Ապրիլքսանչորսյան ուղերձում Ռեջեփ Էրդողանը կրկին հայտարարել է, թե Օսմանյան կայսրության հայերը կյանքից զրկվել են Առաջին համաշխարհային պատերազմի դժվարին պայմաններում: Թուրքիայի Հայոց պատրիարք Սահակ Մաշալյանին հղած ցավակցական խոսքում նախագահը չի նշել, թե ում կողմից և ինչու են սպանվել մեկուկես միլիոն հայերը՝ ընդհանրական գնահատականներ տալով 1915-ից սկիզբ առած իրադարձություններին՝ ապստամբություններ, համաճարակներ և այլն:
Միաժամանակ, Էրդողանը պնդում է՝ անցյալի ցավալի հիշողությունները չպետք է գերի դարձնեն ներկան և ապագան, զգուշացնելով, որ նպատակին չեն հասնի նրանք, ովքեր փորձում են պատմական թշնամանք սերմանել և խարխլել խոր արմատներով հզոր կապերը: Թուրքիայի նախագահը չի հստակեցնում, թե ում նկատի ունի:
Այն, որ Թուրքիայի առաջնորդը ուղերձում որևէ բառ չի գրել Երևան-Անկարա կարգավորման մասին, ըստ Ստամբուլում լույս տեսնող հայալեզու «Ժամանակ» օրաթերթի գլխավոր խմբագիր Արա Գոչունյանի, վկայում է, որ գործընթացը տեղից չի շարժվում:
«Բարի ցանկությունների, դրական սպասումների խտացած մթնոլորտում առանց գործնականության գործընթաց է, մնում է նույն կետի վրա», - «Ազատության» հետ զրույցում ասաց Գոչունյանը:
Շուտով կլրանա երեք տարին, ինչ Հայաստանն ու Թուրքիան պայմանավորվել են, որ սահմանը բացվելու է երրորդ երկրների քաղաքացիների և դիվանագիտական անձնագիր ունեցողների համար։ Հայկական կողմը 1 միլիարդ դրամով անցակետ կառուցեց, սահմանը մնաց փակ։
Պոլսահայ մեկ այլ՝ «Ակօս» շաբաթաթերթի խմբագիր Բագրատ Էստուկյանը համոզված է՝ քանի չեն կարգավորվել հարաբերությունները Ադրբեջանի հետ, Թուրքիան որևէ շոշափելի քայլ չի անելու:
«Եվ ես շատ մեծ հույսեր չունեմ, մինչև որ արդեն Բաքուն համոզված չլինի այդ հարաբերությունների բնականոնացման գործին: Այդտեղ ես տեսնում եմ Բաքվի ծանր դերակատարությունը, որ Թուրքիան մի տեսակ կալանքի տակ է կարծես թե», - «Ազատության» հետ զրույցում ընդգծեց Էստուկյանը:
Արա Գոչունյանը հիշեցնում է, որ վարչապետ Փաշինյանը մեկնեց Թուրքիա՝ մասնակցելու Էրդողանի երդմնակալությանը, երկու երկրների ղեկավարները հանդիպեցին Նյու Յորքում՝ Թուրքիայի ներկայացուցչությունում, արտգործնախարար Միրզոյանն է մասնակցել Անթալիայի դիվանագիտական ֆորումներին, Հայաստանի և Թուրքիայի բանագնացներն են հանդիպել սահմանին, բայց միևնույն է՝ Բաքվի ճնշման տակ սայլը տեղից չի շարժվում:
«Թուրքիա-Ադրբեջան տանդեմը բավականին էֆեկտիվ կերպով աշխատում է, Ադրբեջանի ազդեցության պատճառով հնարավոր չի լինում Թուրքիա-Հայաստան կտրվածքով ինչ-որ առաջխաղացում արձանագրել», - ասաց «Ժամանակ»-ի խմբագիրը:
Թեև պաշտոնական հանդիպումներին հաջորդած հաղորդագրություններում Երևանն ու Անկարան շեշտում են, որ հարաբերությունները պետք է կարգավորվեն առանց նախապայմանների, բայց թուրք բարձրաստիճան պաշտոնյաները պարբերաբար պայմաններ են դնում, Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագիր կնքելուց բացի թուրքական կողմը երբեմն-երբեմն նաև միջանցքի հարցն է բարձրացնում, Սյունիքով անցնող այդ ճանապարհը Ադրբեջանը Նախիջևանի միջոցով կկապի Թուրքիային:
«Դա «Զանգեզուրի միջանցքի» հարց չէ, Հայաստանը շրջափակելու հարց է: Հետևաբար՝ ինձ համար արդեն դա խոսքի արժանի նյութ անգամ չէ: Այսինքն՝ Հայաստանին պարտադրում են, որ ինքն իրեն շրջափակման մեջ պահի: Անշուշտ, Թուրքիան էլ մասնակից է այդ ծրագրին՝ իրենք էլ նույն ախորժակով, նույն աշխուժությամբ այդ պահանջը ներկայացնում են Հայաստանին: Նման պահանջ ներկայացնելը նշանակում է՝ «մենք խոսելու կարիք չունենք, մենք հարաբերությունները բարելավելու նպատակ չունենք», - ընդգծեց «Ակօս»-ի խմբագիրը:
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Ռեջեփ Էրդողանի հետ վերջին հանդիպմանը Թուրքիայի նախագահին նվիրել էր ճանապարհների ապաշրջափակման Երևանի առաջարկը՝ «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագծի գրքույկը: Այն ենթադրում է երթուղիների օգտագործում ինքիշխանության, տարածքային ամբողջականության, իրավազորության և փոխադարձության սկզբունքներով:
Անդրադառնալով երեկ Երևանում Թուրքիայի դրոշը այրելուն, որը վարչապետ Փաշինյանը դատապարտել է, պոլսահայ գործիչները հիշեցնում են, որ իրենք հիմա այդ դրոշի ներքո են ապրում:
«Կողմերը միմյանց զգայնությունները բորբոքելով այս խնդիրները չեն կարող հաղթահարել», - ասաց Արա Գոչունյանը:
«Դա մանկական միամիտ շարժում է, ոչ մի նշանակություն չունի, ինքնագոհացման ամենաստորին, ամենապարզ միջոց, և նաև գրգռիչ միջոց», - ասաց Բագրատ Էստուկյանը:
Վերջին տարիներին Ստամբուլում այլևս չեն անցկացվում ապրիլքսանչորսյան բողոքի ակցիաները: Հայկական պարբերականների խմբագիրները բացատրում են՝ իշխանություններն այլևս չեն արտոնում այդ հավաքները, ներքաղաքական բևեռացվածությունը Թուրքիայում խիստ աճել է, ազգայնականությունը թափ է հավաքում:
