Արդեն մեկ ամիս է՝ հայաստանյան խանութներում բազմաթիվ ապրանքներ նոր կանոններով են վաճառվում: Դրանց վրա այժմ պետք է հատուկ QR կոդեր՝ թվային ծածկագրեր փակցված լինեն: Մինչ պետությունը սա որպես ստվերի դեմ պայքարի գործիք է ներկայացնում, գործարարներն ահազանգում են՝ իրենց ուսերին ավելացած նոր բեռի մասին:
«Այս ամեն ինչը բերում է ապրանքների թանկացման, առանց այդ էլ ինֆլացիան, համաշխարհային իրավիճակը, որ բերել է մեզ այսօր ծանր կացության մեջ, չի թողնում մեզ մի քայլ առաջ անենք», - ասում է սուրճ արտադրող Րաֆֆի Մեխջյանը:
Մինչ այս փոփոխությունները ներկրողներն ու արտադրողներն ապրանքների վրա պետության տրամադրած սովորական դրոշմապիտակներ էին փակցնում: Նոր տիպի ծածկագրերի դեպքում արդեն տնտեսվարողները պետք է վճարեն: Րաֆֆի Մեխջյանը հաշվել է՝ պահանջին հետևելու համար ինչքան լրացուցիչ ծախս պետք է անի:
«Մենք այսօր ունենք սառը սուրճերի արտադրություն: 5-6 տեսակի են, սրանց միջին արժեքը 117 դրամ է: Երբ ես 117 դրամի վրա 6-7 դրամ ավելացնում եմ QR կոդը, դա ինքնաբերաբար 6-7 տոկոս ավելացնում է արժեքը: Ես այսօր դեռևս արժեք չեմ փոխել, բայց իմ շահույթն է կրճատվել», - նշեց նա:
Ծխախոտի, ջրի շշերի ու ալկոհոլի վրա QR կոդերի պահանջը վաղուց էր գործում, անցած ամսվանից նոր կարգին պետք է հետևեն նաև գազավորված ու ոչ ալկոհոլային խմիչք, մակարոնեղեն, թեյ, սուրճ, ձեթ, յուղ ու մի քանի այլ խմբերի ապրանքներ վաճառողները, ամիսներ անց այս ցուցակին նոր խմբեր կավելանան:
ԵԱՏՄ կարգավորումներով պայմանավորված փոփոխությունը պետք է ապահովի յուրաքանչյուր ապրանքի հետագիծը, այս նոր ծածկագրերը եզակի են ու չեն կրկնվում: Պետությունը սրանով կարող է ստուգել, թե այս կամ ապրանքը ով է արտադրել, որտեղից է ներկրվել և այլն: Տեղեկությունները պետք է հասանելի լինեն նաև սպառողներին: Առևտուր անող քաղացիները համապատասխան հավելվածով կարող են ստուգել դրանք: Պետությունն այս աշխատանքների համար ապրանքների դրոշմավորման ազգային օպերատոր է ընտրել, այս ամբողջ գործընթացը E-Mark ընկերության միջոցով է իրականացվում:
Այս ամենը, սակայն անխափան աշխատում է միայն թղթի վրա. Երևանի հայտնի խանութներից մեկում E-Mark հավելվածով ապրանքները սկանավորելիս բազմաթիվ սխալներ արձանագրեցինք: «Ազատություն»-ը նույնիսկ մի ապրանք գտավ, որն ըստ համակարգի ընդհանրապես վաճառքի ենթակա չէր, քանի որ դրոշմավորման գործընթացը չէր ավարտվել:
Տեխնիկական խնդիրների նաև գործարարներն են բախվում. Րաֆֆի Մեխջյանը իր փորձով կիսվեց: Նա իր մտահոգությունների մասին երկու անգամ հրապարակավ դիմել է վարչապետ Փաշինյանին: Ուղիղ պատասխան չի ստացել:
«Երկրորդ նամակն էլ գրեցի, ու պատասխանը գիտե՞ք՝ ինչ էր: Չգիտեմ՝ զուգադիպություն էր, թե դիտավորություն, հաջորդ օրը իմ մոտ հարկայինները եկան, և ավտոները բռնեցին և սկսեցին մեզ ստուգել: Ես ո՞նց հասկանամ սա», - ասա նա:
Կառավարությունից էլ են ընդունում՝ համակարգը դեռ կայացած չէ: Ամիսներ առաջ ՊԵԿ նախագահ Էդուարդ Հակոբյանը գործադիրի նիստում պարզաբանեց՝ նաև այդ պատճառով են նոր կարգավորումները փուլային տարբերակով կիրառում:
«Որի ընթացքում մեր ներմուծող և արտադրող կազմակերպություններն աստւճանաբար կադապտացվեն այս նոր համակարգին՝ կուտակելով դրա համար համապատասխան գիտելիքներ և կարողություններ և ներդնելով համապատասխան տեխնոլոգիաներ, իսկ պետությունը կներդնի վարչարարության ամբողջական գործիքակազմ», - ասել էր նա:
Հնարավո՞ր չէր նախ տեխնիկական հարցերը լուծել և խնդիրները կարգավորելուց հետո տնտեսվարողներին պահանջներ ներկայացնել. ՊԵԿ նախագահն այս հարցին չանդրադարձավ:
