктерге, палестиналықтарға және бүкіл аймаққа бейбітшілік пен қауіпсіздікті қамтамасыз етудің саяси жолына қолдау көрсету мақсатында қосымша әрекеттер жасауға дайынбыз", – деп мәлімдеген Reuters агенттігі келтірген коммюнике авторлары.

Алматыда Қытайдан тұтыну тауарларын контрабандалық жолмен Қазақстанға енгізген және аса ірі көлемдегі тауарлардың жалған құжаттарын жасаған деген айыптармен қозғалған қылмыстық іс бойынша сот үкімі шықты. Мұны осы қылмыстық істі тергеп-тексерумен айналысқан Алматы қаласы бойынша Қаржы мониторингі агенттігінің департаменті хабарлады.

Тергеу барысында уәкілетті экономикалық оператор мәртебесіне ие Group of the Companies TDA жауапкершілігі шектеулі серіктестігі Қытайдан Қазақстанға тұтыну тауарлары тиелген 100-ден астам контейнерді контрабандалық жолмен заңсыз әкелгені анықталды дейді ҚМА департаменті.

Бұдан бөлек, компания өз бақылауындағы 10 серіктестік арқылы жалған шот-фактуралар рәсімдеген. Соның салдарынан мемлекет қосылған құн салығы (ҚҚС), корпоративтік табыс салығы (КТС) және кеден бажы түрінде 10 миллиард теңге залал шеккен деп хабарлады Қаржы мониторингі агенттігі. Сотқа дейінгі тергеп-тексеру барысында мемлекет бюджетіне 643 миллион теңге өндіріп алынған.

Сот санкциясымен жалпы құны 1,3 миллиард теңгенің тауарларына, күдіктілерге тиесілі құны 300 миллион теңге болатын мүлікке (жер телімдері, автокөліктер және т.б.) шектеу салынған.

Бұған қоса, Group of the Companies TDA компаниясымен байланыста болған 47 серіктес кәсіпорын өз еркімен өзара есеп айырысуды тоқтатып, бюджетке 240 млн теңге салық төлеген.

Алматы қаласы Алмалы аудандық соты айыпты деп танылған тұлғаларға 1 жыл 4 айдан 4 жыл 6 айға дейінгі мерзімге бостандығынан айыру жазасын кесіп, мүліктерін тәркіледі, дейді Қаржы мониторингі агенттігі департаменті, алайда ақпаратында сотталғандар кім, неше адам екенін нақты көрсетпеген. Тек бір адамға халықаралық іздеу жарияланған деп жазған.

2022 жылы мамырда Қазақстан бас прокуратурасы Group Of The Companies Tda компаниясының тауарларды рәсімдеу кезінде заңсыздықтар жасағаны анықталғанын хабарлаған. Ол кезде Азаттық ашық дереккөздерден анықтаған құжаттарда бұл көлік компаниясының құрылтайшыларының бірі ретінде Әнипа Әбішқызы Назарбаева деген, аты-жөні мен жеке деректері экс-президент Нұрсұлтан Назарбаевтың туған қарындасыныкімен бірдей адам көрсетілген еді. Электронды үкімет базасындағы құжатта Group Of The Companies Tda серіктестігінің тағы бір құрылтайшысы Әли Жанболатұлы Қылышпаев әрі осы компанияның директоры деп жазылған-ды.

Жапонияда жексенбі, 20 шілде күні өткен сайлаудың нәтижесі билік басындағы Либерал-демократиялық партия (ЛДП) мен оның коалиция бойынша серіктестері парламенттің жоғарғы палатасындағы (Кеңесшілер палатасы) басымдығынан айырылып қалғанын көрсетті.

Өңірлер және префектуралардағы сайлау комиссиялары жариялаған алдын ала мәліметтерге сәйкес, либерал-демократтар мен олардың одақтастарына – "Комэйто" партиясы – сайлау нәтижесінде жоғарғы палатадағы 124 орынның тек 49-ы ғана тиюі мүмкін. Ал жоғарғы палатада басымдығын сақтап қалу үшін кемінде 50 орын иеленуі қажет. Айта кетейік, осы жолы Кеңесшілер палатасы мүшелерінің жартысы қайта сайланды.

Былтыр қазан айында өткен кезектен тыс сайлау қорытындысына коалиция төменгі палатада да көпшілік дауыстан айырылған еді – бұл кейінгі 15 жыл ішінде алғаш рет болып отырған жағдай. Дегенмен, ЛДП жетекшісі Сигэру Исиба сол кезде премьер-министр қызметінде қалған.

Жоғарғы палатадағы қазіргі сайлаудың нәтижесі үкіметтің өзіне тікелей қауіп төндірмейді, алайда сарапшылардың айтуынша, бұл премьер-министрдің саяси ұстанымын әлсіретеді. Соған қарамастан, Исиба премьер-министр қызметінен кетуге ниеті жоғын аңғартты. Алайда, ЛДП-ның кейбір мүшелері ол сайлауда қатарынан екінші рет жеңіліп қалғаны үшін жауапкершілікті өз мойнына алуы тиіс деп мәлімдеді.

• Либерал-демократиялық партия – Жапониядағы ең ірі саяси күш. Ол 1955 жылы құрылған сәтінен бастап (жиынтығы 4 жылға жуық аз ғана үзілістермен) үкімет тізгінін ұстап отыр. ЛДП мен "Комэйто" билік коалициясына 2009 жылы енген.

Жексенбі, 20 шілде күні Ресей президенті Владимир Путин Кремльде Иранның жоғарғы көшбасшысы аятолла Әли Хаменейдің бас кеңесшісі Әли Лариджанимен Иранның ядролық бағдарламасына байланысты мәселелер бойынша келіссөз жүргізген, деп хабарлады ресейлік басылымдар.

Бұл кездесу болатыны жайлы алдын ала ресми ақпарат айтылған жоқ.

Кремльдің баспасөз хатшысы Дмитрий Песковтың сөзінше, Лариджани Ресей басшылығына "Таяу Шығыста шиеленісіп бара жатқан жағдай мен Иранның ядролық бағдарламасы төңірегіндегі ахуалға қатысты ойларды жеткізген". Путин болса "Ресейдің аймақтағы жағдайды тұрақтандыру және Иранның ядролық мәселесін саяси жолмен реттеу жөніндегі көпшілікке белгілі ұстанымын қуаттады", – деді Песков.

Мәскеу Иран режимімен достық сипаттағы қарым-қатынас ұстанып отыр. Алайда маусым айында АҚШ Израильдің Иранға қарсы ауқымды әскери операциясына қосылғаннан кейін де, Ресей Тегеранға нақты әрі кесімді қолдау білдірмеген.

Израиль ол шабуылдардың мақсаты — Иранның ядролық қару жасау және өндіру бағытында ілгерілеуін тоқтату, сондай-ақ Таяу Шығыс аймағындағы ираншыл қарулы топтардың белсенділігін басу деп мәлімдеген. Ал АҚШ Израильдің операциясын қолдап, Иран тарапынан "өмір сүруге төнетін қауіп-қатерге" тосқауыл қою қажет деген.

Германиядағы дипломатиялық дереккөз сүйенген AFP агенттігі күндері Ұлыбритания, Франция және Германия Иранмен оның ядролық бағдарламасы бойынша жаңа келіссөз жүргізуді жоспарлап отыр деп жазды. Сондай-ақ Иранның Tasnim ақпарат агенттігі аты-жөні аталмаған дереккөзге сүйеніп, Тегеран үш еуропалық елмен келіссөздер өткізуге келісім берді деп хабарлады.

Өткен аптада Кремль америкалық Axios басылымы аты-жөні көрсетілмеген дереккөздерге сүйеніп жариялаған ақпаратты жоққа шығарды. Ол ақпаратта Путин Иранды АҚШ-пен мәмілеге келуге, яғни Иран аумағында уран байытудан бас тартуды көздейтін келісімді қабылдауға "ынталандырды" деп айтылған еді. Иран ресми мәлімдемелерінде ядролық қару жасауға ұмтылмайтынын, ал атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану жөніндегі "заңды құқықтарын" табанды түрде қорғайтынын үнемі айтып келеді.

Атырау қаласының тергеу соты балалар жаппай уланып қалған Palma жекеменшік бассейнінің басшысын үйқамаққа алу туралы қаулы шығарды, деп жазды жергілікті басылымдар.

13 шілде күні Атыраудағы тұрғындар көп баратын акваорталықтағы бассейнде адамдар денсаулығы күрт нашарлап, әлденеден уланып қалған. Куәгерлердің айтуынша, бассейн бөлмесінде кенеттен хлор иісі қатты сезіліп, су лайланып кеткен. Балалар жөтеліп, құсып, есінен тана бастаған. Үрейленіп қалған ата-аналар балаларын көтеріп, сыртқа алып шыққан. Оқиға орнына дереу дәрігерлер мен төтенше жағдайлар қызметі барған.

Дәрігерлер ауруханаға жеткізілген 13 бала мен 2 ересек адам су құрамындағы мөлшерден көп хлордан уланған болуы мүмкін деп болжам айтқан. Медициналық көмек алған 10 баланың жағдайы жақсарған соң дәрігерлер оларды үйіне жіберген. 3 бала жансақтау бөліміне жатқызылып, бірнеше күн дәрігерлердің бақылауында болған. Кейін олардың да беті бері қараған.

Алдын ала болжам бойынша, төтенше жағдайға құрамында хлор бар заттарды мөлшерден тыс қолдану себеп болған. Бассейн иелері су тазарту жүйесінде ақау болғанын мойындаған. Төтенше оқиғадан кейін нысан жабылып, ТЖД мен прокуратура тексеріс жүргізуді бастады.

Тергеу ісі аяқталғанға дейін акваорталық басшысы үйқамақта болады.